در ماجرای آدم ع رفتار خداوند با ملائکه یک الگوی تربیتی است، خداوند موضوعی را مطرح می‌سازد و سپس برای تبیین آن و فهماندنش به ملائکه صحنه‌سازی ی‌کند تا ملائکه به موضوعاتی علم پیدا نموده و آگاهانه سر تسلیم فرود آورند و سجده کنند و این سجده که توأم با فهم است قیمتی است، اما ابلیس که اطاعت نکرد به خاطر ایراد در صفات و ویژگی‌ها بود و نه ضعف در علم
در بحث مباحثه ای که بین ملائکه و خداوند هست در ابتدای بحث آدم علیه السلام رفتار زیبایی از خداوند مطرح هست و اینکه خداوند برای ملائکه ارزش قائل هست برای فهم ملائکه برای نگاه ملائکه ارزش قائل هست و می خواد که ملائکه رشد کنند اگه قراره رفتاری انجام بدند باید با رشد باشه وقتی خداوند می فرماید فَسَجَدُواْ یعنی اونها سجده کردند وقتی به اونها امر به سجده می کنه اسْجُدُواْ سجده کنید و اونها سجده کردند این باید قیمت داشته باشه قیمتش به چی هست؟ قیمتش به این که این موجوداتی که سجده می کنند رشد کرده باشند فهمیده باشند دست شون اومده باشه داستان چیه، احساس نکنند که یه ماجرای زورکی هست حالا خداست دیگه می خواد زور بگه می تونه زور میگه ما هم چاره ای نداریم باید بپذیریم نه شیوه ی خدا از همین جا نشون میده شیوه ی خدا از اول اینطور نیست خداوند زورگو نیست خداوند برای فهم و درک موجودات و خلائق ارزش قائل هست والا شاید در نگاه برخی ها خداوند هر کاری دوست داشته باشه می تونه بکنه ما هم عرض می کنیم بله هر کاری بخواد می تونه بکنه به هر کاری قادر هست ولی رفتارش اینگونه هست ملائکه ای که مخلوقات او هستند امروز که خداوند می خواد یک فردی رو قرار بده که از نظر رفتاری و جایگاه بسیار بالاتر از ملائکه هست حرف زور نمیزنه من این رو قرار دادم همین هست که میگم سجده کنید حرف نباشه، اینطور نیست ملائکه من می خوام در زمین خلیفه قرار بدم ملائکه اعتراض می کنند باز خداوند نمی فرماید شما خیلی بی جا می کنید اعتراض می کنید می فرماید إِنِّي أَعْلَمُ مَا لاَ تَعْلَمُونَ من یه چیزی می دونم شما نمی دونید بعد صحنه ای می چینه شیوه ای رو در پیش می گیره که ملائکه هم یه مقداری بدونند اون چیزی که خداوند می دونه، علمُ الاسماء رو به آدم تعلیم می کنه بعد به آدم می فرماید که به ملائکه هم خبر بده بابا یه خبرهایی هست دست شون بیاد که داستان چیه، اینها نیم ساعته و یه دقیقه ای انجام نشده همه ی اینها زمان می بره همه ی اینها داستان داره نظام خودش رو داره ولی خداوند می پذیره و خداوند قرار میده که طی این نظام طی این برنامه ملائکه بفهمند اگه قراره در آینده رفتاری ازشون خواسته بشه ، انجام اون رفتار با فهم و شعور رفتار باشه و فهیمده رفتار کنند این مسیر رو جلو میاند بعد به ملائکه می فرماید که اسْجُدُواْ لآدَمَ حالا سجده کنید فَسَجَدُواْ اونها سجده کردند این سجده قیمت داره این سجده ارزش داره إِلاَّ إِبْلِيسَ ابلیس سجده نکرد چرا؟ نه اینکه نمی دونست نه اینکه برنامه رو خبر نداشت نه اینکه متوجه نشد داستان چیه، متوجه شد داستان چیه، أَبَى وَاسْتَكْبَرَ از نظر اخلاقی مشکل پیدا کرد ابا کرد تکبّر کرد،
این الگو رفتاری را رسول الله ص نیز در معرفی امیرالمونین ع پیش گرفتند و قبل از معرفی و دعوت تسلیم در قبال امیرالمومنین ع، در صحنه‌های مختلف به مردم آگاهی دادند؛ کسانی که از اطاعت سرباز زدند مانند ابلیس دارای ضعف در اخلاق و صفات بودند و نه ضعف در علم
این الگوی رفتار خداوند در انبیاء و رسل علیه السلام هست عالی ترین این الگو رفتار مطابق این الگو در سید ما رسول الله صلوات الله علیه هست نسبت به ماجرای امیرالمومنین علیه السلام اینطور نبود که یک دفعه شب یا روز عید غدیر بشه و در چند روزی پس از حج رسول الله صلوات الله علیه یک فردی رو جلو بکشه معرفی کنه بگه این فرد علی هست منم که رسول خدا هستم همه تون قبول دارید من میگم باید از این فرد اطاعت کنید من میگم باید این فرد رو بپذیرید اینطور نبود سالها برای این فرد زمینه سازی کرد سالها صحنه هایی چید که مردم متوجه بشند که این فرد قیمتی هست این فرد از همه سر تر هست این فرد جایگاه داره این فرد به لحاظ علم ارزشمند هست به لحاظ توانمندی های مختلف از همه بالاتر هست به لحاظ فضایل دارای فضایل بزرگی هست اگر کسانی می خواند بیعت بکنند با فهم و شعور بیعت کنند، اگر کسانی نکردند اگر کسانی از این موضوع سر باز زدند نه بخاطر این بود که نمی دونستند دقت کنید این الگوی رفتار رفتار خداوند با ملائکه بوده نه بخاطر این بود که نمی دونستند بخاطر صفات اخلاقی بود أَبَى وَاسْتَكْبَرَ، والا امیرالمومنین رو می شناختند فضایلش رو هم می دونستند داستان رو هم می دونستند می دونستند ماجرا چیه می دونستند قراره چی بشه، برنامه ی رسول الله و خداوند رو می دونستند تکبّر کردند، موضوعات مختلفی ممکنه در ما این رذیله های اخلاقی رو پیش بیاره آدم باید مراقب باشه این یه درس هست تنها متوجه بودن ماجرا کافی نیست اخلاق هم مهم هست صفات و ویژگی ها هم مهم هست ابلیس چرا سجده نکرد أَبَى وَاسْتَكْبَرَ یا در آیات دیگری موارد دیگری مطرح هست شبیه به این.
