بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحیِمِ

گام های مطرح شده به سوی صراط مستقیم در سوره مبارکه حمد

بهره مندی از نعمات ذیل بسم الله الرحمن الرحیم، گام اول به سوی صراط است

یه جایگاه شناسی برای بحث صراط مستقیم. یکی از جاهایی که میشه بحث صراط مستقیم رو جایگاه شناسی کرد سوره حمد است. در بحث صراط مستقیم باید بحث مفصلی کرد، جایگاه صراط مستقیم کجاست؟ صراط مستقیم اول راه هست؟ آخر راه هست؟ مقصد هست؟ منطبق بر مقصد است؟ یک فضایی در مقصد هست؟ یکی از جاهایی که میشه این بحث رو دنبال کرد سوره حمد است. میفرماید بسم الله الرحمن الرحیم[الفاتحه1: 1] ، همه آنچه که در عالم به انسان ها، به انسان های مثبت و منفی به حیوانات به اشیاء داده میشه همه این موضوعات ذیل بسم الله الرحمن الرحیم[الفاتحه1: 1] سوره حمد است. آیه بعد الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ[الفاتحه1: 2] ، آغاز راه خوبان. خوبانی که از بسم الله الرحمن الرحیم[الفاتحه1: 1] سرافراز بیرون آمدند. الحمد لِلّهِ رب العالمین[الفاتحه1: 2] آغاز راه خوبان پس از بسم الله الرحمن الرحیم است. کجاست؟ در خیلی از مقاطع اتفاق میفته یعنی عبور از یک فضا، بهره مندی های زیاد از یک فضا، پس از بهره مندی از نعمات، بهره مندی نعمات کجاست؟ ذیل بسم الله الرحمن الرحیم[الفاتحه1: 1] است.

مسیر "الحمد لله" در سه سطح اللهِ رب العالمین، اللهِ اَلرَّحمن الرحیم، و اللهِ مالک یوم الدین گام دوم به سوی صراط است

پس از بهره مندی از نعمات، بهره‌مندی صحیح از نعمات، گام بعدی خوبان چی هست؟ الحمد لِلّهِ رب العالمین[الفاتحه1: 2] . این گام ادامه داره، در همه عالم در اِلی تمام آخرت. شما با بهره مندی از نعمات وارد گام الحمد لِلّهِ رب العالمین میشید. کی هستی؟ آنقدر باید این مسیر رو پیش بری برسی به اوج رفتار صحیح در دینداری، برسی، در دینداری خودتون. باید به اوج رفتار صحیح برسی، میشه چی؟ میشه إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَ إِيَّاكَ نَسْتَعِين[الفاتحه1: 5] . آنقدر مسیر الحمد لِلّهِ رب العالمین[الفاتحه1: 2] تکرار میشه، در تکرار این الحمد لله رب العالمین شما عبودیت تون یک پله میره بالاتر، استعانت تون یک پله میره بالاتر. این آیه ۵ سوره حمد إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَ إِيَّاكَ نَسْتَعِين [الفاتحه1: 5] ، یک دینداری بسیار بالاست. کجاست؟ عبودیت، تعامل شما با خدا، استعانت، تعامل خدا با شما. یعنی شما به یک رابطه کاملا دو طرفه می رسید.

اینجا چی مطرح است؟ اهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيم [الفاتحه1: 6] ، ما رو به صراط مستقیم هدایت کن. ما کی هستیم؟ البته اینجا این معنایی که مطرح است برای چه کسی است ؟ کسی که 1- مسیر بسم الله الرحمن الرحیم[الفاتحه1: 1] رو پیش اومده. 2- مسیر الحمد لِلّهِ رب العالمین[الفاتحه1: 2] رو در سه گام اللهِ رب العالمین، اللهِ اَلرَّحمن الرحیم، و اللهِ مالک یوم الدین، پیش آمده و در این مسیر و در این گام ها عبودیتش بالا رفته، استعانتش ارتقا پیدا کرده، به یک رفتار تعاملی با خدای متعال در عالی ترین سطح رسیده، او دیگر فقط خدا را عبادت میکنه. ذره ای در عبودیت او شرک نیست و ذره ای او به دنبال استعانت گرفتن، به دنبال عون گرفتن از کسی نیست به دنبال معاونت گرفتن از کسی نیست غیر از خدا.

درخواست هدایت به صراط مستقیم گام سوم به سوی صراط است

بعد از بحث الحمد لِلّهِ [الفاتحه1: 2] بحث هدایت به صراط مستقیم مطرح است. صراط مستقیم اینجاست. جایگاه خودِ صراط مستقیم خیلی جلو است. کسانی بر این صراط هستند که وقتی در قبل به آنها نعمت داده شد، الَّذِينَ أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ [الفاتحه1: 7] ، وقتی در قبل به آنها نعمت داده شد، جزء مغضوبین و ضَّالِّين، نبودند. یعنی چی؟ یعنی وقتی در مسیر حرکت از بسم الله الرحمن الرحیم و مسیر حمد، سه گام حمد، حمدِ اللهِ رب العالمین الله، حمدِ اَللهِ اَلرَّحمن اَلرَّحیم و حمدِ اَللهِ مالک یوم الدین، در این مسیر وقتی نعمات رو داشتند و نعمات زیادی بهشون داده میشد، چنان از نعمات بهره بردند که مغضوب نشدند و ضالین نشدند. پس این مسیر بهره مندی از نعمات هم منطبق بر همان مسیر حرکت است، نعمات هم اونجاست. پس این افرادی که این مسیر را حرکت می‌کنند و به این سطح عبودیت و استعانت می رسند و اینگونه از نعمات استفاده می کنند به گونه ای استفاده می کنند که مغضوب خدا نیستند و ضالین نیستند. نعمت خدا را در گمراهی استفاده نمی کنند. نعمت خدا رو خلاف راه خدا به کار نمی گیرند. مال شان علیه خدا کار نمی کنه که بشوند مغضوب. از مال شان در گمراهی استفاده نمی کنند، که بشوند ضالّین. از هیچ نعمتی علیه راه خدا و در گمراهی استفاده نکرده‌اند. این افرادی که این مسیر را حرکت می کنند خدای متعال این ها را بر صراط قرار می ده. این افرادی که اینگونه مسیر خدا را حرکت می کنند این گونه از نعمات خدا استفاده می‌کنند و این گونه به این سطح از عبودیت و استعانت از خدا می‌رسند، خدای متعال این افراد رو بر صراط قرار میده. صراط کجاست؟! صراط مستقیم کجاست؟!

ما باید در مسیر دینداری و بهره مندی از نعمات خدا به گونه ای رفتار کنیم به گونه ای حرکت کنیم که خدای متعال درب ورود به صراط مستقیم رو به روی ما باز کنه. ما گاهی یک تصور معکوس داریم، میگیم خدا ما رو هدایت کنه به صراط مستقیم که اهل عبادت بشیم، خدا ما را هدایت کنه به صراط مستقیم که از نعمات خوب استفاده کنیم که مغضوب نباشیم که ضالین نباشیم. نه آقا تو باید اهل عبادت و استعانت باشی در بالاترین درجات، تو باید در استفاده از نعمات جز مغضوبین و جز ضالین نباشی، خدای متعال درِ صراط را به روی تو باز کنه. ببینید وقتی اهل بهشت در بهشت قرار می گیرند حالا گروهی از اهل بهشت هستند، وقتی در بهشت قرار می گیرند موضوعات مختلفی در بهشت دارند هم با خدای متعال تعاملاتی دارند هم بهره مندی از نعمات بهشتی دارند، در بهشت قرآن در مورد این افراد می فرماید که دَعْواهُمْ‌ فيها سُبْحانَكَ اللَّهُمَّ وَ تَحِيَّتُهُمْ فيها سَلامٌ وَ آخِرُ دَعْواهُمْ‌ أَنِ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمين [یونس10: 10] ، و اینجا این اهل بهشت علی صراط نیستند. این اهل بهشت می خواهند مسیر بسوی صراط رو باز کنند و احتمالاً خدای متعال توفیق بده اینها این بار که اینجا امتحان حمد خدا را معرفت حمد خدا رو در این جنّات طی کنند خدای متعال باب صراط رو به روی اینها باز کنه.