ما باید سعی کنیم شخصیت تحقیقاتی و معارفی‌مون رو روشمند کنیم، بر اساس یک روش و الگوی صحیح در روش حرکت کنیم، روشی که در اون روش، قاعده ها و اصول وجود داره. قیمت محصولات معارفی ما باید به این روشی که دنبال میکنیم، به میزان روش مندی مون، به میزان قاعده مندی مون، به میزان اصول داشتن در حرکت معارفی و تحقیقاتی‌مون باشه.
روش چهارپله‌ای در معارف قرآنی: «لسان قرآن»، «معنا شناسی»، «ترجمه‌ی صحیح»، «تدبیر، تحلیل، تفسیر»
ضمن اینکه محصول معارفی که بدست میآریم مهم هست روش خیلی مهم هست. ما در اینجا یک روش چهارگامی رو دنبال میکنیم، گام اول به عنوان« لسان قرآن »، گام دوم با عنوان« معنا شناسی »، گام سوم« ترجمه ی صحیح » و گام چهارم« تدبیر، تحلیل، تفسیر ». البته این عناوین رو مسامحتا عرض میکنیم، میتونه هر عنوانی داشته باشه، باید اول بتوانیم بر اساس قاعده هایی که در لسان قرآن وجود داره حرکت کنیم، معنای صحیح از مقولات و مفاهیم پیدا بکنیم و بعد یک ترجمه ی صحیح پیدا بکنیم، ارتباط معنایی با آیه( با کل یک آیه و آیات ) ایجاد بکنیم و بعد از اون وارد بحث ارتباط آیات، تدبیر، کنار هم گذاشتن آیات، نوع ارتباطی که بین آیات وجود داره، بحث تحلیل، بحث های تفسیر که ذیل این بحث، بحث هایی مانند تبیان بودن قرآن، مُصَدِّق بودن قرآن، بحث هایی مانند تأویل، مانند تصریف وجود داره، اینها رو دنبال بکنیم. هر کدام از اینها قاعده و روش دارند، ریز روش هایی در این روش کلی مطرح هست، در ریز روش ها قاعده ها و اصول مطرح هست، باید بتوانیم اینها رو بفهمیم، آشنا باشیم، رعایت بکنیم و در نهایت محصول معارفی که بدست میآریم در این روش کلی مون بررسی بشه و بتونه یک انطباقی با این روش داشته باشه.
«وَ ابْتَغُوا إِلَيْهِ الْوَسيلَةَ»، اهمیت وسیله در رسیدن به معارف
این روش مهم هست؛« المائدة : 35 ...وَ ابْتَغُوا إِلَيْهِ الْوَسيلَةَ .. » با وسیله برید. فردی میآد و میگه من به خدا رسیدم. ما از خیلی ها این حرف ها رو میشنویم بخصوص اخیرا در بسیاری از فرقه های اسلامی یا فرقه های عرفانی که میگن من به خدا رسیدم، خدا رو الآن حس میکنم، خدا چقدر نزدیک هست، من اصلا الآن در وجود خدا هستم. بحث هایی از این دست. آیه ی قرآن مطرح هست« وَ ابْتَغُوا إِلَيْهِ الْوَسيلَةَ .. » وسیله ات چی بوده؟ با چه وسیله ای اومدی؟ یک کسی این حرف رو زد وسیله اش رو بررسی کنید چی بوده؟ با چه ابزاری اومده؟ لذا ببینید وسیله مهم هست. فلانی میگه من به فلان معرفت رسیدم، شما بررسی کنید که با چه وسیله ای؟این یک معیار هست، این یک نگاه دقیق هست و یک شاخص هست که ما باید داشته باشیم؛« با چه وسیله ای؟». باید شخصیت مون رو به این طرف ببریم، این رو در وجود خودمون پررنگ کنیم، چیزهای دیگر رو یواش یواش از خودمون دور کنیم و سعی کنیم یک شخصیتی وسیله محور، یک شخصیت حرکت کننده با وسیله ای خدایی، با وسیله ای خدایی، عقلانی شکل بدیم. بله در بحث های قرآنی باید روش دقیقی رو دنبال کنیم و خودمون رو مقید کنیم به روشمند بودن ولو کم برداشت کنیم، ولو در ظاهر به برداشت های بسیار کمتری برسیم. نتایج بسیار کمتری بدست بیاریم ولی دقیق بدست بیاریم، مطمئن تر باشیم، پامون بر روی اون محکم تر باشه.
لزوم داشتن قاعده و روش در بهره بردن از تبیان و مصدق بودن قرآن
یک بحث دیگر اینکه در بحث تحلیل و تفسیر، بحث های مثل تبیان و تصدیق و تأویل و بحث هایی از این دست وجود داره و هرکدام از اینها قواعد و و اسلوب خودش رو دارند، اصول خودش رو داره که باید بتونیم اینها رو دقیق بشناسیم، برای شناخت اینها کار زیاد داریم، بحث هاش کامل نیست، شاید در حد یک نوک زدن وارد شده باشیم، بحث هاش کامل نیست، خیلی باید روی این بحث بشه، خیلی باید روی این کار بشه، بایستی بارها وارد بشیم، بسنجیم، حتی مباحثی که داشتیم، اصولی که فکر میکنیم وجود داره رو وارد بشیم، بسنجیم، آزمایش کنیم، دوباره از نو بچینیم. مثلا در بحث تبیان خب یک بحثی رو رسیدیم، معنای صحیحی از یک آیه ای بدست آوردیم، خب این آیه میتونه تبیان چه ماجرایی باشه؟ تبیان چه چیزی باشه؟ با چه شاخص هایی میشه موضوعاتی که قرار هست با این آیه تبیان بشوند رو پیدا کرد. با این آیه سراغ چه موضوعاتی بریم؟ از پشت سر مفاهیم این آیه از پشت سر معنای این آیه، مفهوم این آیه از دریچه ی مفهوم این آیه به چه ماجراهایی نگاه کنیم و برداشت کنیم، این نیاز به معیارهای خودش رو داره. باید معیار و اصولی وجود داشته باشه. در بحث انطباق دادن مفاهیم قرآنی با یک سری مصادیق اونجا هم معیار نیاز هست، بعضی مفاهیم قرآنی متوقف در یک مصداق هستند یا متوقف در چند مصداق هستند. این رو باید لحاظر کنیم، بعضی مفاهیم قرآنی به شکلی بسیط هستند، متوقف در یک مصداق یا چند مصداق نیستند، مصادیق زیادی رو در بر میگیرند. خب اصول ها و قاعده ها برای تشخیص این مصداق ها چی هست؟ برخی از مفاهیم از قرآنی یک حد از مصادیق قرآنی رو در بر میگیرند مثلا برخی از مصادیق حد اهل بیت علیهم السلام رو در بر میگیرند و حاکی از این هستند که این مفهوم در این محدوده ی حد مصداق داره و هر کسی، هر شیئی در این محدوده از حد و حدود وجود داره مصداق این مفهوم هست. خب اینها رو باید بشناسیم، در کارهای قرآنی به اینها پایبند باشیم و دنبال بکنیم. إن شاء الله خداوند هم به عمرمون برکت بده و هم کفاف بده که بتوانیم این ماجرا رودنبال بکنیم و بشناسیم.
