چند کلامی درباره ی سوره ی قدر و« لیلة القدر » صحبت کنیم. أعوذ بالله من الشیطان الرجیم « بِّسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ إِنَّا أَنزَلْنَاهُ فىِ لَيْلَةِ الْقَدْرِ(1) وَ مَا أَدْرَئكَ مَا لَيْلَةُ الْقَدْرِ(2) لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيرْ مِّنْ أَلْفِ شهَرٍ(3) تَنزَّلُ الْمَلَئكَةُ وَ الرُّوحُ فِيهَا بِإِذْنِ رَبهِّم مِّن كلُ أَمْرٍ(4) سَلَامٌ هِىَ حَتىَ مَطْلَعِ الْفَجْرِ(5)» تنها سوره ای که کل سوره بطور کامل به لیلة القدر پرداخته است همین سوره ی قدر هست.
در هیچ آیه ی دیگری از قرآن بحث« لیلة القدر » وجود نداره. در آیات قرآن بحث« لیلة المبارکه » وجود داره ولی آیه ای که صریحا و در ظاهر آیه بحث« لیلة القدر » وجود داشته باشه همین سوره ی قدر هست. یک سوره از قرآن بطور کامل و کاملا صریح به بحث لیلة القدر پرداخته است.
سوره قدر محل بیشترین معارف در مورد لیلۀالقدر
پس ما یک درس میگیریم و اون این هست که ما بیشترین معارف نسبت به لیلة القدر رو باید از سوره ی قدر برداشت کنیم. یک سوره از قرآن بصورت کامل به بحث لیلة القدر پرداخته است.
چیزی که در لیلۀالقدر نازل شده یا قرآن است و یا چیزی که قیمتی مانند قرآن دارد
بعد از بسم الله الرحمن الرحیم در آیه ی اول خداوند میفرماید که« إِنَّا أَنزَلْنَاهُ فىِ لَيْلَةِ الْقَدْرِ(1) ». از عنوان سوره و از آیات بعد معلوم میشه که موضوع« لیلة القدر » هست. بحث«إِنَّا أَنزَلْنَاهُ » بخاطر« لیلة القدر » مطرح هست و در معرفی لیلة القدر و بخاطر تبیین لیلة القدر این موضوع مطرح هست که« ما آنرا در لیلة القدر نازل کردیم » .
نزول قرآن در لیلۀالقدر نشان از قیمت لیلۀالقدر دارد
« آن » چی هست؟ در برخی از روایات مطرح هست که« قرآن » هست. با برخی از آیات متناظر هم مستفاد میشه که« ضمیرآن » به قرآن اشاره دارد. در برخی از ادعیه، به قرینه ی برخی از ادعیه مستفاد میشه که ضمیر« هُ» قرآن هست و یا اینکه شما استنادی پیدا کنید که چیز دیگری هم هست. از همین که اون ضمیر « هُ »آیه ی اول سوره قدر به« قرآن » اشاره داره معلوم میشه که قیمتش خیلی بالاست. اون ضمیر« هُ » قرآن هست و هر چیز دیگری هم شما بگی حداقل باید با بحث قرآن هم ترازی داشته باشه.
یعنی یک چیز با ارزش، بسیار با ارزش، بسیار قیمتی مثل قرآن( که خیلی قیمت داره ) گفته میشه که« ما آن را در« لیلة القدر » نازل کردیم. موضوع معرفی چی هست؟ معرفی لیلة القدر هست و قیمت لیلة القدر معلوم میشه که چقدر قیمت داره؟
لیلة القدر یک ظرفی هست که یک شیء بسیار پرقیمت در اون نازل شده است.
موضوع اصلی سوره قدر، لیلۀالقدر است
چرا مطرح میکنیم که موضوع اصلی لیلة القدر هست؟ چونکه در ادامه نمیفرماید که" وَ مَا أدراکَ آنچیز که نازل شده است" بلکه میفرماید که« وَ مَا أَدْرَئكَ مَا لَيْلَةُ الْقَدْرِ ».
معنای صحیح در مورد «وَ مَا أَدْرَئكَ مَا لَيْلَةُ الْقَدْرِ»: چه چیزی به تو درک لیلۀالقدر را می‌دهد
یک معنا از این آیه که در اصطلاح هم مطرح هست این هست که« تو نسبت به لیلة القدر درکی نداری و درک نمیکنی که لیلة القدر چی هست».
شأن این معنا پائین هست لذا یک معنای صحیح نسبت به قواعد عرب دارای شأن نسبت به رسول الله صلوات الله علیه این هست که« چه چیزی به شما درک میده، اینکه لیلة القدر چی هست ».
در این آیه اونچیزی که پررنگ میشه درک چیستی لیلة القدر هست. اینکه لیلة القدر چی هست؟
در این آیه اون چیزی که مطرح نمیشه که اون چیز در لیلة القدر نازل شده است( بعنوان مثال در ظرف زمان لیلة القدر یعنی یک شبی هست و قرآن در اون شب نازل شده است و وقتی روزی مصادف با اون شب شد قرآن بیشتر بخونید، به قر آن بیشتر توجه کنید". این مطالب مطرح نمیشه. مطرح نمیشه که هروقت روزی یا شببی مصادف اون شب شد شما دعا بیشتر بخونید. این مطالب مطرح نمیشه.
اون چیزیکه« أقوم » هست در قرآن مطرح هست.
چه چیزی به شما درک میده که « لیلة القدر» چی هست؟ در آیه ی بعد مطرح میشه که« لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيرْ مِّنْ أَلْفِ شهَرٍ(3)» لیلةالقدر از هزار ماه برتر است. خداوند یک معرفی دیگری از لیلة القدر مطرح میکند. قیمت این یک شب از هزار ماه بیشتر هست، آثاری که این یک شب داره از هزار ماه بیشتر هست.
ظرفی که این یک شب داره از هزار ماه بزرگ تر هست. عمده ی رفتارهای ما( جامعه مسلمین) در لیلة القدر ذیل این آیه هست( آیه سوم سوره قدر) اونهم بصورت بخشی از این آیه یعنی یکی از موضوعات مربوط به این آیه. ما گفتیم که لیلة القدر از هزار ماه بهتر هست پس بریم دعا کنیم چون اگر یک شب دعا کنیم از هزار ماه بهتر هست. بریم در این شب قرآن بخونیم چون از این شب از هزار ماه بهتر هست.
در صورتی که در آیه سه بحث های زیادی مطرح هست« لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيرْ مِّنْ أَلْفِ شهَرٍ(3) » این رو در ادامه کدوم بحث ببینیم؟ در ادامه ی دو آیه قبل ببینیم.« إِنَّا أَنزَلْنَاهُ فىِ لَيْلَةِ الْقَدْرِ(1) وَ مَا أَدْرَئكَ مَا لَيْلَةُ الْقَدْرِ(2) لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيرْ مِّنْ أَلْفِ شهَرٍ(3) ».
ما اون چیزی که، اون بخشی که به ما مربوط میشه از آیه دوم هست، چون در آیه اول خداوند میفرماید که ما نازل کردیم( یک چیز بسیار پرقیمت مثل قرآن رو در لیله القدر نازل کردیم). حالا من به فکر چی باشم؟ تو به این فکر باش که« چه چیزی به تو درک میده که لیلة القدر چی هست؟ حواست هم باشه که لیلة القدر از هزار ماه بهتر هست».
هزار ماهی که در اون لیلة القدر نباشه،« لیلة القدر » از اون هزار ماه بهتر هست.
ارزش درک لیلۀالقدر از همه عمر یک فرد بیشتر است
اگر یک عمر بگذرانی( هزار ماه یک عمر هست ) اگر یک عمر بگذرانی و در اون عمر لیلة القدر نباشه، در اون درکی از لیلةالقدر نباشه، اون قیمت نداره. به فکر این باش که در دنیا یک شب بگذرانی و اون یک شب درک لیلة القدر باشه. به فکر این باش که در دنیا یک ساعت بگذرانی و اون ساعت درک لیلة القدر باشه.
اگر فردی یک عمر بگذارند و متوجه نباشه که لیلة القدر چی هست، در کی از لیلة القدر نداشته باشه، زندگی بدون لیلة القدر داشته باشه قیمتش خیلی پائین هست، اما اگر یک فرد دیگری یک شب رو در درک لیلة القدر بگذرانه ارزش او از عمر اون فرد اول بیشتر هست.
این یک نگاه به این آیه هست. اگر کسی در درک فضای لیلة القدر یک رفتار انجام بده ارزشش از اینکه هزار ماه( یک عمر ) اون رفتار رو بدون درک لیلة القدر انجام بده بالاتر هست. اگر یک کسی با درک لیلة القدر دو رکعت نماز بخونه ارزش‌اش از یک عمر نماز بدون درک لیلة القدر بالاتر هست.
پس درک لیلة القدر و رفتار در فضای لیلة القدر مهم باشه.
در لیلةالقدر ما به دنبال درک لیلۀالقدر باشیم
در لیلة القدر ما به دنبال چه چیزی باشیم؟ به دنبال درک لیلة القدر باشیم، به دنبال این باشیم که درک کنیم که لیلة القدر چی هست.
در ادامه خداوند میفرماید که« تَنزَّلُ الْمَلَئكَةُ وَ الرُّوحُ فِيهَا ». با تعجب میپرسیم که خدایا! تو گفتی که ما قرآن( یک چیزی رو ) در لیلة القدر نازل کردیم و بعد در اینجا میفرمایی که ملائکه و روح هم در اون نازل میشوند« بِإِذْنِ رَبهِّم مِّن كلُ أَمْرٍ(4) ».
