برای یافتن مقام زن در قرآن بسته به اینکه حیطه اصلی بحث چیست می‌توان به فراز هایی پرداخت که جایگاه زن و مرد را مطرح می‌کند و یا زنان مخاطب خداوند قرار گرفته‌اند و یا زنانی به عنوان الگو مطرح می‌شوند و امثال این آیات
بسم الله الرحمن الرحیم نکته ای در مورد بحث خانواده: یه بحث رو در بحث خانواده باید دنبال کرد با عنوان مقام زن، مقام زن چی هست؟ مقام زن خانه، مقام زن در خانواده چطور هست؟ چه جایگاهی داره؟ نسبت به مرد چه جایگاهی داره؟ کلاً نگاه به زن باید چطور باشه؟ خب این نیاز به بحث داره نیاز به کار داره از اصلی ترین جاهایی که میشه به این بحث پرداخت آیات قرآن مربوط به این موضوع هست خداوند در آیات مختلفی از جایگاه زن صحبت میکنه از مقامی که یک زن می تونه پیدا بکنه از جایگاهی که یک زن می تونه در نزد خداوند پیدا بکنه از ارتباطش با جایگاه مردها صحبت میکنه آیاتی از این دست مطرح هست الرِّجَالُ قَوَّامُونَ عَلَى النِّسَاء آیات مختلفی که مختص در مورد زنها صحبت میشه مورد خطاب قرار میگیرندبحثهایی براشون مطرح میشه الگوهایی از زنها که در آیات مختلف قرآن مطرح هست و تعاملات رفتاری که بین مردها و زنها در آیات قرآن مطرح هست همه ی این آیات رو میشه بررسی کرد با این نگاه که جایگاه زن رو پیدا کرد، یه موقعی شما به عنوان مثال تعاملات رفتاری بین مرد و زن رو دنبال می کنید با این نگاه که بدونید چه تعاملی باید باشه احکام و قوانین و قواعد بین مرد و زن چه چیزی باید باشه نگاه تون این هست دنبال این هستید این هم مهم هست جای خود ولی یه موقعی شما به دنیال این هستید که از این تعاملی که تعریف شده بین مرد و زن جایگاه مرد و زن رو پیدا کنید جایگاه زن رو دنبال کنید،
از بهترین آیات برای یافتن مقام حقیقی زن در خانواده، آیاتی است که در مورد فضاهای سخت بین زن و مرد روی می‌دهد مانند بحث طلاق اگر فرد دوم برای فرد اول جایگاه نداشت باید بلافاصله بعد از جدایی گفته می‌شد که رهایش کن و به او اهمیتی نده
خب از جمله آیاتی که میشه وارد اون شد و جایگاه زن رو پیدا کرد آیاتی هست که از تعاملات در فضای سخت و منفی بین مرد و زن صحبت میکنه ببینید شما اگر میخواید جایگاه یک فرد رو نسبت به دیگری بدونید و بدونید که اون فرد نسبت به دیگری چقدر ارزش داره چه جایگاهی داره یا باید داشته باشه یکی از مقاطعی که می تونید به این نگاه کنید این هست که بین اون دو فرد اختلاف باشه اختلاف شکل گرفته بعد نگاه کنید که اون فرد اول نسبت به اون نفر دوم چه رفتاری انجام میده و یا باید چه رفتاری انجام بده، شما از اون نتیجه می گیرید که اون فرد دوم چه جایگاهی در نزد این فرد داره و یا باید داشته باشه یعنی بخصوص بسیار مشخص در بحث اختلاف جایگاه یک فرد معلوم میشه با همین منطق یکی از جاهایی که در آیات قرآن میشه جایگاه زن رو فهمید اونجایی هست که بحث از طلاق هست اون جایی که مردی اقدام به طلاق زن کرده، خداوند اینجا چه نوع تعاملاتی مطرح میکنه؟ چه نوع قواعدی رو پایه ریزی میکنه و توصیه به چه قواعدی میکنه در این طلاق در این نوع تعاملی که باید شکل بگیره؟ در این اتفاقی که باید رخ بده؟ اینها می تونه ملاک جایگاه اون باشه اگر یک فردی در زمان اختلاف برای فرد دوم هیچ اهمیتی نداشته باشه یعنی در واقع اگر فردی برای فرد اولی جایگاهی نداشته باشه در زمان اختلاف بلافاصله گفته میشه که ازش چشم بگردون رهاش کن اون که اصلاً در دوران خوبی هم برای تو جایگاهی نداشت حالا که دعوا دارید، حالا که اختلاف دارید حالا که اصلاً نمی خوای او رو، پس به طریق اولی رهاش کن،
خداوند سوره‌ای با عنوان طلاق فرستاده خود این رساننده مقام زن در نزد خداست
آیات مربوط به قواعد و دستورالعملها برای مردانی که می خواهند زنان شون رو طلاق بدند از آیاتی هست که جایگاه ویژه ی زن رو نشون میده یعنی از جمله آیاتی هست که جایگاه ویژه ی زن رو نشون میده از جمله ی این آیات سوره ی طلاق هست خداوند یک سوره قرار داده برای بحث طلاق شما سوره ی طلاق رو می بینی با این نگاه بفرمایید یعنی سوره ی جایگاه زن سوره ی مقام زن، بله جایگاه زن در قرآن بسیار بالا هست
بسیاری از کسانی که مدافع حقوق زنان هستند از آن جا که به حقوق قرآنی زنان آگاهی ندارد ضایع کننده حقوق ایشان شده‌اند
اصلاً باید زنان جنبش درست کنند پویش درست کنند در دفاع از حقوق خودشون اون هم دفاع از حقوق مبتنی بر قرآن چون بسیاری از حقوق شون ضایع شده متأسفانه سردمدار دفاع از حقوق زنان کسانی شدند زنانی شدند که آگاهی به معارف قرآنی ندارند و اتفاقاً با عَلَمهایی که بلند کردند و حرکت می کنند حقوق زنان رو دارند ضایع می کنند با نادانی که نسبت به این موضوعات دارند حقوق زنان رو دارند ضایع می کنند
در هنگام طلاق هیچ محبتی بین زن و مرد وجود ندارد ولی باز هم در سوره طلاق به مرد گفته شده که در موقع طلاق عده را لحاظ کنید و تقوا بورزید
بله سوره ی طلاق از این نگاه جایگاه زن هست ببینید یه مروری کنیم سوره ی طلاق رو در سوره ی طلاق می‌فرماید که اعوذ بالله من الشیطان الرجیم بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ ای نبی وقتی که بنا دارید زنان تون رو طلاق بدید اونها رو با توجه به عده طلاق بدید یعنی وقتی می خواید زنان تون رو طلاق بدید خب طلاق کی اتفاق میافته؟ موقعی که دعوایی هست موقعی که اختلافی هست یک مردی اگر میخواد زنش رو طلاق بده یعنی دیگه محبتی وجود نداره یعنی اختلاف پیش اومده محبت وجود نداره گسستگی بین شون اتفاق افتاده گسستگی عاطفی گسستگس مهر و محبت بین شون اتفاق افتاده و میخواد طلاق بده می فرماید باشه میخوای طلاق بدی؟ دوران عده رو در نظر بگیر یعنی چی؟ یعنی دوران عده رو حساب کن بعد بلافاصله می فرماید که وَاتَّقُوا اللَّهَ حواست باشه از این نباید عدول کنی تقوای خدا داشته باش تقوای خدا داشته باشیم
از جمله سوره هایی که تذکر به تقوا برای مردان در ان بیشتر است سوره طلاق است
از جمله سوره هایی که از جمله موضوعاتی که خداوند بیشترین تذکر تقوا رو به مردان داره موضوع طلاق هست و در سوره ی طلاق مطرح شده، تقوای خدا داشته باشید اونها رو از خونه هاشون بیرون نکنید،
بعد از عده نیز یا او را به نیکی در خانه نگه دار یا با مهربانی ترک کن و دعوا راه نینداز و در این کار اگر تقوا بورزی خدا برایت راه خروج قرار می‌دهد و اگر تقوا نداشته باشی به بن بست می‌رسی
آقا میخوای طلاقش بدی طلاقش هم دادی از خونه بیرونش نکن، آقا من باهش اختلاف دارم من با این فرد دعوا دارم هیچ محبتی هم بهش ندارم ازش کدورت دارم ازش بدم میاد می فرماید که لَا تُخْرِجُوهُنَّ مِن بُيُوتِهِنَّ نمیگه لَا تُخْرِجُوهُنَّ مِن بُيُوتِکُم، مِن بُيُوتِهِنَّ هنوز خونه ی اونهاست بیرون شون نباید بکنی مگر اینکه فاحشه ی مبینه ای از اونها سر بزنه تِلْكَ حُدُودُ اللَّهِ این حدود خداست وَمَن يَتَعَدَّ حُدُودَ اللَّهِ فَقَدْ ظَلَمَ نَفْسَهُ هر کی از حدود خدا تعدّی کنه به خودش ظلم کرده، لَا تَدْرِي لَعَلَّ اللَّهَ يُحْدِثُ بَعْدَ ذَلِكَ أَمْرًا چه میدونی شاید خدا یه امری رو دنبال میکنه وقتی این دوره تمام شد وقتی او رو در دوران عده در خانه نگه داشتی و این دوره تمام شد یا او رو به معروف نگه دار و یا اگر نمیخوای دیگه نگه داری و میخواین بین تون فراقی اتفاق بیافته و کاملاً جدا بشید فَارِقُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ چوب بر ندار دعوا راه نیانداز احترام نگه دار توهین نکن تحقیر نکن، بین تون جدایی بیافته به معروف، منکری بین تون اتفاق نیافته، فَارِقُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ نه به منکر، در این فضا هم اگر قرار شد فراقی اتفاق بیافته شهادت بگیرید و تقوا پیشه کنید این موعظه ای هست برای اگر کسی اهل ایمان به خدا و یوم الاخر باشه از این موعظه میگیره پند میگیره و کسی که تقوای خدا رعایت کنه خداوند برای او محل خروجی قرار میده و الا اگر تقوا رو رعایت نکنه بخاطر این رفتارش بخاطر عمل نکردن به این رفتار اگر این تعامل رو رعایت نکنه خداوند او رو به بن بست می کشونه، تهدید خدا شروع شد مَن يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَل لَّهُ مَخْرَجًا اگر کسی تقوا داشته باشه یعنی این تعاملی که تعریف شد رو در زمان طلاق و در زمان فراق بعد از طلاق رعایت کنه خدا براش محل خروجی قرار میده ولی اگر رعایت نکنه خدا براش بن بست قرار میده و اگر تقوا رعایت کنه خداوند برای او محل خروج قرار میده وَيَرْزُقْهُ مِنْ حَيْثُ لَا يَحْتَسِبُ و به او رزق میده از جایی که حساب نداره وَمَن يَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ و هر کسی به خدا توکل کنه خدا برای او کافی هست یعنی هر کسی در این مسیر بر اساس فرمان خدا و امر خدا پیش بیاد و به خدا توکل کنه خدا برای او کافیست، با نفسش نباید پیش بره با هوای نفسش نباید پیش بره إِنَّ اللَّهَ بَالِغُ أَمْرِهِ خدا به بلوغ رسانده ی امر خودش هست
« قَدْ جَعَلَ اللَّهُ لِكُلِّ شَيْءٍ قَدْرًا»، خداوند برای زنها قدر و منزلتی قرار داده که باید توسط مرد حتی در دوره طلاق رعایت شود
قَدْ جَعَلَ اللَّهُ لِكُلِّ شَيْءٍ قَدْرًا خدا برای هر چیزی قدری قرار داده خداوند برای هر شیئی قدری قرار داده خداوند برای هر شیئی منزلتی قرار داده، هر شیئی منزلتی داره هر شیئی قدری داره همین طور نیست که شما با هر شیئی هر جوری که دوست دارید برخورد کنید آقا همسر بوده و من الان با او کدورت دارم و هیچ محبتی ندارم، باشه او قدر و منزلتی داره خداوند برای هر شیئی و هر کسی قدر و منزلتی قرار داده شما نمی تونی همین طوری سر خود با او برخورد کنی،
در دوره طلاق، میبایست اوضاع خاص زنانه مانند بارداری نیز لحاظ گردد
در آیات بعد شرایط خاصی از زنها مطرح میشه که درون شرایط خاص از زنهایی که بنا هست اونها رو طلاق بدید از همسرانی که قراره مردان اونها رو طلاق بدند شرایط خاصی مطرح میشه و در اون شرایط خاص از جمله دوران بارداری و دوران وضع حمل مطرح میشه که این رو هم باید لحاظ کنید اگر زنی باردار هست و شما بنای طلاق او دارید باید او را تا وضع حمل خود در خانه ی خود نگه دارید و بمونه، نسبت به این تقوا داشته باشید وَمَن يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَل لَّهُ مِنْ أَمْرِهِ يُسْرًا دوباره تذکر به تقوا ذَلِكَ أَمْرُ اللَّهِ این امر خداست أَنزَلَهُ إِلَيْكُمْ نازل کرد آن رو به سوی شما وَمَن يَتَّقِ اللَّهَ يُكَفِّرْ عَنْهُ سَيِّئَاتِهِ وَيُعْظِمْ لَهُ أَجْرًا هر کی تقوا داشته باشه خداوند گناهان او رو می بخشه و اجرش رو زیاد میکنه،
در دوره طلاق باید در جایی که در شأن اوست او سکنی دهی و به او ضرر نرسانی و هزینه هایش را پرداخت نما
خب زنها رو میخواد در خونه نگه دارید همسری که مردی که قراره همسرش رو طلاق بده پس تا اینجا مطرح شد مردی که قراره هست همسرش رو طلاق بده برای یک دوره ای باید همسرش رو در خانه نگه داره و روابط حسنه ای با او داشته باشه و در زمان جدا شدن بعد از اون دوره هم باید به معروف از او جدا بشه و نه به منکر و چندی بار در جزئیات این مسئله تذکر به تقوا داده شد در ادامه توضیحاتی از دورانی که میخواید او رو نگه دارید در ادورانی که تصمیم به طلاق گرفتید و طلاق دادید و دورانی هست که بناست او در خانه بمانه چگونه باید رفتار کنید؟ أَسْكِنُوهُنَّ مِنْ حَيْثُ سَكَنتُم مِّن وُجْدِكُمْ هر کجایی که خودتون سکونت دارید اونها رو سکونت بدید، آقا من میخوام طلاق بدم دیگه چه معنی داره میرم براش یک جایی یه جای کوچولویی یک جای محقّری تهیه می کنیم اونجا بمونه این ضعیفه باید بره اونجا بمونه، نه اونجایی که خودت سکونت داری باید سکونتش بدی، وَلَا تُضَارُّوهُنَّ لِتُضَيِّقُوا عَلَيْهِنَّ سعی نکنید که به او ضرری برسونید سعی نکنید که به اونها ضرری برسونید که بهشون سخت گرفته باشید حتی در این فضا نرید، باشه نگه شون میدارم ولی یه کم بهش سخت میگیرم، اگر باردار هست باید در شان او برای او هزینه کنید تا زمانی که وضع حمل کنه، اگر به بچه شیر میده باید اجر شیر دادنش رو به او بدید، این در چه زمانی هست؟ وقتی که او رو میخواد طلاق بدید یا زمانی که او رو طلاق دادید باید اجرش رو بدید نباید بفرمایید وظیفه اش هست به من چه، و بین خودتون بر اساس معروف تعامل کنید خب اینجا بحث تعاملات مطرح هست همین ادامه داره تا اینکه وقتی میخواید برای او هزینه کنید به اندازه ی وسعتون هزینه کنید نه کمتر،
«وَكَأَيِّن مِّن قَرْيَةٍ عَتَتْ عَنْ أَمْرِ رَبِّهَا»، بسیاری از اقوام این رعایت مقام را در ممورد زنان انجام ندادند که خداوند ایشان را عذاب نمود
خب یه سری قواعد مطرح هست پس تا اینجا یعنی در هفت آیه ی اول سوره ی طلاق از دوازده آیه تعاملات تناسبات نوع رفتار مرد با همسرش زمانی که میخواد او رو طلاق بده مطرح هست بسیار تذکر داده شد به تقوا اینکه اینها حدود خداست باید حدود خدا رو رعایت کنی اینکه خداوند برای هر شیئی قدری قرار داده و شما نمی تونی اون قدر رو نادیده بگیری، آیه ی هشتم خداوند می فرماید وَكَأَيِّن مِّن قَرْيَةٍ عَتَتْ عَنْ أَمْرِ رَبِّهَا چه قریه هایی که سر پیچی کردند از امر رب شان، از کدام امر؟ امری که همین بالا مطرح هست امری که در ابتدای سوره مطرح هست از این موضوع از تعامل با زن بر اساس تقوا اون هم در دوران اختلاف چه قضیه‌هایی سر پیچی کردند از امر رب شان و رسولان شان وقتی که این سرپیچی رو انجام دادند فَحَاسَبْنَاهَا حِسَابًا شَدِيدًا ما از اونها حساب شدیدی کشیدیم ما اونها رو به حساب شدیدی محاسبه کردیم وَعَذَّبْنَاهَا عَذَابًا نُّكْرًا و گرفتار عذاب کم نظیری شدند و اونها رو گرفتار عذاب خاصی کردیم اونها رو عذاب کردیم به عذابی خاص فَذَاقَتْ وَبَالَ أَمْرِهَا وَ كَانَ عَاقِبَةُ أَمْرِهَا خُسْرًا آنها نتیجه ی رفتارشون رو دیدند و عاقبت این رفتارشون خسران بود اینجا آدم مطرح میکنه الان این رو در فضای جامعه اگر مطرح کنی مطرح میشه که آقا یه طلاق هست دیگه... طلاق که دیگه اینقدر دعوا نداره اصلاً طلاق خودش دعوا هست أَعَدَّ اللَّهُ لَهُمْ عَذَابًا شَدِيدًا نه تنها خود اونها رو در همین دنیا گرفتار عذاب کم نظیری کردیم بلکه برای اونها عذاب شدیدی آماده کرده ایم در قیامت فَاتَّقُوا اللَّهَ پس تقوای خدا داشته باشید يَا أُوْلِي الْأَلْبَابِ ای کسانی که خرد دارید تقوای خدا داشته باشید
ادامه آیات سوره طلاق را نیز باید در همان فضای تذکرات در مورد مردان با زنانشان در هنگام اختلاف بررسی نمود
یا الَّذِينَ آمَنُوا قَدْ أَنزَلَ اللَّهُ إِلَيْكُمْ ذِكْرًا ای کسانی که ایمان دارید خداوند به سوی شما ذکری رو نازل کرده خداوند به سوی شما ذکر رو نازل کرد تا از اون تذکر بگیرید خب در ده آیه ی اول خداوند در ابتدا قواعد مربوط با تعامل با زن در دوران اختلاف رو مطرح میکنه و بعد در چند آیه بعد مثال میزنه از کسانی که این قواعد رو رعایت نکردند و چگونه عقوبت شدند در آیه ی یازدهم می فرماید رَّسُولًا يَتْلُو عَلَيْكُمْ آيَاتِ اللَّهِ رسولی به سوی شما فرستادیم که يَتْلُو عَلَيْكُمْ آيَاتِ اللَّهِ مُبَيِّنَاتٍ آیات مبینات خدا رو بر شما تلاوت کنه این بحث رو ذیل اون بحث تعامل با همسر در دوران اختلاف دنبال کنید رسول اومده آيَاتِ اللَّهِ مُبَيِّنَاتٍ رو بر شما تلاوت کنه شما از این آيَاتِ اللَّهِ مُبَيِّنَاتٍ بهره نمی برید وقتی که اون تعامل صحیح رو ندارید لِّيُخْرِجَ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ تا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ رو از ظلمات خارج کنه به سمت نور وَمَن يُؤْمِن بِاللَّهِ و کسی که ایمان بیاره به خدا و عمل صالح انجام بده يُدْخِلْهُ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا أَبَدًا قَدْ أَحْسَنَ اللَّهُ لَهُ رِزْقًا خداوند او رو به جنات وارد خواهد کرد و در اونجا رزق نیکویی دریافت خواهد کرد در انتها خداوند سیطره ی خودش رو به رخ میکشه اللَّهُ الَّذِي خَلَقَ سَبْعَ سَمَاوَاتٍ وَمِنَ الْأَرْضِ مِثْلَهُنَّ خداوند کسی هست که هفت آسمان را آفرید و زمین را مثل آسمانها، يَتَنَزَّلُ الْأَمْرُ بَيْنَهُنَّ امر رو بین اونها نازل کرد لِتَعْلَمُوا تا بدونید که أَنَّ اللَّهَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ خدا بر همه ی اشیاء قدیر هست وَأَنَّ اللَّهَ قَدْ أَحَاطَ بِكُلِّ شَيْءٍ عِلْمًا خداوند به هر شیئی عمل داره و به همه ی اشیاء علم داره علمش به همه ی اشیاء احاطه داره شما در سیطره ی خداوند هستید در سیطره ی خداوند درست رفتار کنید تقوای خدا داشته باشید نشون بدید که مومن به الله و الیوم الاخر هستید، کجا نشون بدید؟ موقعی که اختلاف دارید با همسرتون و میخواد او رو طلاق بدید به قواعد خدا به حدود خدا پایبند باشید اگر این کار رو نکنید خداوند به شما سخت خواهد گرفت، چرا؟ چون خداوند برای هر شیئی قدری قائل است و شما اون قدر رو مراعات نکردی و خداوند به رفتار شما در نهان و آشکار علم داره بله اینجا یکی از مواردی هست که میشه جایگاه زن رو شناخت جایگاه همسر رو شناخت یه مردی میخواد همسرش رو طلاق بده با او رابطه ی عاطفی نداره رشته های مهر و محبت بریده شده خداوند چه قدر و منزلتی برای زن قائل هست و چگونه از زن دفاع میکنه چگونه از جایگاه زن دفاع میکنه کاملاً جبهه گرفته علیه مردها که باید این مسیر رو به درستی و با صحت و بدون منکر پیش برید
