خداوند میفرماید که ای کسانی که ایمان آورده اید« مَن يَرْتَدَّ مِنكُمْ عَن دِينِهِ » کسی از شما از دینش مرتد بشه پس بزودی در آینده خداوند قومی را خواهد آورد که یک سری ویژگی ها دارند.
یک فرض مطرح کنیم که آیا میشد که خداوند آیه رو اینجوری مطرح میفرمود؟( برداشتی که ما از این آیه میکنیم نزدیک به اون چیزی هست که الان عرض میکنیم یعنی ما فرض میکنیم که خداوند باید اینجوری آیه رو میفرمود)" ای کسانی که ایمان آورده اید!
اگر از دینتون مرتد بشید خدا یک کسانی رو جای شما میآره که از دینشون مرتد نشن و در دینشون مستحکم باشن."
سوالاتی در ذیل این آیه مطرح میشه؛
چرا خداوند فرموده است که« مَن يَرْتَدَّ مِنكُمْ عَن دِينِهِ؛ اگر یک کسی از شما از دینش مرتد بشه »چرا نفرموده است که" ای کسانی که ایمان آورده اید اگر مرتد بشید، اگر اکثرتون مرتد بشید، اگر بعضی هاتون مرتد بشید." چرا؟ خداوند فرموده که« اگر کسی از شما مرتد بشود.»
« يَأَيهُّا الَّذِينَ ءَامَنُواْ » اگر از ایمانتون دست بکشید، اگر اکثرتون از ایمانتون دست بکشید. آیا ابتدای آیه که خداوند میفرماید که« يَأَيهُّا الَّذِينَ ءَامَنُواْ مَن يَرْتَدَّ مِنكُمْ عَن دِينِهِ » اینجا صحبت از شرط هست؛ اگر کسی از دینش برگرده.
ببنید( البته این رو باید بررسی کنیم ) دوتا برداشت از این ترجمه ی آیه میشه داشت یکی اینکه" اگر کسی از شما مرتد بشه" ویا برداشت دیگر اینکه" کسی از شما از دینش مرتد میشه."
خب پس ببینید سوالاتی در مورد این آیه مطرح هست؛
چرا خداوند نمیفرماید که؛" ای کسانی که ایمان آورده اید اگر مرتد بشوید، اگر اکثر شما مرتد بشوید بزودی خداوند کسانی رو میآره که مرتد نشوند، از دینشون برنگردند" بلکه خداوند میفرماید که: " ای کسانی که ایمان آورده اید اگر کسی از شما از دینش مرتد بشه یا در اون برداشت معنایی دوم یعنی این برداشت که ای کسانی که ایمان آورده اید! کسی از شما از دینش مرتد میشه، پس در آینده نزدیک یا در آینده خداوند قومی رو میآره که« يحُبهُّمْ وَ يحُبُّونَه » اونها دارای یک سری ویژگی ها هستند.
چرا خداوند اون قوم رو میآره؟ چرا این ویژگی ها رو براشون مطرح میکنه؟ در ادامه خداوند میفرماید که« ذَلِكَ فَضْلُ اللَّهِ » این سوال پیش میآد که چه چیزی فضل خدا هست؟ خدا چه کار کرده است که این فضل الله هست؟
« يُؤْتِيهِ مَن يَشَاءُ» به هر کسی که بخواد ایتاء میکنه. خداوند چه چیزی رو ایتاء کرده؟ بر فرض یک موقعی خداوند میفرماید که ما مُلک به کسانی عطا میکنیم و« ذَلِكَ فَضْلُ اللَّهِ » و این فضل الله هست. خداوند در اینجا چه چیزی ایتاء کرده؟
یعنی آیا میتونه اینجوری باشه که خداوند یک قومی رو بجای اون کسانی که مرتد شدند میآره( یک قومی با اون ویژگی ها رو میآره) آیا این« فَضْلُ اللَّهِ » هست؟ آیا این رو خداوند مطرح میکنه?
اگر این هست پس چرا خداوند میفرماید« يُؤْتِيهِ مَن يَشَاءُ »؟
تحولات در جامعه اسلامی متاثر از ولایت خدا: ارتداد گروهی از افراد باعث حذف‌شان جایگزینی گروه دیگری است.
ببینید اگر اینجوری بگیریم یعنی اینکه خدایا! یک کسانی مرتد شدند، خداوند بجای این افراد مرتد شده یک قومی رو با یکسری ویژگی های خوب میآره و بعد میفرماید این« فضل الله » هست. پس چرا در ادامه میفرماید که« به هر کسی که بخواد ایتاء میکنه »؟
« وَ اللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ » خدا وسعت دهنده آگاه( عالم) است. سوال پیش میآد که خدا چه چیزی رو وسعت داد؟
چه چیزی رو وسیع کرد؟
خدایا! تو این رفتارها رو انجام میدی، چرا؟ تو چه کسی هستی؟ خداوند در آیه بعد خودش رو معرفی میکنه.
« إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ اللَّهُ »بدانید که ولی شما الله و رسول و« الذین آمنوا » هستند.
یک برداشت اینجا انجام میشه؛« حواستون باشه، اگر رفتار خطایی اینجا انجام بدید که اون ارتداد از دین هست خداوند این رفتارها رو انجام میده؛ یک قومی میآره که این ویژگی ها رو دارند و یک فضلی عطا میکنه».
چرا این خداوند این رفتارها رو انجام میده؟ چون خداوند« ولی » هست رسولش هم« ولی » هست و« الذین آمنوا» هم« ولی » هستند.
این مسیر تحول در جامعه اسلانی بخاطر ولایت خداست، خداوند بعضی ها رو حذف میکنه و بعضی ها با یک سری ویژگی ها و صفات رو میگذاره جای اونها و این« ولایت » خداست.
ولایت خداوند فقط منحصر به تک‌تک افراد نیست بلکه شامل کل جامعه اسلامی نیز میشود
اگر دیدیم که یک قومی، گروهی یک جایی پرچم برافراشته اند و دارای ویژگی های هستند« يَأْتىِ اللَّهُ بِقَوْمٍ يحُبهُّمْ وَ يحُبُّونَهُ أَذِلَّةٍ عَلىَ الْمُؤْمِنِينَ أَعِزَّةٍ عَلىَ الْكَافِرِينَ يجُاهِدُونَ فىِ سَبِيلِ اللَّهِ وَ لَا يخَافُونَ لَوْمَةَ لَائم » اینجا« ولایت » خدا رو ببینیم، اینجا« اعمال ولایت خدا » هست. یک بخشی از بروز ولایت خدا در جامعه مسلمین اینجا هست.
پس از این آیه یک برداشت میشه و اون این هست که« ولایت فقط بر تک تک افراد نیست بلکه ولایت بر جامعه هم مطرح هست». تغییر و تحولات اجتماعی هم ذیل ولایت خدا مطرح هست.
ما بسیاری از اوقات ولایت خدا رو در یکسری موضوعات فردی در یک سری امورات فردی میبینیم در حالی که در امورات کلان جامعه« ولایت خدا » مطرح هست. اینکه در جامعه مسلمین تغییر و تحولاتی اتفاق می افته آدم باید رصد کنه که ارتباط این اتفاق با ولایت خدا چی هست؟
آیه 54 سوره مائده حاکی از فراز و نشیب در جامعه مسلمین است که تحت ولایت خداوند صورت می‌گیرد
در آیه 54 خداوند میفرماید که" ای مومنین اگر کسی از شما از دینش مرتد بشه در ادامه میفرماید که« فَسَوفَ یَأتِی اللهُ » نمیفرماید که" فَیَأتِی اللهُ ". نمیفرماید که پس بلافاصله خداوند یک قومی رو بجای اونها میآره.
اینجوری نیست که اگر یک کسی در یک جامعه ای مرتد شد بلافاصله بعدش قومی بیاید و ممکن هست که بعدش قومی بیآد که اون ویژگی های« يحُبهُّمْ وَ يحُبُّونَهُ أَذِلَّةٍ عَلىَ الْمُؤْمِنِينَ أَعِزَّةٍ عَلىَ الْكَافِرِينَ يجُاهِدُونَ فىِ سَبِيلِ اللَّهِ وَ لَا يخَافُونَ لَوْمَةَ لَائم » رو ندارند و اونها هم مرتد بشن و دوباره قوم دیگری بیآیند که اون ویژگی های بیان شد در بالا رو ندارند و اونها هم برخیشون مرتد بشن تا در آینده قومی بیآیند که این ویژگی ها رو دارند.
این آیه حاکی از یک فراز و نشیب در جامعه ی مسلمین هست، فراز و نشیبی تحت ولایت خدا.
میفرماید که« مَن يَرْتَدَّ مِنكُمْ عَن دِينِهِ» اگر کسی از دینش مرتد بشه. سوال پیش میآد که دین اون چی هست؟ از چه چیزی برگرده؟
در دو جا خدا این مطلب رو مطرح میکنه یکی در توصیف قومی که بجای اونها( افراد مرتد) خواهند آمد. اون فرد مرتد بایستی یک سری شرایط، یک سری ویژگی ها داشته باشه که اون ویژگیها رو نداره و ثمره اش میشود ارتداد از دین، ثمره نداشتنِ اون ویژگی ها ارتداد از دین هست، اون ویژگی ها چی هستند؟« يحُبهُّمْ وَ يحُبُّونَهُ أَذِلَّةٍ عَلىَ الْمُؤْمِنِينَ أَعِزَّةٍ عَلىَ الْكَافِرِينَ يجُاهِدُونَ فىِ سَبِيلِ اللَّهِ وَ لَا يخَافُونَ لَوْمَةَ لَائم ».
خب در ادامه خداوند میفرماید که یک قومی رو بجای اون افراد خواهد آورد. سوال مطرح میشه که" این قوم میآن که چی بشن؟ چرا خداوند اینها رو میآره؟"
قومی که خداوند جایگزین مرتدان قرار می‌دهد کسانی هستند که با تحت ولایت قرار گرفتن جزء حزب الله می‌شوند
در آیه 56 خداوند میفرماید که« وَ مَن يَتَوَلَّ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ الَّذِينَ ءَامَنُواْ فَإِنَّ حِزْبَ اللَّهِ هُمُ الْغَالِبُونَ(56 المائده )» کسانی که در ولایت الله و رسول و الذین آمنوا قرار میگیرند و خودشون رو تحت ولایت قرار میدن اینها حزب الله هستند.
پس یک قومی هستند که یک سری ویژگی ها دارند، بخاطر اون ویژگی ها در ولایت قرار میگیرند و بخاطر قرار گرفتن در این ولایت جزء حزب الله میشن.
اون کسی که مرتد شده چی بوده؟ اون فرد کسی هست که از اون ویژگی ها که در آیه 54 مطرح شده نداره و بخاطر نداشتن اون ویژگی ها از ولایت بهره ای نداره و تحت ولایت قرار نمیگیره. از ولایت الله، رسول و الذین آمنوا دور میشه.
خداوند ضعف اون فرد مرتد رو مطرح میکنه و میگه یک قومی رو میآرم که اون ضعف هایی که تو داشتی رو نداشته باشه.
مرتدین کسانی هستند که به خاطر نداشتن برخی صفات نتوانستند تتحت ولایت خدا و رسول ص و مومنین قرار بگیرند
این ضعف ها رو نداشته باشه که بیاد و« تحت ولایت الله و الرسول و الذین آمنوا » قرار بگیرند.
تو یک ضعف هایی داشتی که اون باعث شد که از« ولایت الله و الرسول و الذین آمنوا » خارج بشی و این یعنی ارتداد از دین.
در ادامه در آیه 57 خداوند میفرماید که« « يَأَيهُّا الَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَتَّخِذُواْ الَّذِينَ اتخَّذُواْ دِينَكمُ هُزُوًا وَ لَعِبًا مِّنَ الَّذِينَ أُوتُواْ الْكِتَابَ مِن قَبْلِكمُ وَ الْكُفَّارَ أَوْلِيَاءَ » مبادا از یک کسانی که نسبت به دین شما رفتار درستی ندارند( چه از اهل کتاب از قبل شما و چه از کفار )« ولی» انتخاب کنید.
یعنی مبادا از ولایت« الله و الرسول و الذین آمنوا » خارج بشید.« وَ اتَّقُواْ اللَّهَ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ » در مورد این موضوع تقوا پیشه کنید.
منظور از مرتد شدن در آیه 54 کسی است که ارتدادش باعث مرتد شدن یک قوم میشود
ببینید در آیه 54 خداوند میفرماید که« يَأَيهُّا الَّذِينَ ءَامَنُواْ مَن يَرْتَدَّ مِنكُمْ عَن دِينِهِ » اگر اینجا منظور این باشه که یک نفر از شما مرتد میشه و فقط هم همون یک نفر مرتد میشه یا اینکه مثلا ده الی پانزده نفر مرتد میشن یا اینکه چند نفری مرتد میشن دلیل نمیشه که خداوند تهدید بکنه و بفرماید که بزودی در آینده قومی میآرم که این ویژگی های مطرح شده در آیه سوره مائده54 رو داشته باشه. خب در هر دینی ممکنه چند نفری مرتد بشن. از عکس العمل خداوند در قبال این ارتداد معلوم میشه که این ارتداد به ارتداد یک یا چند نفر منتهی و متوقف نمیشه( ممکنه با ارتداد یک یا چند نفر شروع بشه ولی به ارتداد یک قوم می انجامد و خداوند میفرماید من بخاطر این ارتدادی که اتفاق می افته قومی رو بجای شما میآرم وإلّا شاید خیلی منطقی نباشه که حالا در یک قوم هزاران نفر هستند و یک یا چند نفر هم مرتد شدند( این ممکنه در هر دینی اتفاق بیفته ) و به این خاطر خداوند عکس العمل نشون بده و بفرماید که قومی رو میآرم که این ویژگی ها رو داشته باشند. ارتداد این یک یا چند نفر به دنبال خودش ارتداد یک قوم رو به همراه داشته است.
ارتداد در این آیت یعنی اعراض از ولایت خدا و رسول و مومنین
خداوند به همین« الذین آمنوا » که در آیه 54 مطرح میشن در آیه 55 سوره مائده تذکر میده که حواستون باشه ولی شما الله و رسول و الذین آمنوا هستند، حواستون باشه که مرتد نشید. باید اینجوری نگاه کنیم به این آیه« حواستون باشه که مرتد نشید». ولایت رو بپذیرید، در ولایت الله و الرسول و الذین آمنوا قرار بگیرید و بدانید که الله ولی هست و اگر شما تحت ولایت الله قرار نگیرید با ولایتش یک قومی رو میآره که یک سری ویژگی ها داشته باشن و با اون ویژگی ها بتونن در در ولایت خدا قرار بگیرن و ولایت خدا رو بپذیرن و بواسطه ی اون حزب الله تشکیل بشه.
خدا و رسول و ممومنان با ولایت به دنبال تشکیل حزب الله هستند
« الله و الرسول و الذین آمنوا » با ولایتشون به دنبال تشکیل حزب الله هستند و از آیه 54 برمیآد که برخی ها از این ولایت اعراض کردند و مرتد از دین شدند و جماعت بسیاری رو به دنبال خودشون کشوندن و این باعث شد که حزب الله تشکیل نشه.
اینکه خداوند قومی رو بجای کسانی که مرتد شدند بیآره و به اونها ویژگی هایی بده که اونها بواسطه ی اون ویژگی ها بتونن در این ولایت قرار بگیرن« این فضل خدا بر آنها » است خداوند با فضلش با اونها رفتار کرده است و با فضلش با هرکسی رفتار نمیکنه بلکه خداوند با هرکسی که در مشیت او باشه با فضلش رفتار میکنه.
برای قرار گرفتن تحت ولایت باید واجد ویژگیهایی بود که از فضل خداوند نشأت می‌گیرد
خداوند با فضلش با قومی به گونه ای رفتار میکنه که دارای ویژگی هایی باشن و به بواسطه ی اون ویژگی ها در« ولایت الله والرسول و الذین آمنوا » قرار بگیرند.
مومنان باید در قبال مرتد شدن کسی در میانشان حساس و غیور باشند، رفتاری که مومنین صدر اسلام انجام ندادند
در ابتدای آیه 54 خداوند میفرماید که« يَأَيهُّا الَّذِينَ ءَامَنُواْ مَن يَرْتَدَّ مِنكُمْ عَن دِينِهِ » اگر کسی از شما از دینش مرتد بشه. معلوم میشه که مومنین باید حواسشون باشه که کسی از اونها از دینشون مرتد نشه، مومنین باید به این توجه داشته باشند که نکنه یک فردی در بینشون مرتد بشه و حواسشون باشه اگر کسی مرتد شد در اونها اثر نگذاره.
باید نسبت به این موضوع غیور برخورد کنیم. مومنین صدر اسلام نسبت به این موضوع غیور برخورد نکردند. چند نفری بین اونها مرتد شدند اما اونها غیور برخورد نکردند. و این باعث شد که ارتداد اونها بقیه ی جماعت مومنین و مسلمین رو به دنبال خودش بکشونه.
إن شاء الله که خداوند از این فضلش برهمه ی ما هم جاری کنه و ما رو صاحب اون ویژگی های قومی کنه که در آیه 54 مطرح هست و بواسطه ی اون وِیژگی ها بتونیم از ولایت خدا بهره مند بشیم و در ولایت الله و الرسول و الذین آمنوا قرار بگیریم.
برمحمد و آل محمد صلواتی بفرستیم؛ أللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم
