شباهت شب دفن و لیلۀ‌القدر: هر دو در فضای شب یعنی پوشیده
رابطه ی شب دفن و شب قدر: ما چی مطرح می‌کنیم؟ مطرح هست که شب دفن، شب قدر، پس هر دو شب هستند، هر دو "لیلۀ" هستند، پوشیده‌اند. در شب دفن پس هم شب هست و هم دفن هست، در فضایی پوشیده پوشیده‌تر شدن، در فضایی پوشیده پنهان شدن، کجا؟ در جایی نامعلوم. پس در فضایی پوشیده، یعنی شب، لیلۀ، پنهان شدن، پنهانتر شدن اون هم در جایی که مشخص نیست، اون هم در جایی که برای هر کسی معلوم نیست، حالا شما این نکته را بذارید کنار "لیلۀ القدر"، «إِنَّا أَنزَلْنَاهُ فىِ لَيْلَةِ الْقَدْر» او را نازل کردیم در "لیلۀ القدر"، یک جای پوشیده، در اون جای پوشیده هم یک جایی پنهان تر و یک جای اختصاصی از آن جای پوشیده. چرا این را عرض می‌کنیم؟ "لیلۀ القدر" یک فضای حجم دار هست، فقط یک نفر اونجا نیست، چرا؟ می‌فرماید «تَنزَّلُ الْمَلَئكَةُ وَ الرُّوحُ فِيهَا» پس ملائکه و روح هم اونجا هستند، ملائکه و روح که در جای او نیستند که، پس او یه جای خاص‌تر در "لیلۀ القدر" هست.
شب دفن مفهومی شبیه به لیلۀ‌القدر در زمانی دنیایی
شما این طور بین شب قدر و شب دفن ارتباط ایجاد کنید، ارتباط مفهومی، شب دفن را در دنیا ببینیم، لیلۀ القدر را زمانی متفاوت از زمان دنیا، شب دفن مفهومی، موضوعی، مقوله‌ای شبیه به لیلۀ القدر در زمان دنیایی، در زمان دنیا، اونجا او نازل می‌شود در لیلۀ القدر، یک جای پوشیده در یک جای اختصاصی در اون جای از لیلۀ القدر، همین ماجرا برای وجهی از او در دنیا هست، او در شبی در جایی در بخشی از این شب پنهانتر میشه در جایی که سرّی هست، هر کسی به اونجا دسترسی نداره،
شب دفن الگوی و آغاز حرکت به سوی لیلۀ‌القدر
یک جورایی شب دفن ماجرای شب قدر در دنیا هست و از جهت دیگه‌ای مثالی از شب قدر در دنیاست، و از جهت دیگری شب قدر در دنیاست، شما وقتی تو دنیا هستی شب قدرت کی هست؟ شب دفن، برای رفتن به شب قدر باید از دنیا بکنی. او در شب دفن از دنیا جدا شد. مسیر را یاد میده، کجا بیایید، چجوری بیایید، من در شبی پنهانم، در شب در جایی اختصاصی‌تر و سری پنهانم، اصلا اینجوری از دنیا جدا میشم. این را ما تو دنیا می‌فهمیم. از اینجا باید آغاز کرد بسوی شب قدر. یعنی شب دفن همان شب قدر نیست، شب دفن یه جورایی شب قدر دنیایی هست، به تعبیری آغاز حرکت بسوی شب قدر. صاحب شب قدر در دنیا با نوع رفتنشون جایگاهی که در اونجا هستند را آموزش میده، تبیین می‌کنه، اونجایی که من هستم چجوری هست، من چجوری اونجا هستم، هر کسی نمی‌تونه اونجا حضور داشته باشه.
شباهت شب دفن و لیلۀ‌القدر: نیاز به اذن برای ورود
ببینید در شب دفن چه اتفاقی می‌افته؟ هر کسی نمی‌تونه بیاد، هر کسی همراه نیست، یه کسی هست که او معلوم می‌کنه کی باشه و کی نباشه؟ امیرالمومنین(علیه السلام). در شب قدر هر کسی نمی‌تونه باشه، « بِإِذْنِ رَبهِّم» یه کسی هست که معلوم می‌کنه که کی باشه و کی نباشه. خداوند یعنی «إِنَّا» او را در شب قدر قرار میده، نازل می‌کنه، او را میبره در شب قدر قرار میده و نازل می‌کنه، بقیه‌ی افراد به مرور به اذن رب به او می‌پیوندند. در شب دفن خداوند جایگاه مادر مهربان(سلام الله علیها) را مشخص می‌کنه و شیعیان به مرور با اذن مولاشون به این ماجرا می‌پیوندند.
شباهت شب دفن و لیلۀ‌القدر: عدم مشخص بودن زمان هر دو
در شب قدر احتمال وجود داره، 19 ماه رمضان شب قدر هست، 21 ماه رمضان، 23 ماه رمضان. برای شب دفن هم احتمال وجود داره، 75 روز بعد از رحلت رسول الله شب دفن هست، 95 روز شب دفن هست و یا حتی بیشتر، یعنی احتمالاتی وجود داره.
شب دفن رفتاری منطبق با سوره قدر
بله مادر مهربان(سلام الله علیها) در شب دفن رفتاری شبیه به لیلۀ القدر دارند، ماجرای شب دفن شبیه به ماجرای لیلۀ القدر هست، با این تفاوت که ماجرای شب دفن در دنیا، ماجرای لیلۀ القدر زمانی فراتر از دنیا، موقعیتی فراتر از دنیا. یعنی اگه کسی از شما بپرسه که ماجرای شب دفن مادر مهربان(سلام الله علیها) چرا این جوری رقم خورده؟ مگر اهل بیت(علیهم السلام) اعمالشون، رفتارشون طبق آیات قرآن نیست؟ این ماجرا طبق کدام آیه از قرآن هست؟ شما می‌گی طبق سوره‌ی قدر، دقیقا منطبق با سوره‌ی قدر هست. تناظر ایجاد کنیم، چقدر جالب هست، حضرت زهرا(سلام الله علیها) رفتنشون از دنیا مطابق سوره‌ی قدر هست. خیلی حرف هست، این خیلی قیمت داره.
شب دفن آیه‌ای برای لیلۀ‌القدر
یه کسی مثل مادر مهربان(سلام الله علیها) حتی رفتنشون قرآنی هست، اون هم سوره‌ی قدر. با رفتنشون نشانه می‌ذارند برای شیعیان، بسوی قدر، بسوی شب قدر. بله اینجا جا داره که بگیم رفتن مادر مهربان(سلام الله علیها) از دنیا رفتنی آیاتی. رفتنی آیاتی یعنی رفتنی منطبق با آیات قرآن و مفهوما هم آیاتی، یعنی رفتنی که شبیه به یک ماجرایی که عظیمتر هست. رفتاری که نشانه‌ای از یک رفتاری عظیمتر و بزرگتر هست. بله، چرا مادر مهربان برای رفتنشون این گونه رفتار می‌کنند؟ برای این که شیعیان ایشون به این ماجرا بپردازند، به ماجرای شب دفن، بپردازند، از ماجرای شب دفن به سمت شب قدر حرکت کنند، یعن به نمونه‌ای دنیایی از لیلۀ القدر بپردازند، لیلۀ القدر ماجراهاش برای آسمانهاست، برای سرزمینهای دور آینده هست، خداوند میاره تو دنیا یه نمونه‌ای براش قرار میده که فرد بهش بپردازه و بر اساس این نمونه اونجا را نتیجه بگیره. از اینجا درس بگیره و بتونه بر اساس اون ماجرای اصلی رفتار کنه. ما آیات قیامت را اینجا در دنیا می‌بینی و با این آیات تعامل می‌کنی، رفتار می‌کنی انگار رفتاری بر اساس قیامت انجام دادی، انگار وارد قیامت شدی، بعد عالی‌تر، میتونی این قدر با این آیات تعامل را بالا ببری که واقعا، روحا به سمت قیامت کشیده بشی و حرکت کنی به قیامت و در قیامت ساکن بشی. حضرت زهرا(سلام الله علیها) در ماجرای رفتنشون از دنیا چنان برنامه ریزی می‌کنند، چنان چیدمان انجام میدند، چنان چینشی انجام میدند، چنان رفتاری انجام میدند که شیعیان ایشون با پرداختن به این انگار به لیلۀ القدر بپردازند و از این مسیر به لیلۀ القدر نزدیک بشند.
شب دفن، آن‌چیز که باعث درک لیلۀ‌القدر است
« وَ مَا أَدْرَئكَ مَا لَيْلَةُ الْقَدْر» چه چیزی شما را متوجه لیلۀ القدر خواهد کرد؟ شما پاسخ میدی ماجرای شهادت و نحوه‌ی از دنیا رفتن مادر مهربان. رفتار ایشون در ماجرای از دنیا رفتنشون من را متوجه لیلۀ القدر می‌کنه. ایشون یک نمونه‌ی عملی قرار داده و من با پرداختن به اون یک بار به گونه‌ای پرداختن به لیلۀ القدر را تمرین کنم و به گونه‌ای در دنیا انگار دریچه‌ای باز شده که من از اینجا شروع کنم حرکت بسوی لیلۀ القدر را که عالی‌تر از فضای دنیایی هست. بله دوستان! شب دفن رفتار مادر مهربان، برنامه ریزی مادر مهربان، چینش مادر مهربان در ماجرای رفتنشون از دنیا مطابق لیلۀ القدر، مطابق سوره‌ی قدر هست.
شباهت لیلۀ‌القدر و آیات نور: در هر دو، ضرورت ایجاد ظرفیت در فرد و لزوم اذن گرفتن برای ورود
بله ارتباطی بین سوره‌ی قدر و آیات 35، 36، 37 سوره‌ی نور وجود داره که اینها را هم در فرصتی میشه در موردش صحبت کرد. در سوره‌ی قدر، او در لیلۀ القدر نازل میشه، یعنی خداوند او را در لیلۀ القدر نازل می‌کند، یا نازل کرده است، اونجا قرارش میده. رفتن به اونجا بسیار سخت و دشوار هست، رفتن به لیلۀ القدر سخت و دشوار هست، هر کسی نمی‌تونه بره، مسیر می‌خواد، ابزار راه می‌خواد قلق داره. ابزار راه را پیدا کردی، قلقش را بلد بودی، شرایطش را داشتی، ظرفیتش را داشتی، همه‌ی اینها که فراهم شد بایستی وایستی به نوبت، در این نوبت با اذن رب وارد بشی، وارد بشی در یک محدوده‌هایی با فاصله از او قرار بگیری. بله در بحث آیات نور هم نور خدا که نور آسمانها و زمینه در دسترس همه نیست، در بیوت خدا قرار داره، میره در درون بیوت خدا که اون بیوت خدا یه سری ویژگی‌های خاص دارند، هر کسی به اون بیوت خدا دسترسی نداره. حضور در اون بیوت خدا ظرفیت خواص خودش را می‌خواد، شرایط خودش را می‌خواد، بخشی از ظرفیتها و شرایطش در همون آیه مطرح هست، « في بُيُوتٍ أَذِنَ اللَّهُ أَنْ تُرْفَعَ» اون بیوت یه خاصیتی دارند، بالا میرند، خیلی جالب، اون بیوت بالا میرند، اون بیوت مثل یک آسانسور بالا رونده هستند، مثل فواره هستند، شما پا میذاری در اون بیوت می‌بینی که داری بالا میری، «وَ يُذْكَرُ فيهَا اسْمُهُ» اونجا فضا فضای ذکر اسم اوست. «يُسَبِّحُ لَهُ فيها بِالْغُدُوِّ وَ الْآصال» اونجا همه اهل تسبیح هستند، پیوسته، همه‌ی این ظرفیتها بایستی در فرد ایجاد بشه، اهل ذکر باشه، اهل ذکر اسم او، و اهل تسبیح او، تسبیح بخاطر او، تسبیح برای او، پیوسته. اینطوری باشه، این صفات را در خودش ایجاد بکنه بعد چشم بدوزه به رجال « رِجَالٌ لَّا تُلْهِيهِمْ تجَرَةٌ وَ لَا بَيْعٌ عَن ذِكْرِ اللَّهِ» به رجال نگاه کنه، بگه اجازه میدید که من بیام در این بیوت. ای رجال صاحب بیوت! به ما نگاه کن، ما اهل ذکر اسم او هستیم، ما اهل تسبیح او هستیم و بالا رفتن را دوست داریم، ارتفاع گرفتن را دوست داریم، اون بیوت بالا میرند، این فرد باید بالا رفتن را دوست داشته باشه، برای بالا رفتن دغدغه داشته باشه، برای ما بالا رفتن مهمه، ارتفاع گرفتن مهمه، این که بریم در ارتفاعات برامون مهمه، خیلی مهمه، بخاطر اینکه بتونیم و بیاییم در این بیوت و در جریان بالا رونده‌ی این بیوت قرار بگیریم اهل ذکر اسم او شدیم، اهل تسبیح برای او شدیم. شما به ما اجازه بدید، به ما اذن بدید ما وارد این بیوت بشیم. بله، ما بایستی در خودمون این ویژگیها را ایجاد کنیم، دغدغه برای ارتفاع گرفتن، هم و غم ارتفاع گرفتن چون بیوت، بیوت ارتفاع گرفتن هست، اگر داخل اون بیوت بری، داخل اون بیوت دو تا رفتار خیلی محوری هستند، « يُذْكَرَ فِيهَا اسْمُه» اونجا و در اون بیوت ذکر اسم او پررنگ هست، « يُسَبِّحُ لَهُ فِيهَا بِالْغُدُوِّ وَ الاْصَال» در اونجا تسبیح او پیوسته پررنگ هست، این صفات را بکشونیم در خودمون. بله یه جورایی این طور اون نور در این بیوت پنهان هست، و رفتن به سمت این بیوت مهم هست و به این راحتی نیست، قلق می‌خواد، یک سری ویژگیها می‌خواد، یک سری صفات می‌خواد که شما قابلیت و ظرفیت رفتن و حضور در این بیوت را پیدا کنی، این ایجاد شد اذن می‌خواد، چون بیوت صاحب داره. بله، ماجرای لیلۀ القدر خیلی عجیب هست، ماجرای لیلۀ القدر محور بسیاری از رفتارهاست.
شب دفن و لیلۀ‌القدر هر دو در چارچوب سوره قدر
بله برگردیم به بحث بین شب دفن و لیلۀ القدر رفتاری بر اساس چارچوب سوره‌ی قدر، رابطه‌ای بر اساس چارچوب سوره‌ی قدر وجود داره. رابطه‌ی شب دفن و لیلۀ القدر چیه؟ شما می‌گید چار چوبه‌ی سوره‌ی قدر، در هر دو سوره‌ی قدر پیاده شده. شب دفن در دنیا و لیلۀ القدر فراتر از دنیا و بر این اساس خوبه که این تناظر ایجاد بشه، شباهت‌ها پیدا بشه، خیلی شباهت بین شب دفن و لیلۀ القدر وجود داره، در نوع مراسم شب دفن و مراسم شب قدر شباهت وجود داره، در نحوه‌ی حضور افراد در این مراسم شباهت وجود داره.
شباهت شب دفن و لیلۀ‌القدر: نزول او
در هر دوی این مراسم او نازل میشه، در شب قدر نازل شدن در شب قدر، در شب دفن نازل شدن به صورت دفن.
شباهت شب دفن و لیلۀ‌القدر: شب قدر موقعیتی در شهر رمضان و شب دفن موقعیتی در شهر رسول الله ص
شب قدر یکی از موقعیتهای شهر رمضان هست، شب دفن یکی از موقعیتهای شهر رسول الله هست، البته اینجا شهر که عرض می‌کنیم شهر به لحاظ مکان.
