خداوند در قرآن در بحث نماز موضوعی را پررنگ مطرح میکنه با عنوان حس و حال بسوی نماز و برای خدا خیلی قیمت داره که یک فرد با چه حس و حالی به سوی نماز حرکت میکنه؟ بسوی نماز براش چقدر قیمت داره و چگونه رفتار میکنه ؟
در چند آیه در خصوص این موضوع صحبت میشه . وقتی بسوی نماز میرید ، این لحن خداست ، وقتی بسوی نماز میرید، وقتی پا میشید بسوی نماز ؛ پس ببینید بسوی نماز برای خدا خیلی مهمه ، اصلا این یه مقوله هست ، یعنی یه موضوع مهمه ؛ نماز جای خود ، وقتی بسوی نماز بلند میشید ، چکار بکن ؟ موضوعات مختلف مثلا «ِ فَاغْسِلُوا وُجُوهَكُم». خب حالا این یه رفتار ، ولی خدا چی براش این جا مهمه؟ وقتی بسوی نماز بلند میشید ، پس بسوی نماز رفتن ، نحوه ی بسوی نماز رفتن برای خدا مهمه ، یه موضوع مهمه . یا خداوند در آیه ی دیگری می فرماد که افراد دیگری هستند که وقتی بسوی نماز میرند «قامُوا كُسالى» بیحال میرند ، با یه حالت خاصی میرند . ببین نحوه ی رفتن بسوی نماز اینقدر برای خدا قیمت داره که آبروی اونها را هم میبره ؛ وقتی بسوی نماز میرند ؛ موضوع پس مهمه ، خدا بخاطر این موضوع اونها را توبیخ میکنه و آبروشون هم را میبره . وقتی بسوی نماز میرند یه جور خاصی میرند .
چه جوری بسوی نماز بریم که خدا خوشش بیاد ؟
این موضوع اصلا در زندگی عادی افراد هم هست ها ، به فلانی گفتیم که برو اون کار را بکن یه جور خاصی رفت اون کار را انجام بده ، اصلا اون کار را نمیکرد برامون بهتر بود . شاید رفت اون کار را به نحو احسن هم انجام داد ولی یه جوری رفت ای کاش اصلا بهش نمیگفتیم که برو اون کار را انجام بده ای کاش که اصلا نمیرفت اون کار را انجام بده و این نشون میده که نماز برای خدا خیلی قیمت داره که حالت رفتن بسوی نماز خیلی قیمت داره به تبع اون خداوند وقتی کسی را می خواهد بره بسوی نماز ، بره سراغ نماز این جوری نیست بایسته و صبر کنه و نگاه کنه (مسامحتا عرض میکنم) می گه وایستا ببینم که تو نماز چکار میکنه؟ نه نگاه کنیم چه جوری میره بسوی نماز؟
چه جوری بریم سراغ نماز که خدا خشنود باشه ؟
آیا این موضوع برامون پررنگ هست ؟ آیا ما فقط از اون لحظه ای که به نماز می ایستیم و تکبیر نماز را میگیم نماز برامون مهمه ؛ خداوند میفرماد که از اون لحظه ای که قرار شد که بری بسوی نماز برای من مهمه .
فلان کس می خواد بره بسوی نماز ، یه جوری راه میره که وقتی نگاهش میکنی، میگی که ای کاش نره نماز بخونه . ای کاش این راه رفتن برای نماز خوندن نباشه ، قبل از نماز جوری میشینه که میگی ای کاش این نشستن برای نماز خوندن نباشه . قبل از گفتن تکبیر، جوری بلند میشه ، جوری می ایسته که شما میگی که ای کاش این برای نماز نباشه .
در روایات و در آداب بسوی نماز هم این مطلب مطرح هست ، برید زودتر در صف نماز بشینید ؛ چه جوری بشینید ، برید زودتر مشغول ذکر باشید ، این ها یعنی آداب بسوی نماز . چرا آداب بسوی نماز ؟ چون حالت رفتن بسوی نماز برای خدا خیلی مهمه ، این قدر مهمه که در چند آیه این موضوع را مطرح میکنه .
اگه مقوله ی مهمی نبود که خدا مطرح نمیکرد ، یا خدا چند بار مطرح نمیکرد یا حداقل اونهایی که تو این موضوع بد رفتار میکردند آبروشون را نمی برد .
خداوند حالت رفتن بسوی نماز براش مهمه و این موضوع را به عنوان یه معیار ایمان مطرح میکنه ، به عنوان معیار ایمان در قلب و می فرماد اونهایی که ایمان در قلبشون نیست اونها حالتشون بسوی نماز صحیح نیست . از جمله ی این افراد منافقین هستند .
منافقان در حالت (کُسالی) به سوی نماز می روند، ریاء می کنند و در حالت به سوی نمازشان ذکر نیست مگر اندکی
بله خداوند در آیه ی 142 سور ی نساء می فرماد که «إِنَّ الْمُنافِقينَ يُخادِعُونَ اللَّهَ وَ هُوَ خادِعُهُمْ» در مورد منافقین صحبت هست و در ادامه می فرماد که « وَ إِذا قامُوا إِلَى الصَّلاةِ» می خواهی اینها را بشناسی ؟ نگاه کن ، نگاه کن اون موقع هایی که بسوی نماز هستند. به چیشون نگاه کنیم؟ به حالتشون ، «قامُوا كُسالى» حالتشون حالت قیمتی نیست ؛ «يُراؤُنَ النَّاسَ وَ لا يَذْكُرُونَ اللَّهَ إِلاَّ قَليلا» حالا این موضوع در مورد منافقین هست که «يُراؤُنَ النَّاسَ وَ لا يَذْكُرُونَ اللَّهَ إِلاَّ قَليلا» ؛ این « وَ لا يَذْكُرُونَ اللَّهَ إِلاَّ قَليلا» در چه موضوعی هست ؟ در «قامُوا إِلَى الصَّلاةِ» ، در حالت بسوی نماز ذکر خدا نیست . حالت حرکت بسوی نماز ذکر نیست . ذکر کمی هست ، پس باید چی باشه ؟ خداوند این جا داره توبیخی صحبت میکنه دیگه ، میگه « وَ لا يَذْكُرُونَ اللَّهَ إِلاَّ قَليلا» الا یه کم در حالت بسوی نمازشون ذکر هست ، خداوند پس خیلی قیمت قائل هست برای حالت بسوی نماز ، میگه ذکر کم باشه قبول ندارم . این قد بایسیتی حالت بسوی نماز شما صحیح باشه که ذکر کثیر باشه نه قلیل .
حالا آیه ی بعد هم دنباله ی همین ماجرا هست «مُذَبْذَبينَ بَيْنَ ذلِك» این ها یه حالت پایداری ، حالت پایدار صحیحی در بسوی نماز ندارند . البته «مُذَبْذَبينَ بَيْنَ ذلِك» بحثش کلی تر هست ولی اینجا به نماز هم بر میگرده به «قامُوا إِلَى الصَّلاةِ» هم بر میگرده .
در آیه ی 142 سوره نساء خداوند مطرح میکنه که «وَ إِذا قامُوا إِلَى الصَّلاةِ» وقتی منافقین بسوی نماز میرند «قامُوا كُسالى» ؛ این «قامُوا كُسالى» یعنی چی ؟ یعنی بیحال میرند ، یه معنی سادش ، بیحال میرند . خب حالا اگر سر حال برند خوبه ؟ خداوند میگه نه «يُراؤُنَ النَّاسَ». پس «قامُوا كُسالى» فقط به مفهوم ظاهر سر حال داشتن نیست ، یا ظاهر بیحال داشتن نیست ، خب ما می خواهیم «قامُوا كُسالى» نباشیم ، یعنی فقط ظاهرمون را سر حال کنیم بدویم به صف نماز بایستیم ، خداوند داره اون را هم توضیح میده که این فقط ظاهر نیست . اگه فقط ظاهر را رعایت کنید میشه «يُراؤُنَ النَّاسَ» ، پس فقط ظاهر نیست .
رفتن به سوی نماز، باید به صورت ذکر کثیر باشه تا شروع نماز، اطمینان قلب باشه
پس خداوند در آیه ی 142 می فرماد که حرف این هست که «قامُوا إِلَى الصَّلاةِ» وقتی دارید بسوی نماز جوری باشید که ذکر کثیر خدا باشه . این حرکت شما ذکر باشه ، آیا میشه ؟
فلانی میگه : وای اذان شد ؟ بریم نمازمون را بخونیم و بریم به کارمون بپردازیم ؛ آیا در این نوع رفتار بسوی نماز ذکر کثیر هست ؟
در فاصله ی تصمیم برای نماز تا تکبیر نماز نوع رفتار ، حرکت ، گفتار باید به شکلی باشه که ذکر کثیر باشه . اگه ذکر را بگیم توجه یعنی توجه بسیار به خدا .
حالا این ماجرا را شما بگذارید در کنار اون موضوع که داریم که بایستی در نماز وقتی تکبیر میگویی در آرامش باشی ، قلبت آرام باشه . خب چه موقعی میتونی به این آرامش برشی ؟ قبلش رفتاری کرده باشی که اون رفتار ذکر باشه . «أَلا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُ الْقُلُوبُ (رعد28)» رفتار بسوی نماز ذکر باشه ، شروع نماز اطمینان قلب باشه .
