در حج باید از مقام امام، مصلی برگرفت تا وارد مناسک شد
1393/07/10
در حج باید از مقام امام، مصلی برگرفت تا وارد مناسک شد
صلواتی بفرستیم .
اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم
محور آیه 124 سوره بقره، امام ناس شدن ابراهیم ع هست.
خداوند در آیات 124 به بعد سوره ی بقره می فرماد که «اعوذ بالله من الشیطان الرجیم وَ إِذِ ابْتَلى إِبْراهيمَ رَبُّهُ بِكَلِماتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قالَ إِنِّي جاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِماماً» امام کی ؟ للناس ، « لِلنَّاسِ إِماماً» ماجرای ابراهیم (علیه السلام) از این جا شروع میشه در آیات سوره ی بقره . «قالَ وَ مِنْ ذُرِّيَّتي قالَ لا يَنالُ عَهْدِي الظَّالِمين» ، پس اصل ماجرای آیه ی 124 چیه ؟ « لِلنَّاسِ إِماماً» ، قبلش چی بوده ؟ چه جوری ماجرای « لِلنَّاسِ إِماماً» اتفاق افتاده ؟ با ابتلای به کلمات . خب اون ابتلای به کلمات، مسیر این « لِلنَّاسِ إِماماً» هست ، قیمت این آیه ، ارتفاع این آیه ، لب مطلب این آیه چیه ؟ « جاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِماماً» ، پس تا این جا از وقتی که ماجرای ابراهیم (علیه السلام) را شروع کرد در آیه ی 124، محور مبحث این هست. ، اصلا این آیه را شروع کرده که چی بگه ؟ می فرماد که ما ابراهیم را « لِلنَّاسِ» برای مردم، امام قرار دادیم . پس با این عنوان اصلی بحث شروع میشه . تا این جا این مطلب اصلی گفته میشه . آدم حالا به فکر می افته که حالا که این مطلب گفته شد این مطلب اصلی را باید توضیح و ادامه بده دیگه .
در قسمت اول آیه 125 پس از بیان دو ویژگی بیت، یعنی مثابة و امنا، رفتار در قبال امام ناس بیان می شود؛ «و اتَّخِذُوا مِنْ مَقامِ إِبْراهيمَ مُصَلًّى»
در آیه ی بعد خداوند می فرماد که « وَ إِذْ جَعَلْنَا الْبَيْتَ مَثابَةً لِلنَّاسِ» إِ ؟ یه لحظه صبر کن ، گفتی که ابراهیم ( علیه السلام) را امام ناس قرار دادیم ، ما الان منتظر بودیم که شما یک چیزی برای ناس، در قبال امامت ابراهیم (علیه السلام) مطرح کنی ، این بحث را توضیح بدی و بری جلو . خداوند می فرماد که «وَ إِذْ جَعَلْنَا الْبَيْتَ مَثابَةً لِلنَّاسِ وَ أَمْناً وَ اتَّخِذُوا مِنْ مَقامِ إِبْراهيمَ مُصَلًّى» این ارتباطش با « جاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِماماً» چیه ؟ ارتباطش با این بحث اصلی که مطرح کردی و بحث را شروع کردی چیه ؟ همه ی اون بحث اصلی را مطرح کردی که بگی مردم شما امام دارید ؛ ابراهیم (علیه السلام) . این که خداوند می فرماد که « جاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِماماً» ، یعنی مردم ما ابراهیم (علیه السلام) را برای شما امام قرار دادیم . خب همین جا مردم؛ «ناس» نگاهشون این میشه که خب حالا ما باید چکار کنیم ؟ ما باید چکار کنیم؟
در ادامه می فرماد که « وَ إِذْ جَعَلْنَا الْبَيْتَ مَثابَةً لِلنَّاسِ» مردم بیایید از بیت شروع کنید . شما گفتی که ابراهیم (علیه السلام) را امام قرار دادی ، مردم بیایید و از بیت شروع کنید . از بیت شروع کنیم که چی بشه ؟ « وَ إِذْ جَعَلْنَا الْبَيْتَ مَثابَةً لِلنَّاسِ» مردم بیت را برای شما « مَثابَةً» قرار دادیم ، مسامحتا یعنی محل بازگشت ، محل وصل شدن ، محل جمع شدن از این جا شروع کردن. نقطه ی شروع، نقطه شروع به چه چیزی ؟ شما به ما گفته بودی که ابراهیم (علیه السلام) را امام قرار داده بودی و بعد میگی که برید در بیت، اون جا « مَثابَةً» هست برای شما . « وَ أَمْناً» و امنیت ، و ایمانیات .
ببینید این دو آیه را چه جوری نگاه کنیم ؟ خداوند اعلان کرده ، یه تابلو زده که مردم ابراهیم (علیه السلام) را برای شما امام قرار دادیم ، مردم میگند که خب چکار کنیم ؟ بیایید در بیت ، این در قبال همین « جاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِماماً» هست ، بخاطر همین « جاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِماماً» هست . بیایید در بیت چرا ؟ بیت « مَثابَةً» و «أَمْناً» هست برای مردم . خب بیاییم اون جا چکار کنیم ؟ این بیت «مَثابَةً» و «أَمْناً» بشه که چی بشه ؟ که از اون جا «اتَّخِذُوا مِنْ مَقامِ إِبْراهيمَ مُصَلًّى» بشه ، از اون بریم از مقام ابراهیم «مصلی» برداشت کنیم. «و اتَّخِذُوا مِنْ مَقامِ إِبْراهيمَ مُصَلًّى» ، بیایید اون جا ، در بیت ، خدا در بیت یه چیزی قرار داده ، چی قرار داده ؟ یک مقام ابراهیم . الان فهمیدیم که ارتباط این اومدن در بیت با امامت ابراهیم (علیه السلام) چیه ، بیایید در بیت ، در بیت بیایید چرا ؟ چون که این جا «مَثابَةً» هست و «أَمْناً» هست ، خدا دو تا شرایط قرار داده . که چکار کنیم در این فضا ؟ با مقام ابراهیم آشنا بشیم و از مقام ابراهیم «مصلی» برداشت کنیم .
در قسمت دوم آیه 125 بقره، رفتار امام ناس با ناس مطرح می شود، تطهیر بیت؛ تطهیر بیت برای از بین رفتن حجاب ها و ورود به ارتفاعات بیت تا حاجی آماده مناسک شود.
در آیه ی 125 تا این جا رفتار مردم در قبال امام مطرح هست . از این جا به بعد رفتار امام در قبال مردم مطرح هست .
«وَ عَهِدْنا إِلى إِبْراهيمَ وَ إِسْماعيلَ أَنْ طَهِّرا بَيْتِيَ لِلطَّائِفينَ وَ الْعاكِفينَ وَ الرُّكَّعِ السُّجُودِ» این بیت را طاهر قرار بده ، این بیت را طاهر کن ، بیت طاهر ، مطهر کننده هست . این بیت را برای اون ها مطهر کن .
پس مردم برند در بیت که از مقام ابراهیم «مصلی» اتخاذ کنند . چرا این کار را بکنند ؟ چون که ابراهیم امام اونهاست . ابراهیم (علیه السلام) چکار میکنه ؟ ابراهیم (علیه السلام) اون فضایی که شما اومدی درش را مطهر میکنه ، مطهر کنه حجابها کنار میره ، جایی که مطهر بشه حجاب نیست ، حجابها کنار میره .
ببینید « أَنْ طَهِّرا بَيْتِيَ لِلطَّائِفينَ وَ الْعاكِفينَ وَ الرُّكَّعِ السُّجُودِ» اینها طائف ، عاکف و رکع السجود هستند، برای اینها این بیت را مطهر کن . پس امام (علیه السلام) باید اون بیت را مطهر کنه . اگر این بیت را مطهر کنه یعنی این که این حجابها کنار رفته ، این ها تازه وارد ارتفاعات بیت میشند .
در ادامه اینکه بحث «و اتَّخِذُوا مِنْ مَقامِ إِبْراهيمَ مُصَلًّى» را طبق آیه ی قبل میشه گفت که؛ «و اتَّخِذُوا مِنْ مَقامِ إمام مُصَلًّى» . ابراهیم کیه ؟ امام مردم ، پس ای مردم از مقام امامتون «مصلی» برداشت کنید ، اگر این کار را کردید شما با او همراه میشید ، اگر این کار را کردید شما وارد درجات امامت او میشید . او چکار میکنه ؟ خدا از او عهد گرفته که امامت کنه « أَنْ طَهِّرا بَيْتِيَ لِلطَّائِفينَ وَ الْعاكِفينَ وَ الرُّكَّعِ السُّجُودِ» ، شما وارد درجات امامت او میشید و وارد امامت او میشید . اگه با امامت او همراه بشید ادامه پیدا میکنه ماجرا ، میرسید تا اون جا که ابراهیم (علیه السلام) می فرماد که «وَ أَرِنا مَناسِكَنا» ، مناسک را به ما نشون بده ، شما میتونید وارد مناسک هم بشید .
پس نگاه کنید اول « و اتَّخِذُوا مِنْ مَقامِ إِبْراهيمَ مُصَلًّى» پس این اول در حج هست ، اول از مقام امام خودتون «مصلی» بگیرید که وارد درجات امامت او بشید ، شما را امامت کنه ، بعد شما از این جا وارد چی میتونید بشید ؟ وارد مناسک . می فرماد که « ْ إِنَّ صَلاتي وَ نُسُكي» اول صلاۀ و بعد نسک . از مقام ابراهیم «مصلی» بگیرید ، از مقام امام خودتون «مصلی» بگیرید ، بیایید در بیت ، چرا ؟ چون که بیت «مثابۀ و امنا» هست . از این جا از مقام امام خودتون «مصلی» بگیرید ، با امامت امام (علیه السلام) همراه بشید ، امام (علیه السلام) شما را امامت و ولایت کنه و از اون جا وارد مناسک بشید و الا نمیشید .
اینکه رفتیم حج توبه و استغفار کردیم، اینکه رفتیم حج جماعتی از مسلمین دور هم جمع شدیم، با صفا و صمیمیت و گذشت و امنیت خیلی حال و هوای خوبی داشتیم، اینها خوب هست ولی ابتر هست، همه ی اینها برای این هست که« شما حال و هوای صلاة امام رو در یابی»
چه کسی حج میره وارد مناسک حج میشه ؟
بله خداوند در آیه ی 125سوره ی بقره میفرماید که« وَ اتخَّذُواْ مِن مَّقَامِ إِبْرَاهِمَ مُصَلى» ؛ ای مردم! از مقام ابراهیم مُصَلّی بگیرید. این در« بیت» اومدن مهم نیست ها! اینکه بیایید در« بیت» مهم نیست. خداوند در« بیت» برای شما دو ویژگی قرار داده؛ « مثابة» . « أمنا» . اینکه بیایید در این دو ویژگی و از این دو ویژگی بهره ببرید مهم نیست، « مثابة» و« أمنا» .
اینکه بیایید در« بیت» بگید الحمد لله، بازگشت همه ی ما به سوی خداست، اینکه بیایید در« بیت» توبه کنید مهم نیست، اینکه بیایید در « بیت خدا» توبه کنید قیمت نداره، «أبتر» هست. اینکه بیایید در« بیت خدا» به آرامش روحی و روانی برسید قیمت نداره، « أبتر» هست.
بله! خداوند« بیت» رو برای این قرار داده که توبه کنید، در« بیت» بازگشت کنید، همه تون دور هم جمع بشید، و در فضایی از امنیت در کنار هم باشید. آیا همینجا کار تمام میشه؟
نه! همه ی اینها برای« إتخاذ مصلی از مقام ابراهیم» هست.ابراهیم علیه السلام اینجا کی هست؟ « إمام» . پس« إتخاذ مصلی از مقام امام» . طبق آیه ی قبل، بحثی که باز شده برای این هست که بفرماید ابراهیم علیه السلام إمام هست. پس« إتخاذ مصلی از مقام امام» .
خب کسانی که رفتند حج، اینکه رفتیم حج توبه کردیم، اینکه رفتیم حج استغفار کردیم، اینکه رفتیم حج جماعتی از مسلمین دور هم جمع شدیم، با صفا و صمیمیت و گذشت و امنیت خیلی حال و هوای خوبی داشتیم، اینها خوب هست ولی ابتر هست، همه ی اینها برای این هست که« شما حال و هوای صلاة امام رو در یابی» .
امام در سال شصت هجری از حج فاصله می گیره، میره در کربلا اقامه نماز کنه، شما کجا میخواستی« مُصَلّی» برداشت کنی؟اگر با امام علیه السلام همراه می شدی با مناسک آشنا می شدی.
خب همه ی شما رفتید حج، امام علیه السلام در سال شصت هجری از حج فاصله میگیره. میره کجا؟ میره جای دیگری« مصلی رو برپا کنه» . بره جای دیگری« إقامه نماز» کنه. شما حال و هوای نماز رو از کجا برداشت کردی؟ از کی گرفتی؟ اصلا اومده بودید اینجا دور هم جمع بشید که« وَ اتخَّذُواْ مِن مَّقَامِ» إمام « مُصَلى» . امام علیه السلام رفت کجا؟ رفت یک مکان دیگری به اسم کربلا، اونجا إقامه نماز کرد. ما میگیم« أشهدُ أنکَ أقمتَ الصلاة» در کجا؟ در کربلا. شما کجا میخواستی« مُصَلّی» برداشت کنی؟
اگر با امام علیه السلام همراه می شدی با مناسک آشنا می شدی.
امام حسین ع سه گام عرفه، مشعر و منا را در کربلا به صورت واقعی بر پا می کنند.
یک نکته هم عرض کنیم؛ امام حسین علیه السلام یک روز قبل از عرفه، بنا بقول معروف از مراسم حج جدا میشن و دیگه عرفه رو نمی مونن، به عرفات نمیرن . خب بعد عرفات چیه؟ « مشعر» . بعد مشعر چیه؟ « مِنا» . یک نکته، این سه ماجرا رو با هم معنی کنیم؛ سه گام؛
« عرفات» ؛ معرفت. با معرفت.با برداشت معرفت به سوی« مشعر» .
«مشعر» یعنی شعور، یعنی وارد میدان درک شدن، یعنی وارد میدان حس کردن.
بعد از اونجا به سوی« منا» یعنی سرزمین آرزو ها.
معرفت. با معرفت به سوی مشعر، شعور و از اونجا به سوی سرزمین آرزو ها.
سرزمین آرزوها کجاست؟
البته در سرزمن آرزو ها یعنی مِنا شما« رَمیِ جَمَرات» هم میکنی. یعنی دشمن رو نابود میکنی، با شیطان میجنگی ولی اسمش گذاشته شده« مِنا؛ سرزمین آرزو ها» یعنی اون دشمن باید اونجا نابود بشه البته این مهم نیست اینکه اونجا سرزمین آرزو هاست مهم هست. دشمن نفوذ میکنه تا اون نزدیکی ها میاد و اونجا باید دشمن نابود بشه، شیطان باید اونجا نابود بشه، میشه سرزمین آرزو ها.
امام حسین علیه السلام این سه مرحله رو در اونجا نمیرن، سه گام ؛ « عرفات» ، « مشعر» ، « منا» به سوی کربلا.
منا کجاست؟ میگی سرزمین آرزو ها. سرزمین آرزو ها کجاست؟ الان شما میگی کربلا، میگی آرزوی ماست. سر زمین آرزوها، درون سرزمین آرزو ها« رَمیِ جَمَرات» . همونجا امام علیه السلام با سپاهی از دشمن( نه مجسمه هاشون، نه بصورت نمادین بلکه با خود شیاطین البته از نوع إنسی) مواجه میشن. همونجا سرزمین آروزهاست.
اینکه ابراهیم ع در پس از ماجراهای مختلف و در خواست نشان دادن مناسک، از خداوند می خواهد که: « وَ تُب عَلَینا إنَّکَ أنتَ التَوَّابُ الرَّحِیم» یعنی؛ نور تو در سرزمین ظهور جلوه داره، ما از سرزمین ظهور فاصله داریم، آیا میشه اون رو برما جاری کنی؟ خدایا ما این رفتارها رو انجام دادیم، حالا دیگه در این میدان، تو باید یک چیزی عنایت کنی.
یک نکته عرض کنیم؛ چرا ابراهیم علیه السلام بعد از اینهمه آیات( یعنی از آیه 124 که نگاه میکنیم) ابتلای به تمام کلمات، قرار داده شدن امام برای مردم، بعد امامت در بیت الله برای طائفین و عاکفین و رکَّع السجود، بعد ارتفاع دادن قواعدی از بیت به همراه اسماعیل علیه السلام. این فضا رو گام به گام بیاییم، تا اینجا که میرسه ابراهیم علیه السلام میفرماید که« وَ أرِنَا مَنَاسِکَنا» مناسکی که مربوط به این ماجرا و ما هست رو به ما نشون بده، آشنا بشیم بیاییم در میدان، بعد در نهایت میفرماید که« وَ تُب عَلَینا». این چیه؟ « وَ تُب عَلَینا إنَّکَ أنتَ التَوَّابُ الرَّحِیم» .
یعنی بعد از همه ی این ماجراها ابراهیم علیه السلام درخواست توبه کرد از خدا. آیا این هست؟
خدایا ما رو ببخش! بعد از همه ی این ماجراها آیا این جایگاه داره؟ بعد از همه ی این ماجراها ابراهیم علیه السلام بفرماید که« التوبه التوبة» . این چیه؟ این چه حرفیه؟
در پاسخ یک مطلب عرض کنیم و اون این که، ابراهیم علیه السلام میفرماید که« وَ تُب عَلَینا» به خداوند میفرماید که تو بیا به سوی ما. این« وَ تُب عَلَینا» یعنی برپایی ظهور، بعد از« أرِنَا مَنَاسِکَنا» یعنی همه ی این تلاشها و سعی ها رو ما میکنیم، ما می آییم جلو ولی در نهایت خدایا! تو هستی که باید برپا کنی. این رفتار خیلی قیمت داره.
این تو هستی که باید بیای، تو هستی که باید اثربگذاری. تو این کار رو بکن( خیلی جالبه) میفرماید که؛ تو اینکار رو بکن« إنَّکَ أنتَ التَوَّابُ الرَّحِیم»خدایا! تو، نورانیت تو، نور تو در سرزمین ظهور جلوه داره، ما از سرزمین ظهور فاصله داریم، آیا میشه جلوه ی خودت رو که در سرزمین ظهور هست، و سرزمین ظهور هست آیا میشه اون رو برما جاری کنی؟
اینکه میفرماید« وَ تُب عَلَینا» یعنی خدایا ما این رفتارها رو انجام دادیم، حالا دیگه در این میدان، تو باید یک چیزی عنایت کنی.
