سه گام مهم در پرداختن به قرآن: مفاهیم، تبیین و مصداق
بله در بحث های قرآنی سه تا گام مهم هست گام مفاهیم، گام تبیین، گام تصدیق. البته مباحث دیگری هم مطرح هست ما مسامحتاً این رو مطرح میکنیم که بحث شلوغ نشه ، سه تا گام اصلی رو مطرح می کنیم ، سه تا گام خیلی مهم رو مطرح می کنیم، گام های مهم دیگری هم وجود داره که بینابین اینها، چه ذیل اینها که اگر الان مطرح بکینم بحث شلوغ میشه، اگه این خط رو دنبال بکینم در فهم آیات قرآن به ما خیلی کمک خواهد کرد، قرآن از یک وجه کتاب مفاهیمه، مفاهیم عالی، بیان مفاهیم بلند، مرتفع، معارف معارف عالی ، از یک وجه کتاب تبیانه دریچه ای برای نگاه کردن به بسیاری از ماجراها به بسیاری از موضوعات، و از یک وجه کتاب مصداقه رسیدن به سر نقطه رسیدن به هدف به نقطه‌ی هدف، تعیین مصداق دقیق، موضوع، شخص دقیق مورد هدف آیه، بله ما اگر این مسیر رو دبال بکینم در آیات هم ذهن مون نظام پیدا میکنه هم برداشت بهتری می کنیم یعنی این سه گام رو پشت سر هم دنبال کنیم.
این سه گام در سوره انسان: ابتدا ترجمه صحیح و یافتن مفاهیم درست بعد از دریچه تبیان قرآن به ماجرا نگریستن و واضح شدن موضوع سپس یافتن مصادیق انسان‌های مطرح در این سوره
مفاهیم صحیح، درمفاهیم صحیح بحث مفهوم واژگانی، بحث مفاهیم ترجمه ای ، مفاهیم کلی، وجود داره بعد در تبیین یعنی دریچه قرار دادن آیات قرآن، و بعد در مصداق، مثلاً در سوره‌ی انسان هم بایستی ما مفهوم دقیقی پیدا بکینم یعنی مفاهیم رو درست بفهمیم و بعد مفاهیم کلی رو درست بفهمیم یعنی یه ترجمه صحیح تر، بعد تبیان کنیم یعنی از دیچه ی اون انسانها رو ببینم ، خب هر کی زندگی خودش رو نگاه بکنه ، زندگی انسانها رو نگاه کنیم، تاریخ رو نگاه کنیم ، این موضوع برامون پر رنگ بشه و بعد بریم سراغ مصداق، بگیم مصداق دقیقش کی هست ، مصداق عالیش کی هست، مصداق تعیین کننده کی هست، مصداقها معیار هستند، مصداقها شاخص هستند شاخص ها کی هستش، چه کسانی شاخص هستند؟ اون ها رو باید پیدا بکینم . قرآن ما رو هدایت میکنه به اون موضوع. به این مصادیق. شما به یه ترجمه ی صحیح از آیه اول سوره ی انسان میرسی میشه مفهوم، مفهوم دقیقتر، و بعد تبیان میکنید یعنی از این درچه ی ایجاد شده به زندگی انسان توجه می کنید به زندگی خودت به زندگی انسان به تاریخ انسان توجه می کنی تبیین میکنی بهتر می بینی برات روشن تر میشه، بعد از اینکه بهتر دیدی و روشن تر شد حالا دنبال مصداق می گردی، یعنی دنبال شاخص هایی که در اوج هستند. دنبال کسانی که در اوج هستند، اگر این مسیر درست طی نشده به عنوان مثال در سوره ای انسان، مطرح میشه که خب سوره‌ی انسان مصداقش اهل بیت علیهم السلام هستند امیرالمومنین علیه السلام هست شما نمی تونی با این موضوع ارتباط پیدا کنی. فهم نمیکنی این مطلب رو. موقعی صحیح فهم میکنی که گام های مفهوم ، تبیین، مصداق رو طی بکنی. اون موقع شما دقیقا به مصداق میرسی.
روایات مصداقی تعیین کننده هدف هستند و نه مشخص کننده مسیر فلذا شاخصی برای چک نمودن روش تفسیر می‌باشند
روایات مصداقی اهل بیت علیهم السلام تعیین هدف هستند مسیر نیستند یعنی شما باید با این مسیر جوری بری جلو به اونجا برسی. وقتی روایات صحیحی ذیل آیات پیدا میکنیم که مصداق رو مشخص کردند خب یعنی یه الگو به ما دادند، یعنی نقطه ی هدف رو برای ما روشن کردند. یه شاخص برای شما مطرح شده که چک کنی روشی که رفتی جلو درست هست یا نه. پس این مسیر رو صحیح طی بکنیم گام به گام و صحیح. در بسیاری از آیات در بسیاری از سوره های قرآن باید این رو مد نظر داشت و برای ما معرفت داره معرفت صحیح معرفت مرتفع در پی داره.
سه گام مفهوم، تبیین و مصداق در آیات ابتدایی سوره بقره: در گام مصداق، شاخص‌ها معرفی می‌شوند
مثلاً ببینید در آیات ابتدایی سوره ی بقره خداوند می فرماید که ( اعوذ بالله من الشیطان الرجیم الم (1) ذلِكَ الْكِتابُ لا رَيْبَ فيهِ هُدىً لِلْمُتَّقينَ (2) ) شما اول باید در این آیات به ترجمه ای صحیح برسی، یعنی یه مفهوم صحیح و در پی مفهوم صحیح به ترجمه ی صحیح ، ترجمه یعنی مفهوم کلی صحیح. ما مفاهیم جزئی داریم و مفاهیم کلی، مفاهیم جزئی جزئی در آیات ، مفهوم کلی یعنی همون ترجمه ای که شما میگیری ، اون ترجمه ترکیب این مفاهیم جزئی هست که شما رو به یه مفهوم کلی صحیح و دقیق میرسونه، پس باید به یه مفهوم صحیح برسی، بعد از مفهوم صحیح باید تبیان کنی تبیان کنی یعنی چی؟ خب حالا که من میخوام از قرآن بهره ببرم باید متقی باشم ، اصلاً متقی بودن در بهره بردن هدایت های خاصی از قرآن مؤثره، متقی با این ویژگی هایی که در آیات بعد مطرح هست، این خیلی مهمه، شما تبیان می کنی، یعنی با این زندگی خودت و زندگی دیگران و زندگی کسانی که قراره به قرآن بپردازند و از قرآن بهره ببرند رو بیان میکنی برای شما روشن میشه، نحوه‌ی مسیر بهره بردن های بیشتر از قرآن برای شما بیان میشه ، روشن میشه ، کلی ایجا بحث وجود داره، همینجا در بحث تبیانش کلی بحث وجود داره ، بعد از اون شما نباید اینجا بحث رو رها کنی، سراغ مصداق میری . مصداق چی هست؟ کی اینجوری هست . چه کسی شاخص این ماجراست . چه کسی اینجا شاخص هست . در مصداق خداوند شما رو به شاخص دعوت کرده ، در گام مصداق خداوند شما رو به شاخص به معیار به کسی که واجد اون ماجراست دعوت کرده شما باید بری سراغش، پس در مرحله ی مصداق در آیات اول سوره ی بقره شما به این نتیجه میرسی که من باید برم سراغ متقینی که از قرآن هدایت برداشت میکنند . ببینید این، از آیه ی اول سوره ی بقره در میاد، چجوری شما این رو برداشت می کنی؟ در گام مصداق. من باید برم سراغ متقینی که از آیات قرآن هدایت برداشت میکنند . اگه در گام مفاهیم بمونی یه سری مفهوم مطرح کردی عبوری کردی. در تبیان بمونی، بیان کردی یه سری ماجراها رو دیدی، یه سری افراد رو دیدی ، خودت رو هم بیان کردی گفتی که خب حالا من باید برم متقی بشم و اگر این مسائل رو در زندگیم دنبال بکنیم می تونم بهتر هدایت برداشت بکینم، وقتی میری در گام مصداق میگی این آیه داره من رو به مصداقی هم دعوت میکنه ، اوج این مصداق کی هست؟ کسی که پیوسته اهل ایمان به غیب بوده (الَّذينَ يُؤْمِنُونَ بِالْغَيْبِ وَ يُقيمُونَ الصَّلاةَ) این مهر برش خورده که اهل اقامه نمازه، (وَ مِمَّا رَزَقْناهُمْ يُنْفِقُون) و یه ذره جلو تر (يُؤْمِنُونَ بِما أُنْزِلَ إِلَيْكَ) بر آن چیزی که بر تو نازل شده ایمان دارند (وَ ما أُنْزِلَ مِنْ قَبْلِكَ) به اون ها هم ایمان دارند مصداق عالی این متقین این ویژگی ها رو داره.
مصداق متقین مطرح در آیات ابتدایی سوره بقره اهل بیت ع هستند
من عرض میکنم که من نوعی رو عرض می کنیم، من عرض می کنم که من جزو این آیات نیستم مصداق این آیه نیستم این آیه برای من تبیان داره روشن کرد فضا رو و روشن کرد من چه مسیری رو باید برم ولی من مصداقص نیستم، مصداقش کیه؟ قرآن حتماً کتاب مصداقه ، مصداقش کیه؟ چرا؟ چون اولا در (يُؤْمِنُونَ بِالْغَيْبِ) ضعف دارم ، همیشه پیوسته من اهل ایمان به غیب نیستم یه جاهایی هم می لنگم ، یه جاهای زیادی هم می لنگم، گاهی اهل ایمان به غیب هستم در اقامه ی نماز می لنگم در (وَ مِمَّا رَزَقْناهُمْ يُنْفِقُون) می لنگم در (يُؤْمِنُونَ بِما أُنْزِلَ إِلَيْكَ) ضعف دارم و بسیار ویژه تر در (وَ ما أُنْزِلَ مِنْ قَبْلِكَ) هر چی قبل از تو نازل شده به اون ها هم ایمان دارم ، من اصلاً نمی دونم چی قبل از تو نازل شده، اسمش رو هم نمیدونم، چه برسه به ایمان ، چه کسی هست که بر تمام آنچه که بر قبل از رسول الله صلوات الله علیه نازل شده هم آگاهی داره هم ایمان داره، چه کسی می تونه این ادعا رو بکنه، اینجاست که شما برخی از روایات اهل بیت علیهم السلام ، برخی روایات نقل شده از امیر المومنین علیه السلام رو می بینید که اشاره میکنه به موضوعاتی که یا کتبی که یا معجزاتی که بر انبیاء و رُسُل گذشته نازل شده و اونها رو تبیین میکنه توصیف میکنه حاکی از چیه؟ حاکی از اینه که معرفی میکنه منم مصداق (یَومنون بما أُنْزِلَ مِنْ قَبْلِكَ) اصلاً کسی اینها رو نمی دونه من تازه دارم میگم بقیه اسمش رو بدونند ، چجوری میتونند به آن چیزی که بر قبل از رسول الله نازل شده ایمان داشته باشند وقتی حتی عنوانش رو نمی دونند . خب کسی که مصداق عالیه این متقین هست یعنی این ویژگی ها رو داره ، اون می تونه هدایت از کتاب برداشت کنه، هدایت ها در اختیار اوست ، بله این پرداختن به شکل سه گام مفاهیم، تبیین، تصدیق، به ذهن ما نظم میده و برداشت های ما رو منظم میکنه، جای گذاری می کنه، سر جای خودش و ثمرات بیشتری انشاءالله برای ما خواهد داشت.
