در آیات قبل از 88 سوره انعام ماجراهایی از انبیاء مطرح شده و در جمع بندی انها گفته شده که این ماجرا ها «هُدیَ الله» است، و کسی که بدان مشرک شود اعمالش حبط میشود
ترجمه ای از آیات 88 به بعد سوره ی انعام، خداوند می فرماید که اعوذ به الله من الشیطان الرجیم ذَلِكَ هُدَى اللّهِ يَهْدِي بِهِ مَن يَشَاء مِنْ عِبَادِهِ وَلَوْ أَشْرَكُواْ لَحَبِطَ عَنْهُم مَّا كَانُواْ يَعْمَلُونَ بله ذَلِكَ هُدَى اللّهِ يَهْدِي بِهِ مَن يَشَاء مِنْ عِبَادِهِ وَلَوْ أَشْرَكُواْ لَحَبِطَ عَنْهُم مَّا كَانُواْ يَعْمَلُونَ اون ماجرا اون ماجرایی که بالا مطرح هست اون ماجرا چیه اون ماجرا رفتاری از خداوند با انبیاء و رسل علیهم السلام هست اینکه تا اون رفتار به جایی میرسه که خداوند می فرماید که مثلاً در انتهای آیه ی 86 می فرماید که وَ كُلاًّ فضَّلْنَا عَلَى الْعَالَمِينَ به اونها فضیلت دادیم و در ادامه می فرماید که به اینجای مهم میرسه یعنی ختم کلام این میشه وَاجْتَبَيْنَاهُمْ وَهَدَيْنَاهُمْ إِلَى صِرَاطٍ مُّسْتَقِيمٍ ما اونها رو اجتبا کردیم و هدایت کردیم به صراط مستقیم بعد در آیه ی 88 می فرماید که ذَلِكَ اون ماجرا هُدَى اللّه هست اون ماجرا هدایت خداست این داستانی که الان براتون گفتم این ماجرایی که در بالا براتون توضیح داده شد این هدایت خداست يَهْدِي بِهِ خداوند به این هدایت خودش به هُدَى اللّهِ هدایت میکنه کسی از عبادش رو که بخواد، کسی از عبادش که مشیّت اش بر او قرار بگیره وَلَوْ أَشْرَكُواْ و اگر شرک بورزد لَحَبِطَ عَنْهُم مَّا كَانُواْ يَعْمَلُونَ هر آن چیزی که انجام داده رو حبط میکنه حبط میشه، جالب هست نسبت به ماجرای هُدَى اللّهِ ، هُدَى اللّهِ چی هست؟ ذَلِکَ ، ذَلِکَ چی بود؟ اون رفتاری که خداوند در بالا با انبیاء و رسل علیهم السلام انجام داده و ختم شده به وَاجْتَبَيْنَاهُمْ وَهَدَيْنَاهُمْ إِلَى صِرَاطٍ مُّسْتَقِيمٍ این هُدَى اللّهِ اگه کسی نسبت به این ماجرای هُدَى اللّهِ شرک بورزد لَحَبِطَ عَنْهُم مَّا كَانُواْ يَعْمَلُونَ هر آن چیز که انجام داده خداوند حبط میکنه اون ماجرا حبط میشه اون اعمالش حبط میشه پس در قبال این هُدَى اللّهِ رفتار منفی در قبال هُدَى اللّهِ چی مطرح هست؟ شرک، پس اینجا یک رفتار مطرح هست یه رفتار منفی نسبت به ماجرایی از انبیاء و رسل علیهم السلام نسبت به اون ماجرایی که اسمش هست هُدَى اللّهِ نسبت به هُدَى اللّهِ شرک مطرح هست نسبت به ماجرای هُدَى اللّهِ از انبیاء و رسل علیهم السلام شرک مطرح هست در قبال اون رفتار منفی در قبال اون شرک هست،
کسانی که نسبت به ایتای کتاب و حکم و نبوت کافر نشوند واجد یک مسئولیت خدایی به نام وکالت می‌شوند
در آیه ی بعد می فرماید که أُوْلَئِكَ الَّذِينَ آتَيْنَاهُمُ الْكِتَابَ وَالْحُكْمَ وَالنُّبُوَّةَ اونها کسانی هستند، کیا؟ انبیاء و رسل علیهم السلام که بالا ذکر شون بوده کسانی هستند که خداوند به اونها کتاب و حکم و نبوّت داده يَكْفُرْ بِهَا اگه کسی نسبت به این کفر بورزد اگه کسانی نسبت به این کفر بورزند يَكْفُرْ بِهَا هَؤُلاء اگر کسانی بیاند اگر اونها نسبت به این ماجرا نسبت به اون ماجرا اون ماجرا چی هست؟ اینکه خداوند به اونها کتاب و حکم و نبوّت داده کفر بورزند خداوند قومی رو قرار میده که نسبت به اون کافر نیستند و به اون قوم وکالت میده نسبت به ماجرای ایتای کتاب و حکم و نبّوتی که به انبیاء و رسولان علیهم السلام داشته نسبت به این ماجرا به اونها وکالت میده، بله پس در قبال ایتای کتاب و حکم و نبوّت به انبیاء و رسولان علیهم السلام چه رفتار منفی وجود داره؟ کفر، در قبال عنوان هُدَى اللّهِ برای انبیاء و رسل علیهم السلام چه رفتار منفی وجود داشت؟ شرک، در قبال ایتای کتاب و حکم و نبوّت به انبیاء و رسل علیهم السلام چه رفتار منفی وجود داره؟ کفر، اونهایی که کافر نباشند نسبت به این ماجرا باید یه گام دیگر رو حرکت کنند خداوند در واقع یه مسئولیت بر عهده ی اونها میگذاره فقط کافر نبودن مسئولیت نیست کافر نبودی تازه خداوند بر دوش تو یک مسئولیت میگذاره به ایتای کتاب و حکم و نبوّت به انبیاء و رسل علیهم السلام کافر نبودی خداوند بر دوش تو یک مسئولیت میگذاره و اون مسئولیت عنوانش هست وَ كَّلْنَا بِهَا
در ادامه به رسول الله ص گفتن میشود که به هدایت آنها اقتدا کن و بگو اجری از قوم نمیخواهم، این اقتدا باید موضوع مهمی باشد که قوم باید در قبالش به رسول الله ص اجر دهند
نسبت به اون ماجرا تو رو وکیل قرار میده تو رو توکیل میکنه توکیل میکنه به تو، بله در آیه ی بعد مطرح هست که أُوْلَئِكَ الَّذِينَ هَدَى اللّهُ اونها، اونها کیا هستند؟ انبیاء و رسولان علیهم السلام، کسانی هستند که هَدَى اللّهُ ، خداوند اونها رو هدایت کرده، پس اونها هدایت شده هستند فَبِهُدَاهُمُ اقْتَدِهْ پس به هدایت آنها اقتدا کن، پس اقتدا کن به هدایت اونها، به کی می فرماید؟ به رسول الله صلوات الله علیه پس به هدایت اونها اقتدا کن، قُل بگو لا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِنْ هُوَ إِلاَّ ذِكْرَى لِلْعَالَمِينَ بگو من از شما اجری نمیخوام و همانا این ذکری هست برای عالمین، درآیه مطرح هست که فَبِهُدَاهُمُ اقْتَدِهْ به هدایت اونها اقتدا کن به هدایت انبیاء و رسولان علیهم السلام اقتدا کن خب در ادامه می فرماید که قُل لاَّ أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا بهشون بگو که من از شما اجری نمیخوام ببخشید شما در قبال چی اصلاً اجر میخوای؟ چی کار کردی که اجر میخوای؟ که حالا میگی اجر نمیخوام؟ حتماً قبلش رفتاری انجام دادی که در خور این هست که اجر بگیری بعد میگی من اجر نمیخوام، یعنی رفتاری انجام دادی اون رفتارت ثمراتی برای ما داشته در خور این هستی که اجر بگیری بعد می فرمایی من اجر نمیخوام که گفتن لا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا معنی داشته باشه والا جایگاه نداره، خب اون رفتار قبلی که مطرح هست چی هست؟ فَبِهُدَاهُمُ اقْتَدِهْ پس اینکه فَبِهُدَاهُمُ اقْتَدِهْ این رفتاری که رسول الله صلوات الله علیه انجام میده به هدایت انبیاء و رسولان علیهم السلام اقتدا میکنه این اگر انجام نمیشد برای ما برای مخاطبین رسول الله صلوات الله علیه یک کمبود بزرگ انجام میشد یه اتفاق منفی می افتاد اگر این رفتار رو رسول الله صلوات الله علیه انجام نمیداد انسانها یه خلاء داشتند آنقدر این رفتار قیمت داره که در خور اجر هست در خور این هست که قوم رسول الله صلوات الله علیه به او اجر بدند لذا رسول الله می فرماید من اصلاً اجری نمیخوام در قبال اون، تا اینجا خداوند در این سه آیه سه تا مطلب در مورد انبیاء و رسل علیهم السلام می فرماید در آیه 88 می فرماید که اون ماجرایی که برای انبیاء علیهم السلام و رسولان علیهم السلام که در قبل گفتم اون عنوانش هست هُدَى اللّهِ در دو آیه بعد دو تا ماجرا نسبت به انبیاء و رسل علیهم السلام می فرماید 1- اینکه اونها کسانی هستند که من به اونها کتاب و حکم و نبوّت دادم در آیه ی 90 می فرماید اونها کسانی هستند که هدایت شدند اون ماجرا عنوانش هست هُدَى اللّهِ ، پس یه عنوان ماجرای انبیاء و رسولان علیهم السلام گفته شد دو تا عنوان هم به خود انبیاء و رسولان علیهم السلام زده شد یه عنوان ایتای کتاب و حکم و نبوّت به اونها یه عنوان هدایت شدن خود اونها، در عنوان ایتای کتاب و حکم و نبوّت به رسولان بحث کافر نبودن و وکالت داشتن به اون ماجرا مطرح هست در عنوان هدایت شدن انبیاء و رسولان علیهم السلام چی مطرح هست؟ اقتدا به هدایت اونها توسط رسول الله صلوات الله علیه در عنوان قبلی بحث کافر نبودن به اونها و وکالت گرفتن به اون ماجرا مطرح هست توسط قومی، در عنوان اینکه انبیاء و رسولان علیهم السلام هدایت شدند بحث اقتدا به هدایت اونها مطرح هست توسط رسول الله صلوات الله علیه و البته از ثمره اش همه استفاده خواهند کرد استفاده ی بزرگ استفاده ای که در خور دادن اجر به رسول الله صلوات الله علیه هست توسط قوم رسول الله توسط مخاطبان رسول الله صلوات الله علیه، البته رسول الله می فرماید که من اجری از شما نمیخوام بله طبق آیه ی 90 فَبِهُدَاهُمُ اقْتَدِهْ توسط رسول الله صلوات الله علیه انجام میشه و رفتاری هست قیمتی و رفتاری هست بزرگ شما می فرمایی چرا رفتاری هست بزرگ؟ پاسخش این هست که اگر رسول الله این رفتار رو انجام نمیداد اگر رسول الله به هدایت یافتگی انبیاء و رسولان علیهم السلام اقتدا نمیکرد کسی دیگه ای نمی تونست انجام بده این رفتار اونقدر ثمرات بزرگ داشته که سزاوار اجر دادن هست به رسول الله صلوات الله علیه
آیا معنای « وَمَا قَدَرُواْ اللّهَ حَقَّ قَدْرِهِ»، این است که انها قدر خدا را انگونه که باید ندانسته‌اند؟ در این صورت عنوان آنها کافر است و نه «ما قدر الله»،
در ادامه می فرماید إِنْ هُوَ إِلاَّ ذِكْرَى لِلْعَالَمِينَ اصلاً این رفتاری که تو انجام میدی این رفتاری که شمای رسول شمای رسول الله صلوات الله علیه انجام میدی ذکری هست برای عالمین، در ادامه مطرح هست که وَمَا قَدَرُواْ اللّهَ حَقَّ قَدْرِهِ اینجا آیه ی قرآن داره با ما حرف میزنه این آیه رو خیلی باید به خودمون بگیریم نگو این ما نیستیم اینکه اعراب صدر اسلام هستند اینکه اونها هستند اینکه اون یکی ها هستند نه اینجا داره دیگه با ما حرف میزنه یه آیه قبل تر با رسول الله صلوات الله علیه حرف زد فَبِهُدَاهُمُ اقْتَدِهْ ثمرات اون هدایت برای کیا بود؟ برای قوم که سزاوار اجر دادن هست یه آیه قبل تر باز با ما مقداری حرف زد گفته شد باید که به ببینید محصولش رو عرض میکنیم گفته شد باید که ایتای کتاب و حکم و نبوّت به انبیاء و رسولان علیهم السلام کافر نباشید کافر نباشید که خداوند به شما وکالت بده نه همین کافر نباشید بگید من کافر نیستم قبول دارم کافر نباشی که خدا می خواد به شما وکالت بده وکالت بده نسبت به همون ایتای کتاب و حکم و نبوّت، در آیه ی 91 می فرماید که وَمَا قَدَرُواْ اللّهَ حَقَّ قَدْرِهِ حق قدر خداوند رو قدر ندونستند اونجوری که باید قدر می دونستند قدر ندونستند إِذْ قَالُواْ وقتی که گفتند مَا أَنزَلَ اللّهُ عَلَى بَشَرٍ مِّن شَيْءٍ بله در آیه ی 91 مطرح هست که وَمَا قَدَرُواْ اللّهَ حَقَّ قَدْرِهِ إِذْ قَالُواْ مَا أَنزَلَ اللّهُ عَلَى بَشَرٍ مِّن شَيْءٍ خب این آیه رو باید چطور معنا کرد معنای این آیه چی میشه آیا معنا این هست که اونها قدر خداوند رو اونجوری که باید اونجوری حق قدرش بود ندونستند وقتی که گفتند خداوند از شیئی چیزی نازل نکرده بر بشری؟ خداوند اصلاً چیزی نازل نکرده بر بشری، آیا معنای این عبارت اول این آیه یعنی از وَمَا قَدَرُواْ اللّهَ تا مِّن شَيْءٍ این هست که اونها حق قدر خداوند رو ندونستند وقتی که گفتند خداوند بر بشری چیزی نازل نکرده آیا باید اینطور معنا بشه؟ اگر اینطور معنا بشه چند تا سوال باید پاسخ داده بشه یک سوال این هست سوال اول: آیا اونهایی که قائل به این هستند که بر بشری چیزی نازل نشده قدر رو خداوند رو ندونستند اونجوری باید قدرش رو بدونند؟ عنوان اینها چی هست؟ عنوان اینها کافر هست؟ اونها اینها مشرک هست؟ عنوان اینها کسانی هست که حق قدر خداوند رو ندونستند؟ سوال بعدی: خداوند در ادامه ی آیه می فرماید که قُلْ بگو، بگو به کی بگو؟ به اونها به اونها کی اند؟ وَمَا قَدَرُواْ اللّهَ حَقَّ قَدْرِهِ إِذْ قَالُواْ وقتی که گفتند اونجوری وقتی که اون ماجرا رو قائل به اون موضوع شدند بهشون بگو پاسخ شون رو بده اونها یه چیز اشتباه دارند میگند در اینکه اشتباه میگند شکی نیست در اینکه یک چیزی میگند که یه باوری دارند که اون اشتباه هست شکی نیست میخوایم اون رو بفهمیم چه باوری دارند چه چیزی دارند میگند، در پاسخ بهشون بگو قُلْ بگو مَنْ أَنزَلَ الْكِتَابَ چه کسی کتاب رو نازل کرد؟ کدوم کتاب؟ الَّذِي جَاء بِهِ مُوسَى نُورًا وَهُدًى لِّلنَّاسِ اون کتابی که موسی علیه السلام اون کتاب رو آورد کتابی که نور بود و هدایت بود برای ناس، جالب هست باید پاسخ بده قُلْ بگو اگر اونجا بگیم که إِذْ قَالُواْ مَا أَنزَلَ اللّهُ عَلَى بَشَرٍ مِّن شَيْءٍ یعنی اینکه اونها قائل به این هستند که خداوند چیزی بر بشری نازل نکرده باید در پاسخ اونها گفته بشه که بهشون بگو پس اون چی بود که بر موسی نازل شد؟ مگه کتاب بر موسی نازل نشد پس باید بگه که قُل أَنزلَ الْكِتاب عَلی مُوسَى، می فرماید مَنْ أَنزَلَ الْكِتَابَ چه کسی کتاب رو نازل کرد؟ کتابی که نور بود و هدایت بود برای مردم تَجْعَلُونَهُ قَرَاطِيسَ قراطیس قرارش دادند به شکل قراطیس قرارش دادند تُبْدُونَهَا قراطیس رو آشکار کردند وَتُخْفُونَ كَثِيرًا و بیشترش رو پنهان کردند بله اگر اون عبارت اول آیه رو بگیریم وَمَا قَدَرُواْ اللّهَ حَقَّ قَدْرِهِ إِذْ قَالُواْ مَا أَنزَلَ اللّهُ عَلَى بَشَرٍ مِّن شَيْءٍباید به این سوالات پاسخ بدیم، بله یه معنا که میشه برای آیه ی 91 پیشنهاد کرد این هست که اونها قدر خدا رو اونجوری که باید اونجوری که شایسته ی قدرش بود ندونستند وقتی که گفتند خدا بر بشری چیزی نازل نکرده هیچ چیزی نازل نکرده یعنی این کتابی که این رسول آورده این کتاب رو خدا برش نازل نکرده از خودش درآورده، حالا نه حتی منفی نه اینکه منفی از خودش درآورده نه اینکه سطح کتاب رو پایین بدونند گفتند خیلی چیز خوبی هست گران قدر هست بزرگ هست ولی خدا نازل نکرده شما رفتی کوه طور ریاضت کشیدی رشد کرده به یه چیزهایی دست پیدا کردی اومدی اون رو برداشتی آوردی، اونها وقتی این رو گفتند قدر خدا رو ندونستند اونجوری که شایسته ی قدر دونستنش هست، بله پس تأکید در این معنا تأکید بر این میشه که اون افراد قائل به این هستند که خدا شیئی بر بشری نازل نکرده، نه قائل به این باشند که اون بشرها اون به عنوان مثال انبیاء و رسولان علیهم السلام چیزی دست شون نیست مثلاً از کتاب بهره ای ندارند کتاب ندارند بلکه قائل به این هستند که اون کتاب رو خدا نازل نکرده مثلاً از اکتسابیات خودشون هست از تجربیات خودشون هست لذا خداوند می فرماید که اونها حق قدر خدا رو ندونستند در پاسخ می فرماید که بگو چه کسی کتاب رو بر موسی نازل کرد وخودش پاسخ میده قُلِ اللّهُ الله نازل کرد.
