خود را مخاصب قرآن دیدن، گام اول ورود به معارف قرآن
ای کسانی که ایمان آورده اید، تقوا پیشه کنید، تقوای خدا داشته باشی، حق تقوای خدا رو داشته باشید و حواستون باشه که نمیرید مگر اینکه در زمره ی مسلمین باشید. این یک تذکر به مومنین هست، شما میتونی خودت رو مخاطب این آیه قرار بدی و میتونی قرار ندی، به خودت بستگی داره، جزء مومنین هستی؟ میفرمایی بله. برای بهره بردن از آیات خوب هست که انسان مخاطب آیات قرار بگیره.« إنَّمَا یَعرِفُ القُرآنَ مَن خُوطِبَ بِهِ ». کسی به قران معرفت پیدا میکنه، حواست باشه که کسی وارد معارف قرآن میشه، کسی قدم به سمت معارف قرآن قدم بر میداره که خودش رو مخاطب قرآن قرار بده، حواست باشه، اینجوری نگاه کن که خدا داره با تو حرف میزنه، با تو حرف میزنه، با فرد دیگری حرف نمیزنه. این یک فرهنگ هست یک نگاه اولیه، گام اول برای ورود به معارف قرآن هست.
دو تذکر در آیه 102 سوره آل‌عمران به مومنین: تقوا و مراقبت از اینکه غیر مسلم از دنیا نروند
خب در این آیات میفرماید که« يَأَيهَُّا الَّذِينَ ءَامَنُواْ». پرسیده میشه آقا! جزء« الَّذِينَ ءَامَنُواْ » هستی؟ میفرمایی بله. گفته میشه پس حداقل در یک حدی این آیات رو به خودت بگیر؛« اتَّقُواْ اللَّهَ حَقَّ تُقَاتِهِ » تقوای الله داشته باش، اونجوری که باید و حق تقوای خدا هست تقوای خدا داشته باش. برخی میگن آقا ما که مومن هستیم و دیگه همه چیز هل هست، مشکلی وجود نداره، ما دیگه جزء مومنین هستیم، گفته میشه: آقای مومن!« اتَّقُواْ اللَّهَ حَقَّ تُقَاتِهِ » این یک تذکر هست و تذکر دوم اینک حواست باشه« وَ لَا تمَُوتُنَّ إِلَّا وَ أَنتُم مُّسْلِمُونَ » حواست باشه ممکن هست بمیری و مسلمان نباشی، همین تو که فکر میکنی مومن هستی، ممکن هست بمیری و مسلمان نباشی. خدایا! ترسیدیم، من که گمان میکردم در زمره ی مومنین هستم دو تا تذکر دادی و من ترسیدم، تقوا رو حواست باشه، تقوای الله داشته باش، چه نوع تقوایی؟« حَقَّ تُقَاتِهِ »، حق تقوای خدا رو رعایت کن و حواست باشه که ممکن هست طوری جلو بری که در هنگام مرگ که از دنیا میری اصلا مسلمان از دنیا نری، مهم عندالله هست، آنچه که مهم هست قضاوت خدا هست.
تذکرات آیه 102 حاکی از پیش‌رو بودن برخی موضوعات و برنامه‌های خدایی
اینکه در اسم و رسم یک کسی مومن باشه و از دنیا بره و همه بگویند که خوش بحالش مومن بود و از دنیا رفت این قیمت نداره و مهم قضاوت خداست. خدا هم یک گام مطرح میکنه و میفرماید« اتَّقُواْ اللَّهَ حَقَّ تُقَاتِهِ » حواست باشه، یک چیزهایی رو باید حواست باشه.« اتَّقُواْ اللَّهَ حَقَّ تُقَاتِهِ » یعنی یک چیزهایی رو، یک موضوعات خدایی رو باید حواست باشه و اون هم خیلی حواست باشه. ما داریم این رو مسامحتا معنا میکنیم، یک چیزهایی میخواد مطرح بشه، یک مسیری هست، حواست باشه و خیلی هم حواست باشه، اگر حواست نباشه ممکن هست که بمیری و مسلمان هم از دنیا نری و مسلمان هم نباشی.« اتَّقُواْ اللَّهَ حَقَّ تُقَاتِهِ » مراقب باش، مراقب باش، نسبت به برخی موضوعات خدایی مراقب باش، یک مراقبت جدی، ممکن هست که از دنیا بری و مسلمان هم از دنیا نری.
آیه 103 سوره آل‌عمران حاکی از سیر محبت‌های خداوند به مومنان: خروج از فضای عداوت، فضای نعمت و اخوت
«وَ اعْتَصِمُواْ بحَِبْلِ اللَّهِ جَمِيعًا وَ لَا تَفَرَّقُواْ» خدایا! تذکر دادی، ترسیدیم، حس میکنم حواسم رو باید جمع کنم. خب من باید چکار کنم؟ ما هرکدام مومن شدیم و رفتیم در فضای ایمان. با محبت های تو ای خدا در فضای ایمان رفتیم، در زمزه ی مومنین قرار گرفتیم، حالا چرا ما رو میترسانی؟ یک دفعه بحث پیش میکشی که حواستون باشه که ممکن هست شما بمیرید و مسلمان هم نباشید. بله تذکر خدا از روی محبت خدا هست به این معنا که ای مومن! باید راه رو ادامه بدی، حواست باشه، سقوط نکنی، جدا نشی، کج نری، متوقف نشی، ثبات قدم داشته باش و ادامه بده، این ثبات قدم داشتن و ادامه داشتن در خیلی از موضوعات هست. چه جوری ادامه بدیم؟ باید چه کار کنیم؟ ماجرا چی هست؟ ما که مومن هستیم، خیلی هم به ما محبت کردی، ما باید چکار کنیم؟ ماجرا چی هست؟« وَ اعْتَصِمُواْ بحَِبْلِ اللَّهِ جَمِيعًا وَ لَا تَفَرَّقُواْ ». ای مومنین! شما چه کسانی هستید؟ « وَ اذْكُرُواْ نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ كُنتُمْ أَعْدَاءً » یاد کنید اون موقعی که نسبت به هم در حالت تعدی بودید، از هم دور بودید، از هم فاصله داشتید و حتی با هم دشمن بودید، یعنی یک سری انسان های پراکنده‌ی مُتَعَدِّی نسبت به هم بودید« فَأَلَّفَ بَينَْ قُلُوبِكُمْ » خدا قلب های شما رو هم نزدیک کرد. پس اولین اتفاق این هست که قلب های این انسانهای دور از هم، به هم نزدیک شد، یک اثر در قلب.« فَأَلَّفَ بَينَْ قُلُوبِكُمْ » خدا قلب های شما روبدست گرفت، در قلب های شما اثر گذاشت و بین قلوب شما الفت ایجاد کرد. « فَأَصْبَحْتُم بِنِعْمَتِهِ إِخْوَانًا » و به واسطه ی نعمت های خدا شما با هم برادر شدید، شما اخوان همدیگر شدید، یک انسانهایی که فضای بین اونها عداوت بود رسیدند به انسانهایی که فضای بین اونها اخوت هست. خیلی جلو آمدند در حالیکه اینها اینطور بودند که« كُنتُمْ عَلىَ شَفَا حُفْرَةٍ مِّنَ النَّارِ فَأَنقَذَكُم مِّنهَْا » در حالیکه شما بر پرتگاه بزرگی از آتش بودید و خدا شما رو گرفت و نجات داد. اوضاع این آدم ها چی؟« در حال عداوت باهم بودند »،« بر لبه ی پرتگاه بزرگی از آتش بودند » و خدا اینها رو گرفت و نجات داد و قلوب اینها رو به هم نزدیک کرد و اینها رو با هم برادر کرد.
تذکرات جدی خداوند در آیه 102 خطاب به مومنینی که واجد درجاتی از رشد هستند
اینها چه کسانی هستند؟ اینها الان مومنین هستند که خدا میخواد اونها رو مورد خطاب قرار بده میفرماید« يَأَيهَُّا الَّذِينَ ءَامَنُواْ ». خیلی اتفاق جالبی هست، این افراد خیلی جلو آمده اند، هیچ پیوستگی به هم نداشتند اعداء بودند یعنی پیوستگی با هم ندارند، با هم هیچ همگرایی ندارند بلکه فقط واگرا هستند و در حال سقوط به فضاهای منفی هستند، خدا اونها رو نجات میده، قلوب اونها رو به هم نزدیک میکنه، اونها رو برادر قرار میده، یک چنین فضایی، یک چنین افراد در کنار هم باید خیلی قیمت داشته باشند، از نظر ما باید خیلی بزرگ باشند که هستند. شما بگید که این صد نفر آدم با هم عداوت داشتند و مسیری که میرفتند مسیر سقوط بود و یک کسی اینها رو نجات داد و الان قلب هاشون به هم نزدیک شده و قلب هاشون به هم الفت پیدا کرده، نه تنها نزدیک شده بلکه الفت پیدا کرده و با هم برادر هستند و شما نگاه میکنی انگار چندتا برادر رو نگاه میکنی، صد نفر برادر در کنار هم هستند. در این آیات خداوند میفرماید که ماجرا اینجا تمام نمیشه، کار اینجا تمام نشده، شمایی که قلب هاتون به هم نزدیک شده و با هم برادر هستید، بر اساس نعمت های خدا، خداوند آنقدر به شما نعمت داده، شما حول نعمت های خدا با هم برادر شدید، شما در معرض خطر هستید، ممکن هست که شما بمیرید و مسلمان نمیرید. بله بشناسیم که خداوند با چه کسی داره صحبت میکنه، وقتی میفرماید« الَّذِينَ ءَامَنُواْ » مومنین ساده ای نیستند، کسانی که هستند که دچار یک تحول بزرگ شده اند، کسانی هستند که از یک فضای عداوت عبور کرده اند و قلب هاشون ترمیم شده و به هم نزدیک شده، با هم الفت پیدا کرده اند و به اونها نعمت های فراوانی داده شده، بر اساس نعمت ها و به گرد نعمت ها با هم برادر شده اند، حالا شما ای مومنین، شمایی که به این نقطه رسیده اید حواستون باشه، مراقب باشید، شما در معرض خطر هستید، ممکن هست که شما بمیرید، ممکن هست زمان مرگ شما برسه و خدا نکرده مسلمان هم نباشید. اینقدر در معرض خطر هستید، ممکن هست که تلاطمات اتفاقاتی پیش بیاد و آنقدر شما رو دور کنه که حتی مسلمان هم نباشید.
«وَ اعْتَصِمُواْ بحَِبْلِ اللَّهِ جَمِيعًا»، دعوت به جمع شدن مومنینی که هنوز به صورت یک جمع خدایی در نیامده‌اند
خب باید چکار کنیم؟ خدایا! ما باید چکار کنیم؟ کار عملی که باید انجام بدیم چی هست؟« وَ اعْتَصِمُواْ بحَِبْلِ اللَّهِ جَمِيعًا وَ لَا تَفَرَّقُواْ ». به حالت جمع دربیایید و جمعی به حبل الله اعتصام بورزید. تا به الان برای اونها جمع مطرح نیست، هنوز خداوند برای اونها جمع مطرح نکرده و میفرماید شما متحول شدید و قلوبتون به هم نزدیک شد و مثل برادرانی کنار هم به گرد نعمات خدا بودید. این آدم ها خیلی جلو آمدند، برادر هم شدند، خداوند یک مطلب برای اونها مطرح میکنه؛« باید جمع باشید».
«وَ اعْتَصِمُواْ بحَِبْلِ اللَّهِ جَمِيعًا»، تحقق اعتصام، جمع خدایی و بهره از حبل الله در کنار هم
خب جمع باشیم چکار کنیم؟ این آیه چند تا نکته داره؛ به شکل جمع به حبل الله اعتصام بورزید. به وسیله‌ی حبل الله اعتصام بورزید برای اینکه حالت «جمع» پیدا کنید. «وَ لَا تَفَرَّقُواْ» این «وَ لَا تَفَرَّقُواْ» مقابل همه‌ی « وَ اعْتَصِمُواْ بحَِبْلِ اللَّهِ جَمِيعًا » هست. این مسیر رو دنبال کنید نه مسیری که نه در اون اعتصام هست و نه در اون حبل الله هست و نه در اون جمع هست. هر مسیر دیگری رو دنبال کنید در اون نه اعتصام هست، نه حبل الله هست و نه جمع هست. هر سه‌ی این موارد در جای دیگری وجود نداره. مسیری رو دنبال کنید که هرسه ی این موارد اونجا هست« حبل الله، اعتصام، جمع بودن ». جای دیگری جمع بودن مطرح نیست، جای دیگری حبل الله هم مطرح نیست، جای دیگری اعتصام به حبل الله هم مطرح نیست. پس یک ماجرای سه وجهی هست؛« اعتصام، حبل الله و جمع ». سه وجه در کنار هم باید در مورد شما شکل بگیرند، شمایی که با هم به گرد نعمت های خدا إخوان شدید، حبل الله باید به بین شما بیاد، شما باید سعی کنید به حبل الله اعتصام بورزید و باید جمع بشوید. پس این جمع بشید به مفهوم عُرفاً که مطرح هست نیست چون اونها که« فَأَصْبَحْتُم بِنِعْمَتِهِ إِخْوَانًا » تازه قبلش هم« فَأَلَّفَ بَينَْ قُلُوبِكُمْ » قلوبشون هم خیلی به هم نزدیک شده و الفت گرفته و با هم برادر شده‌اند. هنوز شما کار داری، جمعی خدایی، یک مفهوم سه وجهی؛« اعتصام، حبل الله و جمع » یعنی یک ماجرایی که سه مقوله در اون خیلی مهم هست، البته میشه مطرح کنید که اعتصام به حبل الله رو ما یک رفتار میگریم، اشکالی نداره، ما میخواهیم« حبل الله » رو پررنگ کنیم لذا مطرح میکنیم؛« اعتصام، حبل الله، جمع ».
«وَ اعْتَصِمُواْ بحَِبْلِ اللَّهِ جَمِيعًا»، لزوم ارتقاء پیوند میان مومنین به سوی جمع خدایی
ممکن هست که شما در ظاهر کنار هم جمع باشید« فَأَصْبَحْتُم بِنِعْمَتِهِ إِخْوَانًا » لذا خداوند میفرماید« جَمِيعًا » این جمع تون رو باید ارتقاء بدید، این جمع تون باید عمیق تر بشه، این جمع شما باید شدید تر بشه، در مفهوم جمع باید ارتقاء پیدا کنه. به ابزار هایی متوسل بشید که شما رو به معنای واقعی تر شما رو در کنار هم جمع کنه، به مفهوم خدایی تر جمع کنه، حبل الله در بین شما پررنگ بشه، اعتصام به حبل الله بورزید، جمع تون رو ارتقاء بدید. « وَ اعْتَصِمُواْ بحَِبْلِ اللَّهِ جَمِيعًا وَ لَا تَفَرَّقُواْ » حبل الله رو در میان خودتون پیدا کنید، خدا برای شما حبل الله قرار میده، ای کسانی که« بِنِعْمَتِهِ إِخْوَانًا » شدید خداوند در بین شما حبل الله قرار میده، خودتون رو به حبل الله نزدیک کنید، شما باید ارتقاء پیداکنید، نوع پیوند شما ارتقاء پیدا کنه، جمع بشید. پس در فضای اعتصام به حبل الله جمیعاً جلو برید و جمع تون رو ارتقاء بدید، صفت جمع رو در خودتون ایجاد کنید. این در معنای معمولی آیه وجود داره. « وَ اعْتَصِمُواْ بحَِبْلِ اللَّهِ جَمِيعًا وَ لَا تَفَرَّقُواْ » در این آیه سه مفهوم وجود داره؛« اعتصام، حبل الله، جمع ». این سه مفهوم رو شما باید دقت کنید، اول حبل الله رو ببین، نمیشه نبینی، خب میخواهی به چه چیزی اعتصام بورزی؟ پس باید حبل الله رو بشناسی، اول « معرفت به حبل الله». یک بحث دیگر« اعتصام به حبل الله » با این معنا باید آشنا باشی. بحث در اینجا تمام نیست. یک بحث دیگری رو هم باید توجه داشته باشی؛« در حالیکه جمع هستید، به شکل جمعی به صورت جمع ( از الان برای اینها یک بحث مطرح میشه و اون جمع هست )». سه بحث برای اونها مطرح هست« اعتصام، حبل الله، جمع ». با سه مقوله ی جدید آشنا میشوند، باید به اون توجه کنند، حبل الله رو ببین و معرفت داشته باش و با اعتصام به حبل الله آشنا بشو و به اون بپرداز، با جمع آشنا باش، به اون بپرداز. این سه مورد رو در کنار هم باید داشته باشی. حتی اگر شما بحث« وَ لَا تَفَرَّقُواْ » رو مفهوما به بحث جمع برگردونی که بسیاری از مترجمین اینکار رو انجام میدهند و مفهوماً به جمع برمیگردانند یعنی تاکید خیلی زیاد روی جمع هست، یعنی حواستون خیلی به« جمع » باشه، با « وَ اعْتَصِمُواْ بحَِبْلِ اللَّهِ » کار اصلاً تمام نیست و خیلی حواستون به« جمع » باشه. این افرادی که إخوان هستند« بِنِعْمَتِهِ » إخوان هستند، بر اساس نعمت خدا، به گرد نعمت خدا دور هم قرار گرفته اند و إخوان شده اند و ممکن هست که به شما به اونها جمع اطلاق بکنید و بگید اینها جمع هستند و اشکال هم نداره ولی باید جمع شون رو ارتقاء بدهند، این جمع باید« بِحَبلِ الله» جمع بشه، به گرد « حبل الله، جمع » بشه. این مهم هست و برای رفتن به این فضا رفتار اعتصام به حبل الله نیاز هست. شما باید با رفتار اعتصام به گرد حبل الله جمع بشید.
