سه منظر به بسم الله، بسم اللهِ خدا، بسم اللهِ رسول الله ص، بسم اللهِ سایر انسان‌ها؛ مواجهه عملی ما فقط با نوع سوم است هر چند می‌توان در مورد دو منظر اول نیز معرفتی بدست آورد
در بحث بسم الله الرحمن الرحیم ما حداقل از سه منظر باید به بسم الله الرحمن الرحیم نگاه کنیم، بسم الله الرحمن الرحیم خدا، بسم الله الرحمن الرحیم رسول الله، بسم الله الرحمن الرحیم سایر انسان ها،یعنی در مواجه ی با قرآن و بحث بسم الله الرحمن الرحیم حداقل سه دسته بسم الله الرحمن الرحیم وجود داره یعنی سه کار کرد، سه نگاه، سه عملکرد برای بسم الله الرحمن الرحیم وجود داره بسم الله الرحمن الرحیم خدا، بسم الله الرحمن الرحیم رسول الله، بسم الله الرحمن الرحیم انسان ها، پس ما باید بحث کنیم و پیدا کنیم که با کدوم بسم الله الرحمن الرحیم مواجه هستیم و از کدوم باید برداشت بکنیم آن چیز که ما برداشت می کنیم بسم الله الرحمن الرحیم انسان هاست، یعنی اون بسم الله الرحمن الرحیم اون بخشی اش که به ما مربوط هست، یه موقعی به لحاظ معرفتی در مورد بسم الله الرحمن الرحیم رسول الله هم صحبت میشه یا در مورد بسم الله الرحمن الرحیم خدا هم صحبت میشه یعنی یه موقعی بسم الله الرحمن الرحیم ابزار دست خداست، یه موقعی ابزار دست رسول الله هست، یه موقعی ابزار دست سایر انسان هاست. رسول الله که عرض می کنیم رسول الله و سایر خوبان نزدیک به رسول الله، یه موقعی بسم الله الرحمن الرحیم ابزار خداست، یه موقعی بسم الله الرحمن الرحیم ابزار دست رسول الله و سایر خوبان نزدیک به رسول الله هست، یه موقعی بسم الله الرحمن الرحیم مال سایر انسان هاست، اینجا معانی بسم الله الرحمن الرحیم متفاوت هست،
اینکه متکلم و مخاطب بسم الله چه کسی باشد(بحثی که در خطاب شناسی قرآن باید دنبال شود)، برداشت از آن و ثمراتش را تغییر می‌دهد
برداشتی که ما از بسم الله الرحمن الرحیم داریم توی این سه بخش متفاوت هست بسم الله الرحمن الرحیم سه ابزار هست سه دسته ابزار هست، مثلا بحث آیه ی اول سوره ی علق می فرماید که اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذي خَلَقَ خب اینجا این بسم رب رو ما تا ابزار چه کسی ببینیم، برای چه کاری، یه موقعی این آیه رو از منظر اینکه این بسم رب الان ابزار دست رسول الله هست برای بحث قرآن یه موقعی این جوری معنا می کنیم، یه موقعی بسم رب رو برای سایر انسان ها معنا می کنیم یه موقعی بسم رب رو ابزار دست خداوند معنا می کنیم، این بحث رو ذیل بحث خطاب قرآن، خطاب شناسی قرآن، بحث متکلم و مخاطب میشه دنبال کرد، وقتی گفته میشه متکلم آیه تا متکلم این آیه کی باشه کارکرد خودش رو داره معنای خودش رو داره یه موقعی شما متکلم آیه هستی به معنای اینکه شما می فرمایی بسم الله الرحمن الرحیم مثلا در سوره ی حمد یه ابزاری هست یه کارکرد داره، یه موقعی خداوند می فرماید بسم الله الرحمن الرحیم، یه موقعی رسول الله و خوبان نزدیک به رسول الله می فرماید بسم الله الرحمن الرحیم الحمدلله رب العالمین، اینها با هم متفاوت هستند، یه موقعی رسول الله صلوات الله علیه از جهت نزول قرآن می فرماید بسم الله الرحمن الرحیم به عنوان کسی که نازل کننده ی قرآن هست به عنوان کسی که در مسیر نزول قرآن هست می فرماید بسم الله الرحمن الرحیم، بسم الله الرحمن الرحیم مسیر نزول قرآن با بسم الله الرحمن الرحیم مخاطبی که قراره از قرآن هدایت برداشت کنه متفاوت هست، هم عملکرد آیات بسم الله الرحمن الرحیم متفاوت هست هم آثارش متفاوت هست، میزان بهره ای که می تونی ببری متفاوت هست اصلا حیطه هاش متفاوت هست معانیش متفاوت هست، مثلا کسی می فرماید که بسم الله الرحمن الرحیم به وسیله اسمِ اللهِ الرحمنِ الرحیم ببخشید شما کی هستی؟ به وسیله ی اسمِ اللهِ الرحمنِ الرحیم، شما اصلا اسمِ اللهِ الرحمنِ الرحیم چی هست؟ شما به وسیله ی اسمِ اللهِ الرحمنِ الرحیم می خوای چی کار بکنی؟ شما این یه لفظ هست برای شما، شما به وسیله ای اسمِ اللهِ الرحمنِ الرحیم می خوای چی کار کنی؟
برای برخی بسم الله، صرفا با ذکر خدا شروع کردن یک کار است و برای برخی بسم الله شروع کردن کاری بوسیله اسم الله است
در یه سطحی این به معنای به وسیله نیست بلکه به معنای با ذکر هست، به معنای ذکر کردن هست، یعنی من با یاد اسمِ اللهِ الرحمنِ الرحیم با توجه به اسمِ اللهِ الرحمنِ الرحیم مثلا وارد می شوم ابتدا می کنم سوره ی قرآن رو، ابتدا می کنم چی رو؟ ابتدا می کنم خوندن سوره ی قرآن رو، ابتدا می کنم قرائت سوره ی قرآن رو ابتدا می کنم بهره بردن از سوره ی قرآن رو، ابتدا می کنم هدایت گرفتن سوره ی قرآن رو، ولی یه کسی می فرماید که بسم الله الرحمن الرحیم به وسیله ی اسمِ اللهِ الرحمنِ الرحیم قرآن رو نازل می کنم، به وسیله ی اسمِ اللهِ الرحمنِ الرحیم قرآن رو در مسیر نزول بر شما قرائت می کنم، قرائت می کنم بر شما، این متفاوت هست این معنا از بسم الله الرحمن الرحیم با اون معنا از بسم الله الرحمن الرحیم فرق داره،
بسم الله، کانال نزول و دریچه قرائت قرآن بر انسان‌هاست این مفهوم از بسم الله مختص رسول الله ص، می‌باشد، در این معنا بسم الله، نطفه و ابتدای قرآن است
بسم الله الرحمن الرحیم با یک معنا ورود به بهره بردن از سوره ی قرآن هست یعنی مثل یک دریچه هست مثل یک باب هست برای به بهره و هدایت گرفتن از سوره های قرآن هست، به یک معنا کانال نزول قرآن هست دریچه ی نزول قرآن هست، دریچه ی قرائت قرآن بر انسان هاست، به این معنای دوم بسم الله الرحمن الرحیم اون نقطه ی آغاز هست، این نقطه ی آغاز، این معنای ابتدائیه بودن بسم الله الرحمن الرحیم برای همه ی انسان ها وجود داره ولی نوع مفهوم ابتدائیه بودن، عملکردش، کارکردش، آثارش متفاوت هست، عنوان ابتدائیه هست ولی آثارش متفاوت هست معناش متفاوت هست. شما بسم الله الرحمن الرحیم برای شما ابتدائیه هست در سوره های قرآن یعنی شما ابتدا می کنی با بسم الله الرحمن الرحیم، ابتدا می کنی یعنی چی می کنی؟ یعنی با ذکر اسمِ اللهِ الرحمنِ الرحیم وارد سوره ی قرآن میشی که از سوره ی قرآن بهره ببری، ابتدا می کنی، وارد میشی، وارد بهره بردن، بسم الله الرحمن الرحیم ابتدای قرآن ابتدائیه هست به چه معنا در معنای دوم؟ به این معنا که نطفه ی قرآن هست اصلا قرآن با بسم الله الرحمن الرحیم شروع شده به این معنا که کل مفاهیم قرآن در بسم الله الرحمن الرحیم هست و از اونجا شاخه گرفته و یکی بسم الله الرحمن الرحیم رو باز می کنه می گیره میاره پایین، این هم بسم الله الرحمن الرحیم هست ، این معنا مختص کی هست؟ مختص رسول الله صلوات الله علیه، اینجا هم ابتدائیه هست، ابتدای درخت قرآن نطفه ی پیکره ی قرآن و پیکره ی سوره های قرآن،
انسان باید در طبقات مفاهیم بسم الله رشد کند
بله باید بحث بسم الله الرحمن الرحیم مفهوم و معنای بسم الله الرحمن الرحیم به شکل پلکانی و دسته بندی مطرح بشه، بعد در مسیر بسم الله الرحمن الرحیم انسان ها بایستی صعود بکنند با بسم الله الرحمن الرحیم باید به لحاظ مفهومی وطبقات مفاهیمش آشنا بشند و در این مسیر صعود بکنند.
اگر از بالای عالم نگریسته شود بسم الله اول و نقطه شروع است که آیات از ان سرچشمه می‌گیرند و اگر از پایین نگاه شود انتهاست یعنی همه پیکره آیات قرآن، انسان را به بسم الله می‌رساند؛ کسی که از پایین با بسم الله شروع می‌کند در واقع وارد ذکر بسم الله شده است
بله از یه جهت بسم الله الرحمن الرحیم ابتدا هست از یه جهت بسم الله الرحمن الرحیم انتهاست، یعنی اول و آخر هست، اول هست به معنای اینکه وقتی از بالا نگاه کنی، شما این مفاهیم این آیات از بسم الله الرحمن الرحیم بیرون اومده، آخر هست از این جهت که شما از آخر نگاه کنی، به آیات وارد میشی باید وارد بسم الله الرحمن الرحیم بشی، یعنی پیکره ی آیات قرآن باید انسان ها رو به بسم الله الرحمن الرحیم برسونه، پس بسم الله الرحمن الرحیم هم اول هست هم آخر هست اگه از بالا بیای پایین بسم الله الرحمن الرحیم اول هست، اگه از پایین بری بالا بسم الله الرحمن الرحیم آخر هست، حالا چرا موقعی که از پایین میریم بالا بسم الله الرحمن الرحیم رو قرائت می کنیم؟ این معناش میشه با ذکر بسم الله الرحمن الرحیم، با هدف بسم الله الرحمن الرحیم، با استمداد از بسم الله الرحمن الرحیم، حرف اول و آخر همین بسم الله الرحمن الرحیم هست، یعنی اول و آخر حرف ها همین بسم الله الرحمن الرحیم هست، از اول شروع کنی بسم الله الرحمن الرحیم هست از آخر هم شروع کنی بسم الله الرحمن الرحیم هست، یعنی اول آخر کار انسان باید وارد میدان بسم الله الرحمن الرحیم بشه، هم اول کار هم آخر کار،
بسم الله مجراست یعنی جریان‌ها درون آن اتفاق می‌افتد فلذا بسم الله هم در ابتداست و هم در انتها، در واقع خلاصه بحث در بسم الله است
بسم الله الرحمن الرحیم هم در اول حضور داره هم در آخر، بسم الله الرحمن الرحیم جریان داره جریان درون بسم الله الرحمن الرحیم هست، اصلا جریان ها درون بسم الله الرحمن الرحیم هست، بِسْمِ اللَّهِ مَجْراها یعنی جریان توش هست، یعنی در بر گیرنده ی جریان هست یعنی اون جریان ها اصلا توی این هست، بسم الله الرحمن الرحیم هم اول هست هم آخر، یعنی به عبارتی بسم الله الرحمن الرحیم مَخلص حرف هست، اون چکیده ی حرف هست اون نقطه ی موضوع هست هم اول هست هم آخر ، هم نگاه بسم الله الرحمن الرحیم تو اول هست هم در آخر
بسم الله مثل لوله‌ای که از ابتدا تا انتهای مسیر باید باشد، پس کاری که با بسم الله شروع نشود ابتر است یعنی به آخر نمیرسه
اصلا به این جهت که می فرماید کاری که با بسم الله الرحمن الرحیم شروع نشه ابتر می مونه، یعنی آخر نداره، چرا؟ چون بسم الله الرحمن الرحیم نیست، کاری که با بسم الله الرحمن الرحیم شروع میشه به بسم الله الرحمن الرحیم ختم میشه، کار ابتر یعنی کاری که اول و آخرش بسم الله نیست، با بسم الله شروع نمیشه و به بسم الله هم ختم نمیشه، ختم نمیشه یعنی چی؟ یعنی اینکه درون بسم الله نیست بسم الله با اون کار همراه نیست یا به تعبیری اون کار در مجرای بسم الله دنبال نمیشه، شما تصور کنید که یه لوله ای وجود داره قرار یک مثلا آبی از یک مسیری بیاد تا به یه جایی برسه به مقصدی برسه اگه این لوله وجود نداشته باشه این آب جریان پیدا کنه به مقصد نمیرسه، خب اگه فقط در یک متر اول راه این لوله وجود داشته باشه آب بریزیم باز بعد از یک متر به آخر نمیرسه، مسیرش منحرف میشه، از اول تا آخر این لوله ی جریان آب باید وجود داشته باشه تا نقطه ی آخر مقصد، ده سانت قبل از آخر مقصد هم این لوله وجود نداشته باشه آب اونجا منحرف میشه، کار هدر میره، از اول تا آخر این لوله باید باشه، شما اگه لوله کشی آب بکنند تا ده سانتی خونه ی شما بیارند آب از منبع آب تا ده سانتی خونه ی شما میاد ولی تو خونه ی شما نمیاد کار تموم نمیشه، بسم الله از اول تا آخر هست به این معنا که کار و موضوعات درون بسم الله الرحمن الرحیم هست،
بسم الله یک سوره اساس و ریشه آن سوره و بسم الله سوره حمد اساس قرآن، پرداختن به قرآن باید منتج به رسیدن به بسم الله سوره حمد شود
ببنید این استدلال های مختلفی داره هم عقلانی هم قرآنی هم روایی، مثلا امیرالمومنین علیه السلام می فرماید کل قرآن در بسم الله الرحمن الرحیم هست این یعنی چی؟ یه معناش اینکه شما اگه به قرآن پرداختی باید بسم الله الرحمن الرحیم برای شما روشن بشه، بسم الله الرحمن الرحیم سوره ی حمد برای شما روشن بشه، اونجایی که بسم الله الرحمن الرحیم آیه ی کامل هست برای کل قرآن هست، اونجایی که بسم الله الرحمن الرحیم جزء یک آیه از یک سوره هست برای اون سوره هست، به تبع اون بحث کل اون سوره در اون بسم الله الرحمن الرحیم هست، در بسم الله الرحمن الرحیم اون سوره هست، پس شما اگر به آیات قرآن پرداختی باید به بسم الله الرحمن الرحیم سوره ی حمد آشنا شده باشی پرداخته باشی چون می فرماید همه اش تو اون هست، یعنی شما باید بتونی یه درخت بکشی مثلا ریشه ی درخت رو بگذاری بسم الله الرحمن الرحیم بعد سوره ها و آیات رو از اون درخت بیرون بیاری، از هر کجا که شروع بکنی به این بپردازی باید برسی به بسم الله الرحمن الرحیم.
