در آیه «وَاسْتَعِينُواْ بِالصَّبْرِ وَالصَّلاَةِ وَإِنَّهَا لَكَبِيرَةٌ إِلاَّ عَلَى الْخَاشِعِينَ»، رابطه خاشعین و نماز چیست؟ با توجه به آیه 2 سوره مومنون خشوع در نماز مطرح است، پس در معنای « إِلاَّ عَلَى الْخَاشِعِينَ» منظور خاشع بودن «فی» نماز است و « يَظُنُّونَ أَنَّهُم مُّلاَقُوا رَبِّهِمْ وَأَنَّهُمْ إِلَيْهِ رَاجِعُونَ » توصیف خاشعین نیست بلکه مسیر رفتاری آنهاست
یه نکته در بحث صلاۀ خب در آیه 45 سوره ی بقره مطرح هست که وَاسْتَعِينُواْ بِالصَّبْرِ وَالصَّلاَةِ وَإِنَّهَا لَكَبِيرَةٌ إِلاَّ عَلَى الْخَاشِعِينَ مربوط بِالصَّلاۀ مطرح هست که صلاۀ خیلی بزرگ هست صلاۀ کبیر هست الا برای خاشعین در بحث استعانت بِالصَّلاۀ استعانت بِالصَّلاۀ کبیر هست الا برای خاشعین، در آیه مطرح هست که به صلاتۀ استعانت بورزید ولی صلاۀ کبیر هست خب در چه بحثی کبیر هست باید آدم بحثها رو مرتبط با هم معنا کنه در چه بحثی صلاۀ کبیر هست؟ در اینکه به او استعانت بورزی صلاۀ خیلی کبیر هست إِلاَّ عَلَى الْخَاشِعِينَ الا برای خاشعین خب برای خاشعین خاشعین چه ربطی با صلاۀ داره یعنی برای کسانی که در قبال مردم خاشع بودند؟ برای کسانی که در رفتارهای روزمره شون خاشع بودند؟ برای چه کسانی؟ خاشعین منظورش چه کسانی هست؟ در آیه ی بعدی می فرماید که الَّذِينَ يَظُنُّونَ أَنَّهُم مُّلاَقُوا رَبِّهِمْ وَأَنَّهُمْ إِلَيْهِ رَاجِعُونَ خاشعین یعنی کسانی که ظن شون بر این هست که رب شون رو ملاقات می کنند و ظن شون بر این هست که به سوی او رجعت می کنند اینها یعنی کیا هستند؟ کسانی که در فعالیتهای روزمره شون اینجوری هستند؟ ارتباط این با نماز به چه شکل هست؟ عرض میشه که یکی از آیاتی که این ارتباط رو با نماز نشون میده آیه ی دوم سوره ی مومنون هست در آیه ی دوم سوره ی مومنون می فرماید که الَّذِينَ هُمْ فِي صَلَاتِهِمْ خَاشِعُونَ رابطه ی خاشع بودن و صلاۀ در این آیه مطرح هست خاشع بودن فی صلاۀ در نماز، نوع رابطه ی خاشع بودن با نماز با صلاۀ به چه شکل هست؟ خاشع فی صلاۀ، این یکی از روابط واضحی هست که برای خاشع بودن و صلاۀ مطرح شده والا بحث رها میشه اگر شما در آیات 45 سوره ی بقره بحث رو چهار چوب مند نکنید جای بحث رو معلوم نکنید بحث رهاست إِلاَّ عَلَى الْخَاشِعِينَ خاشعین اونهایی که این ویژگی رو دارند در کجا؟ خاشعین یعنی اونهایی که این رفتار را می کنند اون در واقع صفت گذشته ی خاشعین نیست رفتار حالشون هست عرض مون این هست که خاشع با صلاۀ چه ارتباطی داره که اونجا می فرماید إِلاَّ عَلَى الْخَاشِعِينَ، إِنَّهَا لَكَبِيرَةٌ إِلاَّ عَلَى الْخَاشِعِينَ، خاشع با صلاۀ چه ارتباطی داره که خاشع این رفتار رو هم داره خاشع با صلاۀ چه ارتباطی داره یه کسی ممکنه رها بحث کنه بگه یعنی اونی که خاشع باشه مثلاً نسبت به موضوعات مختلف یه جای دیگه ای بحث کنه میگیم نه با اون خاشعین کار نداریم خاشِعینَ فِی صَّلاۀ ، یعنی شما اگر بخواید بین آیه دوم سوره ی مومنون و آیه ی 45 سوره ی بقره ارتباط ایجاد کنید می فرمایید إِنَّهَا لَكَبِيرَةٌ إِلاَّ عَلَى الْخَاشِعِينَ فِی الصَّلاۀ حالا اینجا معنا کنید خاشعینَ فِی الصَّلاۀ چه رفتاری دارند؟ الَّذِينَ يَظُنُّونَ أَنَّهُم مُّلاَقُوا رَبِّهِمْ وَأَنَّهُمْ إِلَيْهِ رَاجِعُونَ حالا این رو بگذارید فِی الصَّلاۀ، فِی الصَّلاۀ يَظُنُّونَ أَنَّهُم مُّلاَقُوا رَبِّهِمْ وَأَنَّهُمْ إِلَيْهِ رَاجِعُونَ پس این معنا جالب شد خاشِعینَ فِی صَّلاۀ بعد خاشِعینَ فِی صَّلاۀ یه رفتاری انجام میدهند در اون ایه 46 که مطرح هست الَّذِينَ يَظُنُّونَ رفتار خاشعین رو مطرح می کنند نه مسیر خاشع شدن رو اونجا رفتار خاشعین مطرح هست شما میگی خب خاشعین کجا این رفتار رو انجام میدند؟ در چه فضایی این رفتار رو انجام میدند؟ خب مطرح میشه اینجا خاشع در کجا باید باشند؟ در چه رابطه ای باید خاشع باشند در چه فضایی باید خاشع باشند؟ میگیم رابطه اش در رابطه ی با صلاۀ، در چه رابطه ای با صلاۀ؟ مثلاً الی الصَّلاۀ خاشع باشند؟ به سوی نماز میخواند برند خاشعانه به سوی نماز برند؟ چگونه خاشع باشند؟ در رابطه ی با نماز در چه فضایی از نماز در چه رابطه ای با نماز خاشع باشند؟ مطرح میشه که فی الصلاۀ در نماز خاشع باشند نه الی الصَّلاۀ ، ما اون رو نفی نمی کنیم الی الصَّلاۀ رو بلکه میگیم فِی صَّلاۀ مطرح هست فِی صَّلاۀ خاشع باشند خب خاشعین چه رفتاری دارند یعنی اون چیزی که باید ازشون بروز بکنه چی هست؟ ما از خاشعین چه انتظاری داریم؟ آیه 46 رو به این معنا معنا کنید از خاشعین چه انتظاری داریم؟ انتظار داریم که الَّذِينَ يَظُنُّونَ أَنَّهُم مُّلاَقُوا رَبِّهِمْ وَأَنَّهُمْ إِلَيْهِ رَاجِعُونَ انتظار داریم که اینجوری باشند انتظارمون از رفتار خاشعین این هست خب میگیم که خاشعی که در نماز خاشعی که فِی صَّلاۀ میخواد خشوع داشته باشه انتظارمون چی هست؟ انتظارمون این هست که این رفتار رو داشته باشه پس انتظار هست که او فِی صَّلاۀ الَّذِينَ يَظُنُّونَ أَنَّهُم مُّلاَقُوا رَبِّهِمْ وَأَنَّهُمْ إِلَيْهِ رَاجِعُونَ پس صلاۀ لَكَبِيرَةٌ اِنَّ الصَلاۀ لَكَبِيرَةٌ إِلاَّ عَلَى الْخَاشِعِينَ صلاۀ خیلی کبیر هست در بحث چی خیلی کبیر هست؟ در بحث چی خیلی بزرگ هست؟ در بحث استعانت بِالصَّلاۀ در بحث استعانت بِالصَّلاۀ صلاۀ خیلی کبیر هست خیلی بزرگ هست الا برای کسانی که فِی صَّلاۀ الَّذِينَ يَظُنُّونَ أَنَّهُم مُّلاَقُوا رَبِّهِمْ وَأَنَّهُمْ إِلَيْهِ رَاجِعُونَ
صفت فی صلاة یک مصلّی بیاد خشوع باشد تا بتواند ظن به ملاقات و رجعت داشته باشد ؛ همه این موضوعات برای این است که فرد بتواند با نماز رابطه استعانت برقرار کند
بله در بحث رابطه ی درون نمازی بحث فِی الصَّلاۀ رابطه ی درون نمازی رو رابطه ی با نماز به معنای درون نمازی رو چه کسانی دنبال می کنند؟ خاشعین شما می فرمایید فضای درون نماز مصلّی باید چی باشه؟ فضای فِی صَّلاۀ مصلّی باید چی باشه صفت فِی صَّلاۀ مصلّی باید چی باشه؟ می فرمایید باید خاشع باشه، می فرمایید خاشع باشه که چی کار کنه یعنی فِی صَّلاۀ خاشع باشه که چه کنه؟ چه رفتاری ازش بروز پیدا کنه؟ مطرح میشه يَظُنُّونَ أَنَّهُم مُّلاَقُوا رَبِّهِمْ وَأَنَّهُمْ إِلَيْهِ رَاجِعُونَ خاشع باشه و این رفتار رو انجام بده خاشع باشه که بتونه این رفتار رو انجام بده در نماز این رفتار از او بروز پیدا کنه در نماز یعنی در واقع در نماز باید به دنبال چه بود؟ میگیم یه آیه مطرح هست؟ فِی صَّلاۀ در نماز باید چگونه بود؟ چه عنوانی رو باید در نماز داشت؟ مطرح میشه که خاشع، با چه عنوانی باید در نماز وارد شد؟ با عنوان خاشع با عنوان خاشع که وارد شدی چی رو باید دنبال کنی چه رفتاری باید ازت بروز پیدا کنه؟ يَظُنُّونَ أَنَّهُم مُّلاَقُوا رَبِّهِمْ وَأَنَّهُمْ إِلَيْهِ رَاجِعُونَ به دنبال ملاقات رب و به دنبال رجعت به سوی او راجع بودن رجعت کننده بودن به سوی او، چرا باید اینجوری باشی؟ چرا باید اینطور باشی چرا باید در نماز دنبال این رفتار بود؟ عرض میشه که اگر به دنبال استعانت از نماز استعانت بِالصَّلاۀ هستی باید در نماز اینطوری باشی و الا رابطه ی استعانت با صلاۀ نمی تونی ایجاد کنی و الا رابطه ی استعانت بِالصَّلاۀ رو فعل استعانت بِالصَّلاۀ رو نمی تونی دنبال کنی،
اگر میخواهی که نماز را به عنوان سلاح در دست بگیری باید در نماز خاشع باشی در غیر این صورت نماز آنقدر عظیم است که در دستان تو جا نمیشود
چرا ما نمی تونیم از نماز رابطه ی معاونت بگیریم از نماز رابطه ی عون بگیریم چرا نمی تونیم یا از نماز یا به وسیله ی نماز استعانت بورزیم؟ چون درست وارد نماز نمیشیم رابطه ی درستی با نماز ایجاد نمی کنیم چه رابطه ای باید ایجاد کنیم؟ باید وارد نماز بشیم فِی الصَّلاۀ ، و باید با ویژگی صحیحی وارد نماز بشیم خاشع باشیم وقتی خاشع بودیم رفتار صحیحی رو در نماز دنبال کنیم به سوی ملاقات رب و رجعت به سوی او این مسیر رو باید حرکت کنیم تا بتونیم از نماز بهره ی استعانتی ببریم از نماز بهره ی استعانت گونه ببریم در بحث استعانت شما یک مفهوم دست یاری رو در نظر بگیرید در بحث استعانت در نماز اگر میخواید دست یاری به نماز بدی دست معاونت و همکاری به نماز بدیی دست یاری به نماز بدید یا به یک معنای دیگه نماز رو به دست بگیرید مثلاً نماز بشه سلاح شما نماز بشه ابزار کار شما خب چه ویژگی باید نسبت به نماز داشته باشید مطرح هست که باید خاشع باشید و الا اینقدر نماز بزرگ هست که شما نمی تونید بگیرید در دست تون آنقدر نماز عظمت داره که شما نمی تونی بگیری در دستت می تونی بری ازش یه جرعه بنوشی ولی نمی تونی بگیری در دستت می تونی بری ازش لذت ببری ولی نمی تونی بگیری به دستت مثل یه اقیانوس شما از یه اقیانوس می تونی بری کنارش از زیبایی اقیانوس لذت ببری در کنارش یه آب تنی کنی و موضوعات دیگه ولی اقیانوس رو به دستت نمی تونی بگیری بگی اقیانوس به فرمان من یا اقیانوس من دست همکاری به اقیانوس دادم من طلب استعانت و معاونت و طلب کمک از اقیانوس می کنیم میگم، میگند اقیانوس خیلی بزرگتر این حرفهاست تو اصلاً چه طلب کمکی می تونی بکنی اصلاً نمی تونی ارتباط این گونه با اقیانوس ایجاد کنی همین رو بیارید نماز شما نمی تونی با نماز طلب یا رابطه ی همکاری معاونت یاری گونه چنین ارتباطی رو ایجاد کنی مگر چه باشید؟ مگر خاشع باشید،
اگر به دنبال استعانت از نماز هستی باید خاشع بودن در مسیر ظن به ملاقات رب و رجعت به سوی را دنبال کنی و نه خشوع در مسیر مثلا عظمت قیمات و یا موضوعات دیگر
برای شما سوال پیش میاد کجا باید خاشع باشی؟ خاشع نسبت به صلاۀ، چگونه نسبت به صلاۀ؟ خاشعانه بریم به سمت صلاۀ اقیانوس رو در نظر بگیرید چگونه خاشع باشیم نسبت به اقیانوس؟ چجوری بریم به سمت اقیانوس چجوری بریم درون اقیانوس این خاشع معنا داره این بحثش فِی الصَّلاۀ هست چگونه باشید فِی الصَّلاۀ؟ خاشع باشید یعنی درون نماز وارد بشید و خاشعانه وارد بشید درون نماز خاشع باشید، خاشع باشید چه رفتاری از شما سر خواهد زد؟ خاشع باشید یه معیار مطرح میکنه یه معیار رفتاری میگه من انتظار دارم اگه خاشع باشید باید این رفتار از شما سر بزنه پس هر مفهومی از خاشع رو دنبال کنید شما رو باید به این تبعه ی رفتاری برسونه يَظُنُّونَ أَنَّهُم مُّلاَقُوا رَبِّهِمْ وَأَنَّهُمْ إِلَيْهِ رَاجِعُونَ شما رو به این تبعه ی رفتاری برسونه اگر این گونه شدید در نماز اگر فِی الصَّلاۀ این گونه شدید آن موقع شما می تونید بحث استعانت بِالصَّلاۀ رو دنبال کنید اون موقع می تونید این اقیانوس رو به دست بگیرید اون موقع می تونید از این اقیانوس یاری بگیرید این اقیانوس در یک معنا بشه سلاحی در دست شما، خاشع بودن چی هست؟ چه درجات معنایی داره؟ چه مفهومی داره؟ بحثش رو باید در قرآن دنبال کرد ولی اینجا چه سطح از معنای خاشع بودن هست چه مفهومی هست؟ می فرماید که جوری باش که این رفتار از تو در نماز سر بزنه رفتاری که در آیه ی 46 سوره ی بقره مطرح هست در نماز از تو سر بزنه و این رفتار رو انجام بدی یکی ممکنه بره در نماز و در نماز در حال و هوای عظمت قیامت باشه و بخاطر عظمت قیامت و در فضای عظمت قیامت خاشع باشه و رفتاری که ازش سر میزنه این خشوع او در نماز رفتاری که از او سر میزنه ترس از قیامت طلب بخشش نسبت به گناهان هست این رفتار اینجا مد نظر نیست می فرماید آن خاشع بودنی که این رفتار از شما سر بزنه، آن خاشع بودنی که رفتاری که از شما سر میزنه حرکت به سوی اراده ی به سوی ملاقات رب و رجعت به سوی او باشه، خاشع در نماز رو وقتی شما در نماز او رو ببینی یا ازش بپرسی که دنبال چه هستی می فرماید که ملاقات رب رجعت به سوی او .
