در ابتدای سوره اعلی خطاب به رسول الله ص گفته می‌شود که اسم رب خود را تسبیح نما و بعد معارف و توصیفاتی از ربّ مطرح می‌گردد
بسم الله الرحمن الرحیم مبحث بسم الله، در بحث بسم الله الرحمن الرحیم یکی از محل های بحث این موضوع سوره ی اعلی هست، در سوره ی اعلی خداوند می فرماید که بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحيمِ سَبِّحِ اسْمَ رَبِّكَ الْأَعْلَى در ابتدای سوره اولین آیه ی سوره ی اعلی مطرح هست که ای رسول تسبیح کن اسم رب ات رو، اسم رب رو تسبیح کن، ربی که اعلی هست بعد یکسری توضیحات در مورد توصیفات در مورد رب مطرح هست ربی که خَلَقَ فَسَوَّى خلق کرد و سپس سَوَّى کرد ربی که قَدَّرَ فَهَدى قدر کرد و تقدیر کرد و سپس هدایت کرد ربی که أَخْرَجَ الْمَرْعى مرعی رو خارج کرد فَجَعَلَهُ غُثاءً أَحْوى سپس اون رو غُثاءً أَحْوى قرار داد اینها توصیفات رب بود پس بحث اصلی پنج آیه ی اول چی هست؟ این هست که سَبِّحِ اسْمَ رَبِّ اسم رب رو تسبیح کن، ربی که این توصیفات رو داره ربی که این کارها رو کرده این کارها رو می بینی؟ خدایی که خَلَقَ فَسَوَّى خدایی که دارای این توصیفات هست اسم اون رب رو تسبیح کن، یه معرفت از رب مطرح هست وقتی توصیف میشه یعنی معرفت از رب مطرح هست یعنی شما این معرفت رو به رب داشته باش چهار آیه حداقل به صورت کامل معرفت از رب مطرح هست شناخت بیشتر از رب توصیف کردن رب، این توصیف رو بشناس حالا این رب که اعلی هست شناختی اسمش رو تسبیح کن، اسم این رب رو تسبیح کن الان اسم این رب رو تسبیح کن
در فراز دوم مطرح است که بزودی خداوند بر رسول الله صقرائتی انجام می‌دهد که زمینه قرائت رسول الله ص است
سَنُقْرِئُكَ به زودی زمینه ی قرائت برای تو ایجاد می کنیم یعنی به تعبیری به تو اقراء می کنیم که تو قرائت کنی، بزودی زمینه ی قرائت رو در آینده برای تو ایجاد می کنیم فَلا تَنْسى پس تو نسیان نمی کنی پس تو بی اعتنایی نمی کنی پس به زودی زمینه ی اقراء رو برای تو فراهم می کنیم پس تو بی اعتنایی نمی کنی الا به آنچه که مشیت خداوند باشه همانا خدا هست که عالم به آشکار هست به آشکار علم داره و به آن چه که مخفی باشه، این ها هم توضیحات بعد از اقراء، پس تا اینجا دو گام برای رسول الله صلوات الله علیه مطرح هست دو تا مطلب یکی سَبِّحِ اسْمَ رَبِّكَ یکی سَنُقْرِئُكَ زمینه ی اقراء برای تو فراهم میشه و به واسطه ی این اقراء یه سری تبعات هست،
در مرحله بعد یسیر قرار دادن موضوعاتی بر رسول الله ص مطرح می‌گردد
گام بعد وَ نُيَسِّرُكَ زمینه ی اقراء برای تو فراهم میشه و یعنی زمینه ی اقراء رو برای تو فراهم می کنیم زمینه ی قرائت رو، پس ما به زودی بر تو سَنُقْرِئُكَ یعنی به زودی بر تو قرائت می کنیم که زمینه ای ایجاد میشه که تو هم قرائت بکنی، ما به زودی بر تو قرائت می کنیم، به زودی بر تو قرائت می کنیم که زمینه ای ایجاد میشه تو هم بتونی قرائت کنی، وَ نُيَسِّرُكَ و مسیر می کنیم برای تو یا یسیر می کنیم برای تو،
در فراز بعدی گفته می‌شود که ای رسول تذکر بده و فقط اهل خشیت و فلاح، متذکر می‌شوند و اشقیاء دوری می‌گزینند
پس ببینید یک امر ابتدا مطرح هست سَبِّحِ ای رسول تسبیح کن، تا فعل رو خداوند می فرماید که من برای تو انجام میدم بزودی بر تو قرائت می کنیم که زمینه ای برای قرائت کردن تو خواهد بود و یسیر می کنم برای تو، بعد دوباره می فرماید خب حالا که اینجوری می کنم فَذَكِّرْ پس ذکر کن، خب ذکر کن پس ذکر بده یعنی تذکر بده، چی رو تذکر بده؟ پس ای رسول تذکر بده، رسول خودت تسبیح کن رسول تذکر بده که البته متذکر نمیشند همه ی افراد، بخشی افراد که مَنْ يَخْشى هستند متذکر میشند اهل ذکر میشند بخشی از افراد که از اشقیاء هستند فاصله می گیرند بخاطر این فاصله گرفتن میرند در نار کبری، نار کبرایی که اونجا نه مرگ هست و نه حیات، نه می میرند نه زنده می مونند، قَدْ أَفْلَحَ مَنْ تَزَكَّى کسی که اهل تزکیه هست کسی که تزکیه کرد به فلاحت میرسه، کسی که اهل تزکیه هست و ذکر کرد اسم رب رو و صلاۀ بجا اورد به فلاحت خواهد رسید قطعا به فلاح میرسه،
محور بحث در سوره اعلی اسم ربّ است؛ ای رسول اسم ربّ را تسبیح نما به یک معنا یعنی آن‌را از هر بدی و کاستی منزه بدان چرا که خداوند می‌خواهد برای تو قرائتی انجام دهد؛ البته در مورد مردم هم تو تذکر بده تا اهل ذکر در مورد اسم ربّ شوند
ای رسول خدایی که دارای یکسری توصیفات هست اون توصیفات خیلی مهمه ، خدایی که دارای این توصیفات هست این توصیفات، اسم این خدا رو تسبیح کن تو باید اسم این خدا رو تسبیح کنی، چرا؟ من بزودی به تو قرائت خواهم کرد و زمینه ی قرائت رو برای تو فراهم خواهم کرد بزودی یه اتفاقی قراره بیافته یه قرائتی، یه اتفاق از جنس قرائت و من می خوام که مسیر به آسانترین شکل برای تو باشه، پس مردم چی پس دیگران چی؟ رسول بهشون تذکر بده اونها رو بکشون به ذکر ذکر براشون منفعت داره اونها باید بیاند سراغ ذکر، ذکر برای اونها منفعت داره، ذکر چی؟ شما از ادامه ی داستان متوجه میشه که اسم رب، اونها رو بکشون به ذکر اسم رب، ذکر براشون منفعت داره بیاند سراع ذکر اسم رب، ای رسول، دوباره عرض می کنیم ای رسول اسم رب رو تسبیح کن ربی که دارای این اوصاف هست محور داستان چیه؟ اسم رب از یه نگاه، در سوره ی اعلی خداوند می فرماید رسول اسم رب رو تسبیح کن ربی که اعلی هست ربی که دارای این ویژگی هاست ربی که خلق کرده و تفکیک کرده ربی که قَدَّرَ رو انجام داده، تقدیر انجام داده و هدایت کرده و ربی که مکانی درست کرده برای رعایا، حالا به یه معنا ربی که أَخْرَجَ الْمَرْعى ربی که غُثاءً أَحْوى ای رسول این رب رو اسم این رب رو تسبیح کن یعنی این معرفت به رو رب داشته باش حالا اسمش رو تسبیح کن با این معرفت اسم او رو تسبیح کن، منزه کن اسم او را ، به یه معنا تسبیح کردن یعنی منزه کردن،
تسبیح اسم ربّ به یک معنا یعنی هر اسمی را به او نسبت نده چرا که اسماء الحسنی متعلق به اوست
منزه کن اسم او رو، یه معنای تسبیح اسم یعنی اینکه هر اسمی رو به او نسبت نده، رب تو دارای این اوصاف هست هر اسمی رو به او نسبت نده این شروع تسبیح اسم رب هست لذا میشه (لَهُ الْأَسْماءُ الْحُسْنى) اسماء حسنی برای اوست هر اسمی رو به او نسبت نده بعضی ها هر اسمی رو سعی می کنند به او نسبت بدند لذا خداوند به بعضی ها می فرماید اینها اسمائی هست که سَمَّیتُهُ اینها اسمهایی هست که شما گذاشتید هر اسمی رو نمی تونی به او نسبت بدی حالا قریب به این معنا هست، سَبِّحِ اسْمَ رَبِّكَ هر اسمی رو به او نسبت نده و اسم او رو پیدا کن و اسم او رو منزه کن و اسم او رو سر لوحه قرار بده اسم او راهگشا خواهد بود بزودی ما بر تو قرائت می کنیم بزودی ما بر تو اقراء می کنیم و میسر می کنیم و یسیر می کنیم به آسان ترین شکل،
تنها کسانی که اهل خشیت باشند می‌توانند از ذکر اسم ربّ بهره ببرند این افراد مفلحین هستند ولیکن بیشتر انسانها از حیات دنیا اثر می‌گیرند و نه از آخرت
خب دیگران چی؟ دیگران هم کشیده بشند به تسبیح تسبیح اسم رب، خداوند می فرماید که پس به دیگران تذکر بده دیگران رو بکشون به ذکر، ذکر براشون منفعت داره، به ذکر چی؟ بعضی ها کشیده میشند به این ذکر کسانی که مَنْ يَخْشى، بعضی ها فاصله می گیرند از این ذکر، کیا؟ اشقیاء، اگه از این ذکر فاصله بگیرند چه اتفاقی براشون میافته؟ یه صحنه ای هست که سخته، صحنه ی نارَ الْكُبْرى هست اگه فاصله بگیرند میرند تو نارَ الْكُبْرى، جایی که نه مرگ هست و نه حیات، مَنْ يَخْشى اهل ذکر میشند پس چه کسانی سرافراز خواهند شد؟ کسانی که تزکیه بشند اهل ذکر بشند اهل نماز، کسانی که تزکیه بشند اهل ذکر اسم رب بشند و اهل صلاۀ، پس دیگران رو بیار سراغ ذکر اسم رب، چرا؟ چون کسانی سرافراز هستند که تزکیه بشند ذکر اسم رب کنند و سپس صلاۀ بجا بیارند ولی اما ممکنه دنیا اونها رو به غفلت بکشونه و براشون مهم بشه در صورتی که باید آخرت براشون مهم باشه وَ الْآخِرَةُ خَيْرٌ وَ أَبْقى، بلکه شما حیات دنیا رو انتخاب می کنید و از حیات دنیا اثر می گیرید در صورتی که آخرت خیر هست و ابقی هست و باقی ماندی هست، این داستانی که عرض شد إِنَّ هذا لَفِي الصُّحُفِ الْأُولى این داستان در صحف اولیه هست در کتاب های اولیه هستش گفته شده، صُحُفِ إِبْراهيمَ وَ مُوسى در صحف ابراهیم و موسی، یعنی اونجا هم این بحث مطرح بوده،
دو بخش کلی سوره اعلی: ابتدا افعال و موضوعاتی مربوط به رسول الله ص و بخش دوم مربوط به انسانها
بله در سوره‌ی اعلی دو بخش داریم یک بخش اول که تا آیه ی هشتم هست ماجرایی که برای رسول الله صلوات الله علیه مطرح هست یعنی بر رسول الله مطرح هست افعالی هست که بر رسول الله برای خود ایشون انجام میشه تسبیح می کنه خود ایشون، برای خودشون هست یا قرائت و بحث میسر و آسان شدن که برای خود ایشون هست بعد در ادامه فعلی از رسول الله برای انسانها مطرح هست فَذَكِّرْ پس تذکر بده به انسانها که ذکر براشون منفعت داره.
در قبال تذکر رسول الله ص، اسان‌ها دو دسته می‌شوند آنهایی اهل ذکر هستند و از آخرت اثر می‌گیرند و دسته دوم اشقیاء که اثرگیری آن‌ها از دنیاست
این تذکر که میدی انسانها دو دسته میشند بعضی ها از این تذکر اثر می گیرند یعنی اهل ذکر میشند بعضی ها از این تذکر اثر نمی گیرند و فاصله می گیرند به این تذکر بها نمی دند و فاصله می گیرند اونهایی که فاصله می گیرند جاشون در نارَ الْكُبْرى هست و اونهایی که اثر می گیرند اهل فلاح هستند اونها با سه ویژگی اهل فلاح هستند کسانی که اهل تزکیه باشند اهل ذکر رب بشند و اهل صلاۀ، اینها به فلاح و رستگاری میرسند ولی به همین شکل آدم ها دو دسته هستند یعنی در آیه ی شانزده و هفده هم این دو دستگی مطرح هست برخی ها به دنیا به حیات دنیا می پردازند برخی ها به آخرت، برخی ها حیات دنیا رو اختیار می کنند برخی ها آخرت رو اختیار می کنند، بَلْ تُؤْثِرُونَ الْحَياةَ الدُّنْيا برخی ها حیات دنیا رو اختیار می کنند از دنیا اثر می گیرند از حیات اثر می گیرند، برخی ها به آخرت توجه دارند در نگاه شون آخرت خیر هست و باقی موندنی، بله اونی که از حیات دنیا اثر می گیره چطور می تونه بیاد و اهل ذکر اسم رب باشه، ای رسول ماجرای بزرگی برای تو در پیش هست و من می خوام این ماجرای تو رو خیلی آسون کنم به آسان ترین شکل قرار بدم پس انسانها رو بکشون به یه فضای مثبت تذکر بده بهشون تذکر بده که بیان و اهل ذکر اسم رب بشند بیان خودشون تزکیه کنند اهل ذکر اسم رب بشند و اهل نماز، کسانی که از دنیا اثر بگیرند اینها نمی تونند بیاند تو این فضا، از حیات دنیا اثر بگیرند نمی تونند بیاند تو این فضا، از حیات دنیا اثر بگیرند نمی تونند بیاند اینجا، باید خودشون رو تزکیه کنند باید اثری از دنیا از حیات دنیا در اونها وجود نداشته باشه.
