چند کلامی در مورد سوره عادیات؛ خداوند در سوره عادیات میفرماید که« بِسمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ وَ الْعَادِيَاتِ ضَبْحًا(1) فَالْمُورِيَاتِ قَدْحًا(2) فَالمُْغِيرَاتِ صُبْحًا(3) فَأَثَرْنَ بِهِ نَقْعًا(4) فَوَسَطْنَ بِهِ جَمْعًا(5) ».
آیات قرآن، تصویر اشیاء بزرگ و قیمتی عالم‌اند فلذا باید مرتفع ترجمه شوند
بله آیات رو باید مرتفع معنا کرد، آیات باید درخور قرآن معنا بشوند، آیات قرآن باید تصویر اشیاء بزرگی از عالم باشند، تصویر آیه گونه از اشیاء بزرگ عالم باشند. خداوند میفرماید که« وَ الْعَادِيَاتِ ضَبْحًا » یک شیئی هست، یک تصویری داره و اون تصویر این شأن رو داره که منِ خدا به اون قسم بخورم. بله اینجا باید درست معنا بشه.
«ضَبْحًا»، در سوره عادیات یعنی اوج سرعت
ما در آیات قرآن در مورد مومنین، متقین داریم که دعوت شده اند به سرعت گرفتن، سریع باشید، بدوید. بعنوان مثال داریم که« وَ سارِعُوا إِلى مَغْفِرَةٍ مِنْ رَبِّكُمْ وَ جَنَّةٍ عَرْضُهَا السَّماواتُ وَ الْأَرْضُ أُعِدَّتْ لِلْمُتَّقينَ ( آل عمران 133) » سرعت بگیرید، بدوید، خیلی سریع برید، آنقدر سرعت بگیرید که برید از هم سبقت بگیرید، عقب نمانید. خب این سرعت گرفتن میتونه تند تند راه رفتن باشه( اگر در راه رفتن بخواهیم مثال بزنیم ) یعنی کلا یک کاری رو با سرعت انجام دادن در یک کاری تعجیل داشتن. لزوما در سرعت گرفتن خیلی به انسان فشار نمیآد. اینکه من و شما گاهی مطرح میکنیم که فلانی برو کار رو سریع انجام بده. لزوما خیلی به اون فرد فشار نمیآد، میگه سستی نکن. نه تنها سستی نمیکنی بلکه در کار سرعت داشته باش. یک قدم جلو تر از سرعت، « ضبحا » هست. آنقدر سرعت بگیر که به نفس نفس بیفتی. تمام وجودت خیس عرق بشه، آنقدر سرعت بگیر که نفس هات به شماره بیفته. فرض کنید ظرفیت آخرین سرعت ماشینی دویست کیلومتر بر ساعت هست. شما میگی با این ماشین سرعت بگیر. این ماشین 120 کیلومتر بر ساعت حرکت میکنه. یک موقعی آنقدر سرعت میگیری که دویست کیلومتر بر ساعت با ماشین داری حرکت میکنی، اون موقع تمام موتور ماشین داره منفجر میشه.
«وَ الْعَادِيَاتِ ضَبْحًا»، یعنی حد سرعت را شکستن
اوج فشار بر روی این فرد در زمانی که به آخر سرعت گرفتن رسیده است وجود داره، از حد سرعت گرفتن عبور میکنه و اوج فشار بر او هست میشه« ضَبحَا ». یک افرادی هستند از این حالت هم عبور میکنند، اینها رو با چه واژه ای باید بگیم؟ واژه نداریم. سرعت گرفته اند و نه تنها سرعت گرفته اند بلکه از مرز سرعت گرفتن هم عبور کرده اند و به نفس نفس افتاده اند و تمام فشار بر روی اونها هست، نفس ها به شماره افتاده و تمام بدن خیس عرق هست و با تمام فشار دارند حرکت میکنند این رو میگیم« ضَبحَا ». یک کسی از این بالاتر و بیشتر بخواد بره چی باید به او بگیم؟ خداوند در آیه اول سوره عادیات فرموده است که« وَ الْعَادِيَاتِ ضَبْحًا » اینها« الْعَادِيَاتِ ضَبْحًا » هستند اینها از حد و مرز« ضَبحَا » هم عبور کرده اند.دیگه واژه نداریم که اونها رو معرفی کنیم فقط میتونیم بگیم اون« ضَبحَا » که انتهای تصور شما هست از اون هم عبور کردند و حد و مرز اون رو هم شکستند. این افراد رفتار این افراد قیمت داره و این افراد این جایگاه رو دارند که به اونها قسم خورده بشه.
قسم‌های خداوند در قرآن معیاری در ماجرای مورد نظر
در پرانتز یک نکته در مورد قسم عرض کنیم« وقتی خداوند به مطلبی، به شیئی قسم میخوره یک جهت در اون مطلب یعنی اون موضوعی که به اون قسم خورده شده است در این ماجرایی که قرار هست توضیح داده بشه یک معیار هست). قسم ها معیار هستند
قسم به عادیات، معیار، الگو و نشان‌دهنده جهت حرکت در شب به سمت صبح
بله با این نگاه در این ماجرایی که خداوند در سوره عادیات مطرح کرده است« الْعَادِيَاتِ ضَبْحًا » معیار هستند. معیار و الگوی حرکت هستند. جهت حرکت کجاست؟ جهت اینگونه حرکت کجاست؟« صبح ». حرکتی به سوی صبح. بله خداوند روش حرکت و الگوی حرکت به سوی صبح رو میفرماید که میخواهید به سوی« صبح » حرکت کنید چگونه حرکت کنید. یک جوری حرکت کنید که شأن داشته باشه، شأنی که خداوند بتواند به اون شأن قسم بخوره و به اون شأن تکیه کنه، اون شأن و اون نوع حرکت رو به عنوان الگو معرفی کنه. مقابل صبح چی هست؟ شب. اینکه خداوند مسیر حرکت رو به سمت صبح تعریف و ترسیم کرده یعنی اینکه فضای قبل از این شب هست( قبل از صبح شب هست )« وَ الْعَادِيَاتِ ضَبْحًا » در فضای شب هست،« فَالْمُورِيَاتِ قَدْحًا » در فضای شب هست.
«الْعَادِيَاتِ ضَبْحًا»، صفت یاوران ثاراللهی امام ع به سمت ظهور
بله ترسیم حرک به سوی صبح، حالت حرکت« الْعَادِيَاتِ ضَبْحًا » هست نه سر عت گرفتن بلکه بیشتر از سرعت گرفتن یعنی سرعت گرفتنی که به نفس نفس بیفتی و نفس هات به شماره بیفته و از سرعت زیاد تنگی نفس بگیری و از سرعت زیاد کمبود نفس پیدا کنی. آیا همین؟ نه! از این هم باید عبور کنی اما دیگه واژه ای نداره لذا خداوند میفرماید« وَ الْعَادِيَاتِ ضَبْحًا » از حد و مرز« ضبحا » عبور کردن، عبور کنندگان از حد و مرز ضبح. حالت حرکت یاوران ثاراللهی امام علیه السلام برای حرکت به سوی صبح ظهور باید اینطور باشه. شما میخواهی حرکت ثاراللهی داشته باشی باید اینطور باشی. اگر میخواهید که بر حرکت شما پرچم ثارالله نصب بشه باید اینطور باشی، باید حالت حرکت شما« الْعَادِيَاتِ ضَبْحًا » باشه، « فَالْمُورِيَاتِ قَدْحًا » باشه،« فَالمُْغِيرَاتِ صُبْحًا »باشه. برخی از السَّابِقُون نسبت به السَّارِعُون اینطور هستند. اونهایی که از السَّارِعون که سرعت گرفتند و جلوتر رفتند اینطور هستند.
سوره‌ی عادیات، شناسنامه حرکت اهل بیت ع به سمت ظهور
در رأس همه ی اینگونه رفتار کنندگان اهل بیت علیهم السلام هستند. سوره ی عادیات شناسنامه حرکت اهل بیت علیهم السلام به سوی صبح ظهور هست، ترسیم حرکت اهل بیت علیهم السلام به سوی صبح ظهور هست. ترسیم نوع حالت حرکت اهل بیت علیهم السلام به سوی صبح ظهور هست. این رفتار رو میشه در زندگی اهل بیت علیهم السلام جستجو و پیدا کرد. شما از این منظر سوره عادیات میتوانید حرکت امام حسین علیه السلام رو ببینید بخصوص از دوره ایام حرکت ایشون از مکه تا کربلا این مسیر حرکت سوره عادیات رو میتونید ببینید و از این منظر نگاه کنید، زمانی که شما از این دوربین نگاه میکنید، کلی حرف در حرکت کاروان امام حسین علیه السلام هست.
سوره عادیات، معیاری برای سنجش جریانات به سمت ظهور
خیلی از ماجراها رو میشه ذیل این داستان دید، کلاً ترسیم الگوی حرکت به سوی صبح در سوره عادیات هست. شما بقیه‌ی حرکت‌ها به سوی صبح رو در سایر ماجراها پیدا کنید و ذیل سوره عادیات بگذارید. سوره ی عادیات مَحَک اون ماجراها هست، مَحَکی هست که شما با اون معیار اون ماجرا ها و حرکت ها رو بدست میآرید. فضای ترسیم شده در سوره عادیات معیار هست. بقیه ی حرکت ها با این معیار سنجیده میشوند.
