چند نکته در مورد سوره ماعون ذیل چند عنوان؛ عنوان اول؛ بهره از ماعون آیا این سوال و نکته برای ما مطرح هست« در زندگی ما بهره از ماعون چقدر هست؟ ». شاید این جمله خیلی برای ما مفهوم نیست. میپرسیم بهره از ماعون؟ اصلا چنین مقوله ای مطرح هست؟ میپرسیم دسترسی به ماعون؟ اصلا چنین مقوله ای مطرح هست؟
سوره ماعون، شرح موانع ایجاد شده در مسیر بهره بردن از ماعون
یک جریانی، یک افرادی در دین در دایره ی دین دارن پله پله، حجاب به حجاب مانع درست میکنند که مومنین به ماعون دسترسی نداشته باشند و اصلا ماعون رو نبینند، توجه به به ماعون نداشته باشند و یادشون بره موضوعی به نام ماعون وجود داره« وَ يَمْنَعُونَ الْمَاعُونَ » و میخواهند ماعون رو بپوشانند، موانع زیاد تا رسیدن به ماعون ایجاد کنند. خیلی جالب هست، از یک دید سوره ماعون از آیه اول تا آیه ششم تماما فضا سازی رفتار برای ممانعت از به سوی ماعون است. خداوند در این سوره داره داد میزنه، یک سری آدم ها هستند داستان درست میکنند، ماجراها درست میکنند، موضوعات مختلف راه می اندازند، به هم ریختگی ها در رفتارهای دینی ایجاد میکنند. تعریف برخی رفتارهای دینی رو عوض میکنند، نوع رفتار ها رو تغییر میدهند و حتی لازم بشه برخورد های منفی میکنند تا دسترسی به ماعون امکان نداشته باشه. خداوند در سوره ماعون یک تابلو قرار داده است، ای آدم ها! ای مومنین! یک چیزی هست به نام ماعون، یک افرادی هستند درون دین و با رفتارهای دینی و با رفتارهای غیر دینی سعی میکنند نگذارند شما به ماعون دسترسی داشته باشید. خیلی جالبه، ما اصلا به این موضوع توجه نمیکنیم.
دسترسی به ماعون منجر به تصدیق دین میشود
حداقل باید سوالش برای ما مطرح باشه که خدایا! این ماعون چی هست؟ چه اهمیتی داره؟ چه جایگاهی داره که برای برخی انسان ها برای کسانی که اهل تکذیب هستند آنقدر مهم هست که بیایند و بر سر راه رسیدن به ماعون مانع درست کنند. مکذبین دوست دارند که دیگران هم در تکذیب همراه آنها باشند، اگر به ماعون دسترسی پیدا کنند تکذیب نخواهند کرد، اگر به ماعون دسترسی پیدا کنند اهل تصدیق خواهند شد. اگر مومنین، اگر مسلمین به ماعون دسترسی پیدا کنند تکذیب نمیکنند دنبال مکذبین راه نمی افتند، زیر پرچم مکذبین سینه نمیزنند. ذیل علم مکذبین نمی ایتسند. مکذب دغدغه اش این هست، این آدم ها، این مومنین، این مسلمین نباید به ماعون برسند.
مانع ایجاد کردن در سر راه بهره بردن از ماعون، سرآغاز بروز تکذیب دین در جامعه مسلمین
واقعا قرآن مهجور هست. واقعا ما با سوره های قران آشنا نیستیم، خداوند تابلو قرار داده و میفرماید من خیلی روشن بیان کرده ام. در امت اسلام چرا تکذیب اتفاق افتاد؟ چون به ماعون دسترسی پیدا نکردند، چون برخی نگذاشتند اینها به ماعون دسترسی پیدا کنند.
ابتدا یافتن جایگاه مفهومی ماعون سپس یافتن معنای آن
سوال میشه ماعون چی هست؟ عرض میکنیم که صبر کنید، فرض کنید نمیدانیم چی هست. فعلا جایگاه این مفهوم رو پیدا کنیم. مفهوم رو نمیدانیم چی هست ولی اول بفهمیم جایگاهش چی هست؟ مقدمه و موخره اش چی هست؟ چون اگر جایگاه رو متوجه نشیم به تیشه و چکش معنا میکنیم. چون جایگاهش رو نمیدانیم.
ماعون مقدمه تصدیق و منع از ماعون مقدمه تکذیب
بحث دیگر در سوره ماعون بحث تکذیب هست. ماعون مقدمه ی تصدیق هست. منع از ماعون مقدمه ی تکذیب هست. تکذیب چی؟ در آیات سوره ماعون مطرح هست که« أَ رَءَيْتَ الَّذِى يُكَذِّبُ بِالدِّينِ » ؟ یکی از معانی که ذیل این آیه مطرح هست این هست که یک افرادی میخواهند یک چیزی رو تکذیب کنند، میآیند در کسوت دین تا تکذیب کنند. بله این بحث تکذیب در سوره ماعون جای دنبال کردن داره و تکذیب چه چیزی رو باید از نوع رفتاری که مکذبین انجام میدن و بحث « ماعون » پیدا کرد. تکذیب آنچیزی که ماعون مقدمه ی آن است.
تکذیب بوسیله دین، معنای ظاهرتر آیه اول سوره ماعون
یکی از معانی که برای آیه اول مطرح هست این هست که آنها دین را تکذیب میکنند. این معنا هم میتواند درست باشه ولی با توضیح. معنای ظاهر نیست. چرا عرض میکنیم معنای ظاهر نیست؟ چون ممکن هست یک کسی بلحاظ ادبیات بفرماید که نه اینجا دین را تکذیب میکند رو هم معنا میده. عرض میکنیم باشه بلحاظ ادبیات معنا میده ولی بلحاظ مفهوم ظاهر نیست. چرا؟ چون میفرماید اینها در کسوت دین هستند. عموما مفهوما کسی که دین رو تکذیب میکنه نباید بره درون دین باید بیرون بایسته و بگه دین رو قبول نداریم اون دین غلط هست ولی این افراد در کسوت دین هستند، اهل نماز هستند و حتی نمازشون رو به نمایش میگذارند. پس در وهله ی اول بظاهر موضوع این نیست که این افراد دین رو تکذیب میکنند اگر شما بخواهی بفرمایی که دین رو تکذیب میکنند باید با توضیح این رو بگی و بگی نوع دین داری اونها جوری هست که در عمل به تکذیب دین کشیده میشود. با توضیح باید مطلب رو بفرمایی. وإلّا ظاهرتر این هست که این افراد بدنبال این هستند که یک چیزی رو تکذیب کنند میآن در کسوت دین و به رفتارهای دینی میپردازند که برای اینکه یک چیزی رو تکذیب کنند.
ماجرای غدیر و سقیفه یکی از مصادیق منع از ماعون
اینها افرادی هستند که در عرصه ی دین قدم گذاشته اند، یک چیزی برای اونها مطرح شده است که نمیخوان اون رو قبول کنند، نه تنها نمیخوان اون رو قبول کنند بلکه میخوان تکذیب کنند و اتفاقا اصرار دارند بوسیله ی رفتارهای دینی شون اون رو تکذیب کنند، بگن که ببینید این ماجرایی که مطرح هست اصلا دین نیست، دین داری همینی هست که ما داریم. این ماجرا در طول تاریخ مصداق زیاد داره، ماجرای غدیر یکی از مصداق این ماجراست و یک برنامه ریزی دقیق برای تکذیب غدیر هست. خیلی جالب هست مکذبین برنامه ریزی میکنند، مکذبین با مسیر آشنا هستند و میدانند که آدم ها، انسانها رو باید از چه چیزی منع کنند.
ماعون، وجهی از اهل بیت ع و شی‌ای درون بیت ایشان که بواسطه آن، اهل بیت ع مورد تصدیق قرار می‌گیرند
ماعونِ امیرالمومنین علیه السلام چی هست؟ آیا این سوال برای ما مطرح هست؟ ماعون اشیائی متعلق به کسانی هست که مورد تصدیق قرار بگیرند. خداوند فرموده است که فلانی رو باید تصدیق کنید. اون فرد اشیاء و موضوعاتی داره یک چیزی داره با عنوان ماعون که متعلق به اوست و شما باید به ماعون برسی که او رو تصدیق کنی، به ماعونِ اون فرد برسی و او رو تصدیق کنی. ماعون امیرالمومنین علیه السلام چی هست؟ ماعونِ حضرت زهرا سلام الله علیها چی هست؟ ماعونِ امام حسن علیه السلام چی هست؟ ماعونِ امام حسین علیه السلام چی هست؟ ما نیاز داریم به ماعونِ اهل بیت علیهم السلام برسیم. ما نیاز داریم به ماعون اهل بیت علیهم السلام دسترسی داشته باشیم و بهره ببریم. ماعون شیئی و وجهی از اهل بیت علیهم السلام هست، شیئی درون بیت اهل بیت علیهم السلام هست.
نوع دین‌داری باید به گونه‌ای باشد که راه دسترسی به ماعون فراهم شود
بله یک عنوان دیگر در بحث سوره ماعون بحث توجه به کیفیت دین داری است؛ آقای دین دار! نباید فقط به ظاهر دین توجه کنی. گول میخوری. دین داری تو باید به شکلی باشه که محصولش دسترسی به یک ماجرای خصوصی تر باشه، دسترسی به یک شیئی باشه که درون خانه است. درون بیت هست. نوع دین داری تو باید چنین کیفیتی داشته باشه. دین داری باید به انسان دسترسی بده، دسترسی به برخی اشیاء درون بیت.
محصول دین‌داری باید دسترسی به اشیاء درون بیوت اهل بیت ع باشد
باید حواس مون باشه نباید گول بخوریم. آقا ! بیا به دین داری مشغول باشیم، شما میفرمایی باشه ولی ببین محصول این دین داری باید یک دسترسی باشه ما باید یک دسترسی پیدا کنیم. یک سری اشیاء درون بیت هست و من باید به اونها دسترسی پیدا کنم. حداقل محصول دین داری من باید این باشه که من به نمک درون خانه دست پیدا کنم. بله باید به کیفیت دین داری توجه کنیم. به مقصد دین داری توجه کنیم.
تذکرات سوره ماعون در مورد نماز: جایگاه نمازت در ویل نباشد، نمازت سهو یا نمایش نباشد
از جمله مهم ترین موضوعات دین داری نماز هست. باید به کیفیت نماز توجه کنیم. نماز مون در ویل نباشه، نماز مون سهو نباشه و نمایش نباشه. همین سه گام رو در نماز ببینید؛ آقا! نماز که میخوانی کجا ایستاده ای و داری نماز میخوانی؟ درون چاه؟ آدم موقع نماز به این توجه کنه که الان جایگاه نماز گذاری من کجاست؟ درون ویل، در چاه هستم؟ آیا با نمازم یک متر بالاتر میآم؟ یا از چاله درمیآم و در چاه می افتم؟ نکنه نماز من سهو هست؟ خیلی سطحی دارم به نماز نگاه میکنم. میگین خب نمازمون رو بخوانیم.فلانی! وقت نماز شده بدو بریم نماز بخوانیم به همین راحتی. حالا این جمله اش مهم نیست فرهنگ و معرفت نسبت به این بحث مهم هست. اگر این جمله( جملاتی که سهو گونه هستند ) واقعا حاکی از فرهنگ ما به نماز باشه ایراد داره. باید این فرهنگ باشه که فلانی! بدو بریم، با نماز باید ستون مون رو قوی تر کنیم. پله های معراج مون رو اضافه تر کنیم. نماز برای نشان دادن خودمون نیست، نماز برای رفتن و دیدن هست.« الَّذِينَ هُمْ يُرَاءُونَ »به نماز اینطور نگاه میکنند که نماز نمایش خودشون هست، در صورتی که نماز باید رفتن و دیدن باشه. فلانی! با نماز از چاه بیرون بیا و پلکان و نردبان درست کن و برو ببین. سه گام نماز. برخی این سه گام رو کاملا برعکس عمل میکنند و به این کیفیت توجه ندارند. کجا رو برای نماز انتخاب میکنیم؟ یک کسی مقام ابراهیم رو برای نماز انتخاب میکنه، یک کسانی هم هستند که ویل رو برای نماز انتخاب میکنند. اگر مقام ابراهیم رو انتخاب کنه میتون اونجا پله بزنه، نردبان درست کنه و از نردبان بالا بره و ببینه آنچیز رو که باید ببینه. بره سراغ ماعون. بله کیفیت و جهت دین داری مهم هست، دین داری اصل نیست، دین داری یک مقصد داره، رسیدن به مقصد اصل هست. اینکه شما در ظاهر به دین بپردازید این اصل نیست، مقصدش مهم هست.
بر محمد و آل محمد صلواتی بفرستیم. أللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم
