بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحیِمِ
به دنبال ریشه یابی در چرایی حرکت موسی ع به وادی مقدس
سوالهای فراوانی که از علت خروج حضرت موسی ع تا وادی مقدّس مطرح می شود
نگاهی به ماجرای موسی علیه السلام در زمان ورود به وادی مقدس. این بحث در چند جای قرآن مطرح است حداقل در سه جا به شکل مفصل مطرح است، در سوره طه، در سوره قصص و در سوره نمل. وقتی موسی ع به همراه اهلش از نزد شعیب در حال حرکت بودند یعنی از آنجا خارج شدند از نزد شعیب خارج شدند. چرا خارج شدند؟ چرا نموندند؟ خب بمونند پیش شعیب. بمونند و زندگی کنند. خداوند متعال که هنوز ماموریتی نداده به سوی فرعون چرا باید از پیش شعیب خارج بشوند؟ علتش چی هست؟ چرا خدای متعال همان زمانی که در نزد شعیب بودند به موسی ع ماموریت به سوی فرعون نداد؟ این زمانی که موسی علیه السلام از نزد شعیب خارج شد تا زمانی که خدای متعال به موسی علیه السلام مأموریت به سوی شعیب داد موسی علیه السلام چی بود، چه کاره بود، برای چی داشت حرکت می کرد؟ سر خود بود؟ یله بود؟ دنبال چی بود؟ هوس کرده بود بره دید و بازدید؟ به این نتیجه رسیده بود که خب دیگه پیش شعیب اومدیم و موندیم و خدا را شکر که ازدواج کردیم و زن و بچه هم داریم حالا زن و بچه رو برداریم بریم، چرا؟ آیا اینجوری فکر کرد؟ آیا خدای متعال برای او برنامه داره؟ آیا او طبق برنامه خدای متعال داره حرکت میکنه؟ بله همینطوره. او طبق برنامه خدا داره حرکت میکنه. برنامه خدا اینجا چیه؟ برنامه خدا چی بود؟ برای موسی برنامه خدا چی بود؟ تا این زمان که از پیش شعیب میخواد حرکت کنه. برنامه موسی علیه السلام در نزد شعیب به اتمام رسیده و باید برنامه جدیدی شروع کنه اون برنامه جدید چیه؟ بابت چیه؟ دوباره عرض می کنم موسی علیه السلام از نظر فرعونیان خارج شده مطابق برنامه خدا به نزد شعیب رسیده در نزد شعیب مانده حالا میخواد بیاد بیرون آیا یله میاد بیرون؟ علت این بیرون اومدن موسی علیه السلام یا علت مهاجرت از نزد شعیب چیه؟ هنوز که خدای متعال به او نگفته برو سراغ فرعون. خب باید برای این یک پاسخ پیدا کنیم. در آیه ۲۹ سوره قصص خدای متعال می فرماید که فَلَمَّا قَضىَ مُوسىَ الْأَجَلَ وَ سَارَ بِأَهْلِهِ[القصص28: 29] ، وقتی که موسی اون اجل مشخص را قضی کرد، بله وقتی اون اجلی که قراردادی بود بین موسی و شعیب به پایان رسید وَ سَارَ بِأَهْلِهِ ، موسی با اهلش حرکت کرد. ءَانَسَ مِن جَانِبِ الطُّورِ نَارًا[القصص28: 29] ، از جانب طور ناری را درک کرد. قَالَ لِأَهْلِهِ امْكُثُواْ إِنِّى ءَانَسْتُ نَارًا[القصص28: 29] ، مکث کنید من یه ناری رو درک میکنم. لَّعَلّى ءَاتِيكُم مِّنْهَا بِخَبرٍ أَوْ جَذْوَةٍ مِّنَ النَّارِ لَعَلَّكُمْ تَصْطَلُون[القصص28: 29] ،. خب اینجا یه مسیری است که موسی علیه السلام در حال حرکت هست با اهلش، الی کجا؟ مقصد این حرکت موسی کجاست؟ چه مسیری رو داره حرکت میکنه؟ موسی علیه السلام اگر در مدین در نزد شعیب هست و سالهاست که اونجاست و سالهاست که این اطراف رو چرخیده و آشناست اینجا کجاست که داره گم میشه؟ شاید یه تعبیر ظاهرش اینه که ما انگار گم شدیم بریم یه خبری بگیریم بریم یه آتشی بیاریم خودمون رو گرم کنیم بریم اونجا یه خبری بگیریم هدایتی بشیم راهی پیدا کنیم. آیا نابلدند؟ آیا می خواهند خبر بگیرند برای پیدا کردن راه؟ شب شده در راه گیر کردند؟ اصلا مگه سرد هست می خواهند خودشون رو گرم کنند؟ اصلا مگه تاریکه می خواهند با آتیش روشن کنند؟ خب صبر کنند روز بشه. اون موقع که موسی ع از پیش فرعونیان می رفت حالا شبها حرکت میکرد چون داره فرار میکنه. اینجا با زن و بچه داری این راه رو میری چرا میخوای شب بری؟ وسیله برپایی آتیش با خودتون بر نداشتید؟ سالها پیش شعیب زندگی کردی با زن و بچه داری حرکت می کنی چهار تا وسیله برنداشتی خودتون آتیش راه بیاندازید؟ همه دارید پیاده میرید؟ شتری اسبی مرکبی چیزی همراه تو نیست؟ غذایی بر نداشتند؟ دنبال چی میگردید میخواید خبری بگیری؟ خبر از چی میخواید بگیرید؟ خبر از راه؟ خبر از مقصد؟ خبر از اینکه اینجا کجاست؟ خبر از این که گم شدید میخواید از این گم شدگی نجات پیدا کنید؟ پس چند تا مطلب تا اینجا. قبل از مقدمه رسیدن موسی ع به اون وادی مقدس. یه مطلب اینکه چرا موسی علیه السلام از نزد شعیب خارج شد؟ 2- به کجا داره میره؟ چرا داره به اونجا میره؟ 3- مسیری که داره میره چیه؟ چرا در این مسیر ظاهر موضوع اینه که یکسری ملزومات حرکت ساده در این مسیر رو نداره، چرا؟ چرا باید نار براشون اینقدر مهم باشه؟ خب تو بیابان هستند دیگه چند تا هیزمی آتشی چیزی برای خودشان درست کنند. اگر اینجا اینطور هست که أَوْ جَذْوَةٍ مِّنَ النَّار لَعَلَّكُمْ تَصْطَلُون[القصص28: 29] ،. یعنی من یه مقداری از اون نار رو بیارم و گرم بشیم مگه چند روزه راه اومدند؟ گرفتار چی هستند؟ خب اینها نکاتی است برای فهم بیشتر این که وادی مقدس طوی چرا سر راه هست؟ چرا در سر راه موسی علیه السلام وادی الایمن هست؟ خب یک بحث.
«نار» «ءانَسَ» و رویت کلید واژه هایی به سمت وادی مقدس و « واعدنا» کلید واژه ای به سمت میقات
بحث دیگه ای که در این ماجرای وادی مقدس موسی علیه السلام هست یک سری کلید واژه ها و موضوعاتی که اینجا مطرح است اینارو باید خوب درک کنیم و در کنار هم قرار بدیم. یکی اینکه موسی علیه السلام ابتدا نسبت به اون ماجرای وادی مقدس یک درکی داره اون درک عنوانش چی هست؟ نار. درکی که از اونجا داره موسی ع با یک فاصله ای از اونجا هست عنوانش هست نار. حالا اون درک هم با عنوان رویت مطرح است این که موسی ع ناری را رویت کرد و هم با واژه آنس مطرح است. موسی علیه السلام برای یک موضوعی به سوی این نار حرکت میکنه و اون گرفتن خبر هست و گرفتن هدایت هست. این عناوین، کلید واژههای اینجوری دسته بندی بشه و لیست بشه. قصد موسی برای حرکت به سوی نار چی بود؟ گرفتن خبر گرفتن هدایت. قصد موسی چی بود؟ چی شد؟! این نکته مهمه. فهم موسی ع از ماجرای نار چی بود؟ وقتی وارد شد چی شد؟! موسی علیه السلام برای یه خبر اومده بود ماجرا به کجا رسید؟! ببین اینجا این بحث مطرح هست در اون بحث میقات موسی یک مقدمهای به سوی میقات مطرح است که عنوانش هست وعده ی خدای متعال به موسی. وعده داده شد نسبت به میقات سی شب به اضافه ده شب. چرا سی شب؟ چرا دوباره ده شب اضافه شد؟ اول سی شب بود اول وعده داده شده بود سی شب دوباره وعده اضافه شد به ده شب و ده شب دیگه اضافه شد. اینو باید اونجا بحثش رو داشته باشیم.
کلید واژه هایی برای درک بهتر ماجرای درون وادی مقدس
موسی علیه السلام از وادی مقدس درکی داشت یعنی او را به شکلی میدید و انتظار دستاوردی داشت از اونجا وارد اونجا شد با پدیدهای مواجه شد و دستاوردهای به دست آورد که متفاوت بود از اون چیزی که داشت از اون انتظاری که داشت. موسی علیه السلام وارد این وادی که شد با چند تا موضوع اینجا مواجه است یعنی ما باید یک سری کلید واژه ها رو اینجا دستهبندی کنیم. 1- اینکه اینجا مورد ندا قرار گرفت. رابطه خدای متعال با موسی ع در اینجا ندای به موسی هست. 2- اینکه بفهمیم اینجا کجاست و انواع مشخصاتی که برای اینجا مطرح هست چی هست؟ 3- اونی که اینجا حرف میزنه کیه؟ چه ویژگی هایی اینجا حاکم هست؟ و همین بحثها را داشته باشیم در نهایت بفهمیم مفاد آن چیزی که اینجا به موسی علیه السلام گفته شد و مقرر شد چی هست و برای موسی علیه السلام چه اتفاقی افتاد؟ بله موسی علیه السلام وارد این وادی شد و در سوره قصص مطرح است که مثلا ندا داده شد از جانب شَاطِىء الْوَادِ الْأَيْمَنِ فىِ الْبُقْعَةِ الْمُبَارَكَةِ مِنَ الشَّجَرَةِ [القصص28: 30] . در سوره طه ندا داده شد که إِنِّی أَنَا رَبُّكَ [طه20: 12] ، من رب تو هستم.