آیات 57 تا 61 سوره بقره تبیین کننده سیر سقوط بنی اسرائیل از موقعیتی بهشتی به سمت عمق
1395/06/04
آیات 57 تا 61 سوره بقره تبیین کننده سیر سقوط بنی اسرائیل از موقعیتی بهشتی به سمت عمق
پنج‌شنبه 22 ذی القعده 1437 –نواب
چند نکته در مورد آیات 57 تا 61 سوره بقرۀ در مورد مسیر سقوط بنی اسرائیل از فضای بهشتی منّ و السّلوی به سمت پائین تر، به سمت موضوعات بسیار محدود و زمینی. اینجا نکات زیادی وجود داره؛ چرا این قوم این مسیر رو حرکت میکنند؟ این رفتار غیرعاقلانه است. وقتی شما بعنوان یک شخص بیرونی نگاه میکنی میگی اینها نباید اینکار رو بکنند، خیلی معلوم هست که غیرعاقلانه هست، بحث یک هدایت مطرح نیست، بحث نماز و بحث ایمان به غیب مطرح نیست، بحث ایمان به آخرت مطرح نیست، بحث اینجا عملی انجام بده إن شاء الله در آخرت پاداش بگیری مطرح نیست بحث نقد هست، نسیه نیست. این نقد رو رها میکنند. خیلی از آدم ها در مسیر صحیح حرکت نمیکنند بدلیل ضعف در ایمان به غیب هست، میگن حالا چه کسی دیده؟ بهشت کجا بود؟ بحث ضعف ایمان به غیب هست. حتی در شعر برخی شعرا هم وارد شده که " فعلا این نقد رو بچسب، اون طرف نسیه هست ". به این افراد یک ایرادی وارد هست ولی این قوم بحث نقد رو رها کردند.
اشتیاق بنی اسرائیل برای سقوط از فضای بهشتی
یک چیزی که در ظاهر جلوی اونها هست و اونها در این فضا هستند و از اون موضوعات دارند به صورت محسوس استفاده میکنند، یک فضای قبلی ای داشتند و اون فضا برای اونها منفی بوده و در اون فضاها رشد و بهره ی خاصی نداشتند، امروز به یک نقطه ای رسیده اند که میل اونها، درخواست اونها خروج از این فضای عالی و رفتن به اون فضای پائین تر هست و قدم به قدم این مسیر رو حرکت میکنند و با اشتیاق حرکت میکنند. با اشتیاق مسیر محسوس سقوط رو حرکت میکنند.
خروج با اشتیاق از بهشت در مورد بنی اسرائیل درسی برای همه اقوام
خداوند این فراز از آیات رو در قران مطرح کرده است نه از این جهت که ما بگیم اون قوم عجب قوم دیوانه ای بودند بلکه از این جهت هست که برای ما درس باشه. از این جهت که برای همه ی اقوام درس باشه. یعنی شما هم احتمال چنین خطری دارید، این ماجرا برای همه شما و همه ی اقوام ممکن هست اتفاق بیفته، شبیه به این ماجرا ممکن هست که اتفاق بیفته. در زندگی فردی ممکن هست اتفاق بیفته. سقوط با اشتیاق در مسیر محسوس سقوط حرکت کردن.
ماجرای خروج از فضای منّ و سلوی، موضوعی مغفول از ماجراهای بنی اسرائیل
بله بررسی اینکه چرا قوم بنی اسرائیل چنین رفتاری انجام میدن میتونه برای ما درس داشته باشه و نکات تربیتی داشته باشه ولازم هست که بررسی بشه. از جمله فرازهای متعدد مغفول مانده در قرآن هست. سوالش مطرح نمیشه و بهش نمیپردازیم. براحتی از اون عبور میکنیم و میگیم بله اونها در معرض یک معجزه بودند و برای اونها طعامی از آسمان میآمد بعد تصمیم گرفتند که بگن این طعام نیاد و برای ما عدس و پیاز و از این جور بحث ها باشه و خودمون هم بریم زراعت کنیم. ازش عبور میکنیم. چرا یک سری افراد به چنین نقطه ای کشیده میشن؟ کلی بحث تربیتی داره.
تکفیر آیات از دلائل خروج از فضای بهشتی برای بنی اسرائیل
در کلیت ماجرا یکی از بحث ها در آیات انتهایی این فراز مطرح هست، اینها آیات رو تکفیر میکنند، اهل تکفیر آیات هستند، با تکفیر آیات در یک مسیری قدم میگذارند.
لزوم رعایت آداب حضور در فضاهای بهشتی
بله انسان باید آداب حضور در فضاهای عالی رو بلد باشه و مراعات کنه. بهشت آداب خودش رو داره، خدایا! من رو ببر بهشت. اگر یک فردی رو ببره بهشت ممکن هست بعد چند روز و گذر یک مدت کوتاهی بگه خدایا من رو ببر بیرون من نمیتونم اینجا رو تحمل کنم. به بهشت اینطور نگاه کنیم. بهشت اینطور نیست که بگی خدایا من رو ببر بگذار در بهشت. اگر یک چیزهایی در درون انسان اصلاح نشه اگر انسان یک آدابی رو فرا نگیره نمیتونه بهشت رو تحمل کنه. در همین سوره بقره در آیه 25 مطرح هست که وقتی خداوند برخی انسان های اهل بهشت رو به بهشت میبره به اونها در بهشت رزق میده اون افراد میفرمایند« هذَا الَّذي رُزِقْنا مِنْ قَبْلُ وَ أُتُوا بِهِ مُتَشابِهاً » اونها با اینجا آشنا هستند و میتوانند اینجا رو تحمل کنند. و إلّا فردی وارد بهشت بشه با ارزاق بهشتی آشنا نباشه نمیتونه تحمل کنه میگه خدایا! من رو از اینجا ببر بیرون، من برم« زقّوم » بخورم بهتر از این نهرهای بهشتی هست. داخل پرانتز یک نکته در مورد بحث قیامت عرض کنیم؛ قیامت اینطور نیست که انسان ها رو بگیرند و به زور کشان کشان بگن تو باید بری در جهنم و اون بگه نه من نمیرم و بعد چند نفر پلیس بیایند و اون فرد رو بگیرند و دست بند بزنند و به زور بکشانند و بیندازند در جهنم اینطور نیست شما وقتی در قیامت نگاه میکنی میبینی که یک مسیری هست و بعضی آدم ها دارند همینطوری به سمت جهنم حرکت میکنند، دارند میرن و بعضی آدم ها دارند به سمت بهشت میرن. ظهور رفتار دنیاست. البته این کلی نیست و برخی میرن در جهنم قرار میگرند و بعد از یک مدت اصلاح میشن و خروج از جهنم رو درخواست میکنند ولی بهشت فرهنگ میخواد. فرهنگ زندگی بهشتی میخواد. بعنوان مثال عرض میکنیم؛ اگر امام علیه السلام در دورانی قبل از ظهور تشریف بیارند و در محله ای و در کشوری و در قومی باشند و اون قوم رو حرکت بدهند و فضایی برای اون قوم ایجاد کنند برخی نمیتوانند اون فضا رو تحمل کنند و از اون فضا فاصله میگیرند ولو اون فضا معجزه گونه باشه. معجزه هست. موسی علیه السلام به پای قومشون می ایستند«البقرة : 60 وَ إِذِ اسْتَسْقى مُوسى لِقَوْمِهِ » موسی علیه السلام می ایسته مقابل خدا و درخواست میکنه. طلب آب برای قوم میکنه و با معجزه و منت خدا و محبت خدا اینکار جلو میره و گفته میشه« فَقُلْنَا اضْرِبْ بِعَصاكَ الْحَجَرَ فَانْفَجَرَتْ مِنْهُ اثْنَتا عَشْرَةَ عَيْناً ».
ماجرای بنی اسرائیل: قرار گرفتن در فضای منّتهای خداست ولیکن آن‌ها توان همراهی در این فضا را نداشتند
بله همراهی بهشت گونه فرهنگ بهشت گونه میخواد. بررسی این ماجرای قوم بنی اسرائیل جالب هست و نکات قابل توجهی داره. چرا این مسیر رو رفتند؟ سایر انسان ها چه درسی باید از این آیات بگیرند؟ چه خطراتی در کمین اونها هست؟ چه درسی این ماجرا برای آینده داره؟ به منت های خداوند چگونه باید توجه کرد؟ مصادیق منت ها رو چه طور باید پیدا کرد؟ چگونه باید از مصداق به منت خدا رسید؟ در قوم موسی علیه السلام ماجرای منّ و السّلوی این بحث « منّ » یکسری مصدایق داره، این مصادیق چی هست؟ آیا فقط اونها مصداق منت خداست؟ نه اینها از مصادیق منت خداست. قوم باید چه درسی بگیره؟ اینکه ماجرا، ماجرا منت خداست، با منت خدا داره باز میشه. خداوند از قبل اراده کرده است؛« وَ نُريدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذينَ اسْتُضْعِفُوا فِي الْأَرْضِ وَ نَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَ نَجْعَلَهُمُ الْوارِثينَ ( القصص5)» از جمله اصلی ترین مصادیق این آیه ماجرای موسی علیه السلام هست، اصلا در ماجرای موسی علیه السلام مطرح هست، خداوند اراده کرده که بر مستضعفین منت بگذاره و در مرحله ی بعد اونها رو ائمه قرار بده و در مرحله ی بعد اونها رو وارث قرار بده.
به خاطر عدم سرافزرازی در فضای منّتهای خدایی، بنی اسرائیل نتوانستند وارد مرحله امام و وارث شدن شوند
در ماجرای موسی علیه السلام مصداق این مستضعفین قوم بنی اسرائیل هستند، موسی علیه السلام میآیند مسیر منت های خدا رو باز کنند و بر مستضعفین منت بگذارند و از فضای منت خدا اینها عبور کنند و بیایند و به سمت ائمه شدن بروند به سمت امام شدن بروند وبه سمت وارث شدن بروند. قوم بنی اسرائیل پله ی اول رو عبور نکرد، نتوانست با منت های خدا همراه بشه. الان که قوم بنی اسرائیل بعد از ماجرای موسی علیه السلام ادعا میکنند که ما جزء وارثین هستیم و ما جزء بهترین ها هستیم این غلط و اشتباه هست، شما پله ی اول رو نتوانستید عبور کنید، مسیر امام شدن عبور سرافرازانه از پله و گام اول هست، عبور سر افرازانه از منت های خداست و شما نتوانستید که عبور کنید. از جمله استنادات اینکه بنی اسرائیل نتوانستند عبور کنند همین آیه 57 تا 61 سوره بقرۀ هست.
در مورد مستضعفان، بهشت، شروع فضای منّتهای خدایی برای امام شدن است
بله از یک نگاه بهشت، جنت ها ورود به فضای منت های خداست، تازه شروع کار هست، شروعی که باید در دنیا شروع میشد، در دنیا مستضعف شدند ولی مستضعف در حد بضاعت متقی، مستضعف در حد بضاعت مومن و از دنیا رفتند و وارد بهشت میشوند، وارد بهشت میشوند که شروع کنند، وارد بهشت میشوند یعنی در ذیل منت های خدا قرار میگیرند که گام های حرکت رو شروع کنند، در فضایی از منت های خدا حرکت کنند و به سمت امام شدن بروند.
بنی اسرائیل بواسطه موسی ع در فضای منّتهای خدا قرار گرفتند تا وارد بحث کارگزاری امامت شوند ولیکن توان همراهی در این فضا را نداشتند
قوم بنی اسرائیل مرحله منت های خداوند رو عبور نکردند و ابتدا اراده ی خدا این بود که بواسطه ی رسولان به سراغ اقوامی که به استضعاف کشیده شده اند بره و بر اونها منت جاری کنه از فضایی از منت ها عبورشون بده و به سرزمین امامت ببره. یکی از اصلی ترین اقوام به استضعاف کشیده شده قوم بنی اسرائیل هستند و خداوند این قوم رو بواسطه ی موسی علیه السلام وارد فضای منت های خودش کرد اما نتوانستند در فضای منت های خدا همراهی کنند، با فرهنگ منت های خدا آشنا نبودند و نخواستند که آشنا بشوند. همآنطوری که خداوند بر سر اونها منت گذاشته بود و اونها رو وارد فضای منت های خدایی کرده بود همونطور برنامه ای چید که این افراد با میل خودشون و با اختیار و با اشتیاق از این فضا خارج بشوند. چنان از این فضا خارج شدند گویی که دارند به یک فضای بهتر میرسند، گمان شون این هست که از یک فضای بد دارند خارج میشن و به فضای بهتری میرسند، گمان اونها این هست. بله خداوند از اونها سوال پرسید که آیا شما فکر میکنید که دارید از یک فضای منفی به سمت فضای مثبت میرید؟ اگر ما این سوال رو بشنویم پاسخ این سوال این هست که بله اونها دارند اینطوری فکر میکنند، اونها دارند طلب میکنند که از این فضای منفی خلاص بشن و بروند سراغ یک فضای مثبت. فضای منت های خدا برای اونها سخت شده، نمیتوانند تحمل کنند، برای اونها منفی جلوه کرده است. میگن از این فضا خارج بشیم و بریم اون فضای اونطرف. بله حس بنی اسرائیل اینطور هست. هر کسی وارد فضای منت های خدا بشه لزوما سرافراز بیرون نمیآد و لزوما وارد مرحله ی ورود به سرزمین امامت، ورود به سرزمین امام شدن، ورود به کارگزاری در فضای امامت توفیق پیدا نمیکنه. باید بتونه در فضای منت های خدا حرکت کنه. هم دعا کنیم که خدایا بر ما منت بگذار و ما رو در فضایی از منت های خودت قرار بده و هم دعا کنیم خدایا توفیق بده ما در فضای منت های تو بتونیم همراه باشیم و بمونیم و با فضای منت های خدا همراهی کنیم و اشتیاق مون به سمت سرزمین بعد از فضای منت های خدا باشه. سرزمین امامت. اون فراز از آیات سوره فرقان که بحث عبادالرحمان هست اون هم ذیل همین فضا بررسی میشه یعنی در همین گام هست.
بر محمد و آل محمد صلواتی بفرستیم أللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم
