اکمال دین از سوی خداوند در ارتباط شریعتمداری مسلمانان با یأس دشمنان از دینداری آنان

بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحیِمِ

اکمال دین از سوی خداوند در ارتباط شریعتمداری مسلمانان با یأس دشمنان از دینداری آنان

ارتباط موضوعات سه آیه اول سوره مائده در رسیدن به دینداری مایوس کننده برای دشمنان می باشد

چند کلامی در مورد آیات ابتدایی سوره مائده. بسم الله الرحمن الرحیم، در آیات ابتدایی سوره مائده در چند آیه اول سوره مائده بیشتر صحبت از یک سری بحث‌های حلال ها و حرام ها، موضوعاتی مربوط به ملزومات و حدود اخلاقی رفتاری، حدود اجتماعی، و موضوعاتی از این دست مطرح است. ولی در آیه سوم در نیمه دوم آیه سوم مطرح است که، الْيَوْمَ يَئسَ الَّذِينَ كَفَرُواْ مِن دِينِكُمْ فَلَا تخَْشَوْهُمْ وَ اخْشَوْنِ الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَ أَتمَْمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتىِ [المائده5: 3] وَ رَضِيتُ لَكُمُ الْاسْلَامَ دِينًا. بسیاری از اندیشمندان این بخش از آیه رو یا بی ارتباط میدونند به فضای این چند آیه ای که در ابتدای سوره مائده مطرح است یا جایگاه این جملات را اینجا نمی‌دانند و حتی برخی قائل به تحریف شده اند و این چند جمله رو مربوط به جای دیگری از قرآن، آیات دیگری از قرآن می‌دانند. برخی ها قائل به این هستند که این جملات در ادامه یا در کنار آیات، يا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ‌ ما أُنْزِلَ إِلَيْكَ[المائده5: 67] ، مربوط به اونجا هست، در این فضا میدونند. چرا؟ چون ما طبق روایات مسلم به تعدد، هم در روایات عامه هم در روایات شیعه داریم که این جملات که بخشی از آیه سوم سوره مائده است مربوط به روز غدیر است. خوب اگر این جملات مربوط به روز غدیر هست جایش در ابتدای سوره مائده چیه؟ این یکی از آیات اصلی مربوط به آیه يا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ‌ ما أُنْزِلَ إِلَيْكَ[المائده5: 67] ، هست. پس این چند جمله اینجا چیکار میکنه؟ این به عنوان سوال، پاسخ هایی رو قبل از این داشته. در جلسات گذشته برخی از موارد بررسی شد و نظری ارائه شد. نظری ارائه شده مبنی بر اینکه این جملات جاشون همینجاست و به فضای آیات ابتدای سوره مائده مربوط است. نه تنها به آیات اولیه سوره مائده ارتباط دارد بلکه بسیار مرتبط است، تبیین کننده نوع دینداری است. وقتی در آیات ابتدای سوره مائده توجه می کنیم دلیلی وجود نداره که جملات الْيَوْمَ يَئسَ الَّذِينَ كَفَرُواْ مِن دِينِكُمْ[المائده5: 3] و الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُم[المائده5: 3] ، رو مرتبط به این آیات ندونیم. اولین دلیل ما برای ارتباط اینه که دلیلی بر عدم ارتباط نیست. دلیل دوم ارتباطی است که وجود دارد. ببینید در آیه اول، دوم و نیمه اول آیه سوم فضایی از دینیات مطرح است، از حلال ها و حرام ها، از شرایع، از یک سری حدود، از شعائر الله، از رفتار در قبال بیت الله و انسانهای مرتبط به بیت الله، از رفتار در قبال دشمنان بیت الله، از رفتارهای در کنار هم، رفتار مومنین با هم، تَعاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَ التَّقْوى‌ وَ لا تَعاوَنُوا عَلَى الْإِثْمِ وَ الْعُدْوانِ[المائده5: 2] . از یک سری شرایع و رفتارها بحث مطرح است که همه این بحثها چه چیزی از شماست؟ دین شماست. همه این موضوعات از عمده ترین و مهمترین رفتارهای دینی شماست. قاعده ای مثل تَعاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَ التَّقْوى‌ وَ لا تَعاوَنُوا عَلَى الْإِثْمِ وَ الْعُدْوانِ[المائده5: 2] . از حدود نگه داشتن نسبت به شعائر خدا، از وفای به عقود خدا. دین ما همینه. اینها مفاد دین ماست. از جمله اصلی ترین سرفصلهای دینداری ماست. پس این شد مفاد دین ما. شما با این دینداری باید به کجا برسی؟ شما با این دینداری باید به چه چیزی برسی؟ دینداری شما باید چه نوع دینداری باشه؟ يَئسَ الَّذِينَ كَفَرُوا[المائده5: 3] ، مأیوس کننده کافران. نمی فرماید خدا کافران را مأیوس کرد. دین شما، درست کردن، دینداری کردن شما کافران را مایوس میکنه. مثلا در آیه دوم یکی از موضوعاتی که مطرح است یه سری از رفتارها و شرایع مربوط به حج مطرح است. شما تشریف می برید حج، شما اگر بری حج این رفتار دینی رو انجام بدی، کافران از دین شما مایوس نشوند، پای شما می لنگه. پای دینداری شما می لنگه. باید کافران از دینی که شما دارید مأیوس بشوند. البته وقتی مأیوس می شوند عصبانی می شوند، رفتار شدیدی می خواهند نشان بدهند، لذا می فرماید اونها از دینداری شما مأیوس می شوند ممکنه رفتار سختی نشان بدهند فَلَا تَخشَوْهُمْ[المائده5: 3] ، از اونها نترسید، وَ اخْشَوْن[المائده5: 3] ، از من بپرسید. وا ندید، نگران نباشید. نسبت به آنها نگران نباشید. در این آیات یک نظام دینداری مطرح است. یک سیر دینداری مطرح است. لذا شما آیات ابتدایی سوره مائده را معنا کنید به سیر دینداری، نظام دینداری که درش گامهای دینداری مطرح است، جهت دینداری مطرح است، آثار دینداری مطرح است. دینداری فقط پرداختن به شرایع نیست. پرداختن به شرایع به شکلی است که کافران از شما مأیوس بشوند. ببینید چقدر مهمه. به گونه ای دیندار باش که کافران از شما قطع امید کنند. به گونه ای با هم اهل بِرّ و تقوا باشید که کافران از شما قطع امید کنند. به گونه ای به بهترین فضیلت ها که از جمله حج هست، بپردازید که کافران شما قطع امید کنند. پس دینداران کسانی که به شرایع می پردازند باید به شکلی بپردازند که به این گام برسند، گام دین مأیوس کننده.

سه گام در دینداری: 1.دینداری شریتمدار 2.دین مایوس کننده کافران 3. اکمال، اتمام و رضایت خداوند در دینداری

شما ابتدا شریعتمدار هستید، اهل حلال و حرام هستید، اهل فرائض دینی هستید، اهل فرائض دینی در خصوص مسائل اجتماعی و دیگران هستی، حدود خدا را مراعات می کنید، این گام اول هست. گام دوم باید به مرحله ای برسید، به شکلی این رفتارها رو این دینیات رو داشته باشید که دین شما دین مأیوس کننده کافران باشه. این مطلب خیلی مهمه. یکی از ویژگی های شما در این که دین مأیوس کننده داشته باشید اینه که در پایبندی به دینیات که در فصلهایی در قبل مطرح است به هیچ وجه خشیتی از کافران نداشته باشید. پس گام اول: دینداری شریعتمدار. دینداری بر اساس حدود های خدای متعال. گام دوم رسیدن به دینداری مأیوس کننده کافران. دین شما باید به شکلی باشه که کافران را مأیوس کنه. الْيَوْمَ يَئسَ الَّذِينَ كَفَرُواْ مِن دِينِكُمْ[المائده5: 3] از دین شما. همون دینی که الان دارید. گام سوم، سه اقدام از جانب خداوند متعال، الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُم[المائده5: 3] ، منِ خدا دین شما رو کامل می کنم. کدام دین شما؟ همان دین شما که داشتید و کافران از آن مأیوس شدند. من آن دین را کامل می کنم. من دین شما را تکمیل کردم کامل کردم. أَتمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتىِ[المائده5: 3] ، اقدام بعدی خداست، اتمام نعمت. اتمام نعمت بعد از اکمال دین و اقدام بعدی خدای متعال وَ رَضِيتُ لَكُمُ الْاسْلَامَ دِينًا[المائده5: 3] . رضایت دادم برای شما اسلام دین باشد. این اقدام سوم خدای متعال است. مراحل حرکت در دین از کجاست؟ مرحله اول پایبندی به حلال ها و حرام ها و شرایع خدا و حدود خدا و موضوعاتی که در آن چند آیه مطرح است. مرحله بعدی دین مایوس کننده. مرحله بعدی اکمال دین. مرحله بعدی اتمام نعمت. مرحله بعدی دین مرضی، اسلام دین مرضی.

خداوند اکمال دین مومنین را در حرکت به سمت امام قرار داده است

از اصلی‌ترین مصادیق اکمال دین عید غدیر است. خدای متعال دین رو کامل کرد، اتمام نعمت کرد، ولی ممکن است بسیاری از انسان‌ها که همینطور هم بود از دین کامل بهره مند نشدند. چرا؟ چون اصلاً دینشان دین مایوس کننده کافران نبود. چرا؟ یا به اون شرایع اصلاً نمی پرداختند به بخشیش اصلا نمی پرداختند، بسیاری اینطور بودند یا نوع پرداختنشون صحیح نبود. شریعتی که بپردازی و مقصدش امام نباشه اون شریعت، شریعت مایوس کننده کافران نیست. اینجا شما نتایج زیادی میگیری چرا داری به این شریعت ها می پردازی؟ امام بخشی از دین ماست. امام اکمال دین ماست. ولایت اهل بیت علیهم السلام اکمال دین ماست. شما الان ممکنه سوال بپرسید که ما چرا داریم به شریعت می پردازیم؟ چرا باید به شریعت پایبند باشیم؟ عرض میکنیم که به چند دلیل، اولا شما باید پایبند باشی دوم باید به شکلی پایبند باشی که شما رو به اکمال دین برسونه. مومنین باید به سطحی از دینداری برسند که کافران از دینشون مایوس بشند. این مسئله مهمه.

تحقق اصلیِ اکمال دین در دوران ظهور

یکی از اصلی ترین مصداق های تحقق اکمال دین، بروز اکمال دین، جلوه اکمال دین، دوران ظهور امام علیه السلام است. یعنی شما میگید این اکمال دین چه زمانی برای انسانها محقق میشه، بروز پیدا میکنه؟ عرض میکنیم در دوران ظهور امام علیه السلام. بابش چه زمانی باز شد؟ در زمان غدیر. از زمان غدیر باب این اکمال دین باز شد. اکمال دین انجام شد. انسانها به دین کامل نپیوستند. به دین کامل پایبند نشدند. ظهور امام علیه السلام یعنی چی؟ یعنی دینداری در سطح دین کامل. عجب پس دینداری در سطح دین کامل در دوران ظهور امام علیه السلام هست؟ بله. خب ما الان در چه سطحی از دینداری هستیم، در سطح اجتماعی. عرض می‌کنیم دینداری در سطح حدود خدا، شرایع خدا. باید به سمت دینداری کامل بریم، چه مسیری چه گامی در این بین داریم؟ دینداری مایوس کننده کافران. دینی که کافران از دینداری شما مایوس بشوند. بگویند دیگه نمیشه جلوی اینها را گرفت، دیگر نمی شود اینها را از راه شان برگرداند. چشم امید از شما بردارند. چشم امید بر می دارند با شما به تقابل می پردازند. در آن زمان فَلَا تَخْشَوْهُمْ وَ اخْشَوْن[المائده5: 3] . دینی که کافران از دین شما احساس خطر کنند به مخاطره بیفتند، تلاششان را بکنند از شما و دینداری شما مایوس بشوند. دیگه از اینکه دین شما برای آنها ثمره ای داشته باشه مایوس بشوند. جهت گیری دین شما به شکلی است که برای کافران فایده ای ندارد، اونها مایوس بشوند. این یکی از گام‌های پیشاپیش البته در سطح اجتماعی، ممکنه بگید چگونه بریم، چه گام دینداری باید داشته باشیم که بریم به سوی ظهور امام علیه السلام؟ پاسخش اینجا هست دینداری مایوس کننده کافران. بله اینطور هست مراحل دینداری.

نتایجِ ارتباط موضوعات مطرح شده در آیات ابتدائی سوره مائده

اینجا چند تا نتیجه است. اینکه دین دارای مراحلی است دارای گام‌هایی است. دینداری دارای سمت و سو است. شما اگه دینداری باید بگی جهت دینداری شما آیا به سمت گام‌های بالاتر و مراحل بالاتر دینداری هست یا نه؟ دیگر اینکه شرایع، حدود خدا، شعائر خدا، بهترین رفتارهای اجتماعی مبتنی بر دین، رفتارهای تقوایی، رفتارهای پرداختن به بِر، دوری از گناه و دشمنی ها و تعدی ها، اینها دینداری هست همه دین نیست. دقت کنید ممکن است گروهی از مسلمان ها به همه این موضوعات دینداری که اینجا مطرح هست پایبند باشند جزء دین شان باشه، بگویند دین اینهاست. بله اینها دین هست، ولی همه ی دین نیست. چرا؟ چون دو گام بعدی مطرح است 1- دین مایوس کننده، سؤال میشه کننده دین مایوس کننده چطوری باید باشه؟ یعنی شما الان از برادران مسلمانی که به شریعت پایبند هستند باید این را بپرسید طبق همین آیات ابتدایی سوره مائده، نیاز نیست بگی که این چند جمله نیمه دوم آیه سوم مربوط به اینجا نیست، چرا کار خدا را خراب می‌کنی؟! این اصلاً مربوط به همین جاست. این مربوط به اینجاست که به اون برادر مسلمان بگیم آقا تو به همه شریعت پایبند هستی، به همه شرایع فردی و اجتماعی پایبند هستی، ولی دین دو گام دیگر دارد، دین مایوس کننده کافران و دین کامل شده. این شریعت که قبلش مطرح است، پس دین کامل شده تو چیه؟ چه چیزی باید به دین تو اضافه بشه که دین تو، دین کامل باشه؟ همه احکام و شرایع و وظایف فردی و اجتماعی که در دین تو است و در این آیات قبل مطرح است ولی یه چیز رو توی برادر مسلمان باید توجه داشته باشی که خدای متعال از دین کامل هم صحبت میکنه بعد از این پایبندی ما به همه شرایع. یک گام دیگری در سومین گام دینداری مطرح است به نام دین کامل. وقتی رسول خدا ص همه دینداری ما را برای ما مطرح کردند همه چیز دیگر مطرح شده بود همه شریعت همه احکام مطرح شده بود در انتهای کار صحبت از دین کامل می کنند صحبت از اکمال دین می کنند توسط خدای متعال، ما نباید از آن غفلت کنیم مسیر اونجاست.